Giáo án chuyên đề Sinh học 11 kết nối chuyên đề 1 Bài 2: Mô hình thủy canh theo hướng phát triển nông nghiệp sạch (P1)

HĐ CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- HS làm việc độc lập với SCĐ, đọc các thông tin trong mục I, trả lời các câu hỏi trong hộp Dừng lại và suy ngẫm

Hệ thống thủy canh là gì? Kể tên một số loại cây được trồng bằng phương pháp thủy canh ở địa phương mà em biết?

- GV yêu cầu HS trả lời CH mở rộng:

Ở vùng hải đảo thường thiếu rau xanh do giao thông với đất liền bị hạn chế trong khi quỹ đất canh tác rất hạn hẹp Theo em mô hình canh tác thuỷ canh có thể giải quyết được tình trạng trên không? Cần chú ý những điều kiện gì khi thực hiện xây dựng mô hình canh tác đó?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS nghiên cứu SCĐ, trả lời câu hỏi trong hộp Dừng lại và suy ngẫm SCĐ trang 12.

- Thảo luận nhóm đôi trả lời CH mở rộng.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Đại diện HS giơ tay phát biểu.

- Một số HS khác nhận xét, bổ sung cho bạn.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét kết quả thảo luận, thái độ làm việc của các HS.

- GV tổng quát lại kiến thức trọng tâm và yêu cầu HS ghi chép đầy đủ vào vở.

I. Khái quát về mô hình thủy canh:

- Thủy canh là phương pháp trồng cây không cần dùng đất. Cây trồng thủy canh có toàn bộ phần thân và lá ở trong không khí, còn phần rễ cây được phát triển trong dung dịch dinh dưỡng khoáng, được không khí liên tục.

- Một số loại cây được trồng bằng phương pháp thủy canh: một số cây thuộc nhóm rau, củ, quả ngắn ngày như xà lách, cải Chíp, cải bó xôi, dưa lưới, dưa leo,...

Trả lời CH mở rộng

Mô hình thủy canh được quân đội nước ngoài (Mỹ, Nhật, Đức,...) áp dụng ở hải đảo. Do ở đảo có thể có diện tích khá rộng nhưng đất thường hoang hóa, bạc màu, nhiễm mặn → tỉ lệ canh tác nông nghiệp thấp.

Mô hình thủy canh là một trong những mô hình có thể áp dụng để nâng cao năng suất, chất lượng rau, củ, quả sạch đáp ứng nhu cầu cho những người sống trên đảo.

Khi lên kế hoạch xây dựng mô hình thủy canh cần xác định quy mô phù hợp; căn cứ vào nhu cầu cung cấp, nguồn vốn, diện tích và dân số của Đảo.

HĐ CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV chia lớp thành 4 nhóm, HS thảo luận nhóm, đọc các thông tin trong mục II, trả lời các câu hỏi trong hộp Dừng lại và suy ngẫm

1. Hệ thống thủy canh được cấu trúc từ những thành phần cơ bản nào? Phân tích chức năng của từng thành phần.

2. Nếu muốn trồng thủy canh một loại cây nào đó mà chưa biết nhu cầu khoáng của cây thì em cần làm những thí nghiệm gì trước khi trồng thủy canh đại trà? Giải thích?

3. Thủy canh theo hướng sản xuất thực phẩm sạch có ưu điểm gì? Trở ngại nào khiến thủy canh còn chưa phát triển rộng rãi ở Việt Nam cũng như nhiều nước trên thế giới?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS nghiên cứu SCĐ, thảo luận nhóm trả lời câu hỏi trong hộp Dừng lại và suy ngẫm SCĐ trang 15.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Đại diện nhóm HS giơ tay phát biểu.

- Một số nhóm khác nhận xét, bổ sung cho bạn.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét kết quả, thái độ làm việc của các nhóm.

- GV tổng quát lại kiến thức trọng tâm và yêu cầu HS ghi chép đầy đủ vào vở.

II. Cấu trúc chung của hệ thống thủy canh:

Dừng lại và suy ngẫm:

1. Cấu trúc chung của hệ thống thủy canh:

+ Bể chứa dung dịch dinh dưỡng: chứa dung dịch dinh dưỡng được pha với nguyên tắc và tỉ lệ nhất định phù hợp với từng loại cây trồng.

+ Máy sục khí: nhằm đảm bảo cung cấp oxygen để rễ cây hô hấp trong hệ thống thủy canh.

+ Ống dẫn nước lên/ ống thu nước về bể chứa: đưa dung dịch dinh dưỡng từ bể chứa lên máng cây trồng và thu nước về.

+ Máng trồng cây chứa các rọ giá thể đỡ cây: là nơi đặt cây để hấp thụ dinh dưỡng.

+ Máy bơm nước: được đặt trong bể chứa dung dịch dinh dưỡng để bơm dung dịch này lên máng cây trồng.

2. Nếu muốn trồng thủy canh một loại cây nào đó mà chưa biết nhu cầu khoáng của cây thì cần:

+ Dựa vào khuyến cáo của nhà sản xuất về tỉ lệ nhu cầu khoáng của từng loại cây, có thể lên mạng tìm hiểu nhu cầu khoáng của cây mình sắp trồng theo mô hình thủy phân

+ Thực hiện các lô thí nghiệm kiểm chứng các thành phần khoáng, tìm hiểu xem đã phù hợp với thực tế cây trồng chưa (năng suất, đặc điểm sinh học, tình trạng sâu bệnh,...), tìm ra công thức phù hợp nhất sau khi tiến hành thí nghiệm.

+ Thực hiện sản xuất đại trà theo công thức thí nghiệm tốt nhất.

3.  Thủy canh theo hướng sản xuất thực phẩm sạch có:

- Ưu điểm:

+ Tiết kiệm không gian

+ Ít tốn công sức

+ Tiết kiệm nước

+ Năng suất cao

+ Kiểm soát được các yếu tố có hại tác động tới cây

+ Ít cỏ dại và sâu bệnh, hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật

+ Đảm bảo chất lượng rau trồng

- Nhược điểm:

+ Phạm vi áp dụng hẹp

+ Chi phí đầu tư cao

+ Đòi hỏi kiến thức chuyên môn cao

+ Bệnh phát sinh có khả năng lây lan nhanh chóng.