CHUYÊN ĐỀ 1: TỰ HÀO VỀ TRUYỀN THỐNG GIA ĐÌNH, DÒNG HỌ

A. TÓM TẮT KIẾN THỨC LÝ THUYẾT

I. TRUYỀN THỐNG GIA ĐÌNH, DÒNG HỌ

1. Khái niệm

- Truyền thống gia đình, dòng họ là những giá trị tốt đẹp mà gia đình, dòng họ đã tạo ra, được lưu truyền, phát huy từ thế hệ này sang thế hệ khác.

- Tự hào về truyền thống gia đình, dòng họ là thể hiện sự hài lòng, hãnh diện về các giá trị tốt đẹp mà gia đình, dòng họ đã tạo ra.

2. Truyền thống điển hình của gia đình, dòng họ

- Một số truyền thống điển hình của gia đình, dòng họ: hiếu học, cần cù lao động, các nghề truyền thống: nghề làm giấy, nghề làm gốm,...

- Bất kỳ những điều tốt đẹp được truyền từ đời này sang đời khác đều có thể là truyền thống của gia đình dòng họ. Những truyền thống này sẽ được dòng họ tổ chức bằng những hoạt động để tuyên dương cũng như thúc đẩy nhân dân hoặc là những lời dạy, căn dặn, chỉ bảo con cháu đời sau. Ví dụ như hoạt động tổ chức khuyến học là hoạt động được nhiều dòng họ tổ chức nhằm tuyên dương những học sinh có thành tích học tốt trong năm và khích lệ những con em trong dòng họ.

3. Truyền thống gia đình, dòng họ của dân tộc Việt Nam

- Đối với Việt Nam, gia đình được hình thành và phát triển với những chuẩn mực giá trị tốt đẹp, góp phần xây dựng bản sắc văn hóa dân tộc. Những giá trị truyền thống quý báu như lòng yêu nước, yêu quê hương, yêu thương đùm bọc lẫn nhau, thủy chung, hiếu nghĩa, hiếu học, cần cù sáng tạo trong lao động, bất khuất, kiên cường vượt qua mọi khó khăn, thử thách đã được gia đình Việt Nam giữ gìn, vun đắp và phát huy trong suốt quá trình lịch sử dựng nước và giữ nước. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành và thí điểm Bộ Tiêu chí ứng xử trong gia đình, có quy định tiêu chí ứng xử chung là: Tôn trọng; Bình đẳng; Yêu thương; Chia sẻ và các tiêu chí ứng xử riêng: Vợ và chồng; Ông bà, cha mẹ và con cháu; Con cháu với cha mẹ, ông bà; Anh chị em với nhau. 

- Qua nhiều thời kỳ phát triển, cấu trúc và quan hệ trong gia đình Việt Nam có những thay đổi nhưng chức năng cơ bản của gia đình vẫn còn tồn tại và gia đình vẫn là một nhân tố quan trọng, không thể thiếu trong sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.

II. Ý NGHĨA CỦA TRUYỀN THỐNG GIA ĐÌNH, DÒNG HỌ

1. Ý nghĩa của truyền thống gia đình, dòng họ

- Truyền thống của gia đình, dòng họ giúp chúng ta có thêm kinh nghiệm, động lực, vượt qua khó khăn, thử thách và nỗ lực vươn lên để thành công.

- Truyền thống tốt đẹp của các gia đình, dòng họ góp phần làm phong phú thêm truyền thống và bản sắc dân tộc.

2. Ví dụ về truyền thống gia đình

- Hiện nay gia đình ở Huế truyền thống vẫn giữ được những truyền thống gia đình từ thời xa xưa như ngũ đại đồng đường hay tứ đại đồng đường. Đây là nét đặc trưng của một gia đình lớn ở Huế, những gia đình như vậy là cùng chung sống nhiều thế hệ trong một nếp nhà. Những người con khi lập gia đình sẽ không ra ở riêng mà chung sống với bố mẹ dưới một căn nhà. Chính vì thế luôn được chỉ dạy những nguyên tắc, lễ giáo trong gia đình là phải biết cách đi đứng, ăn nói, giờ giấc, cách sắp đặt mọi thứ một cách tuần tự và nghiêm khắc.

- Hơn nữa trong gia đình Huế thì con cái luôn được răn dạy rằng con trai, đàn ông phải lo công việc bên ngoài còn con gái, phụ nữ phải lo lắng công việc gia đình, trở thành một người nữ công gia chánh để chồng yên tâm công tác.

- Chính vì những nét văn hoá được răn dạy từ nhỏ nên người phụ nữ Huế luôn là những người nữ công gia chánh trong gia đình và hơn hết là tài nấu nướng, bếp núc rất giỏi giang. Nhưng khi ra ngoài lại là người phụ nữ duyên dáng, đi nhẹ, nói khẽ, cười duyên. Đây là những truyền thống gia đình tốt đẹp cần được gìn giữ hơn nữa.

III. GIỮ GÌN VÀ PHÁT HUY TRUYỀN THỐNG GIA ĐÌNH, DÒNG HỌ

- Chúng ta cần giữ gìn và phát huy truyền thống gia đình, dòng họ mình trong cuộc sống hằng ngày bằng những việc làm thiết thực, phù hợp với lứa tuổi.

- Không làm điều gì tổn hại đến thanh danh của gia đình, dòng họ.

B. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP

------Còn tiếp -------