Giáo án địa lí 7 kết nối bài 1: vị trí địa lí, đặc điểm tự nhiên châu âu

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu quan sát Hình 1 – Bản đồ tự nhiên châu Âu SGK tr.97, đọc thông tin mục 1 SGK tr.96 và trả lời câu hỏi:

+ Trình bày đặc điểm vị trí địa lí, hình dạng và kích thước châu Âu.

+ Kể tên các biển và đại dương bao quanh châu Âu.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc SGK tr. 96, quan sát hình 1 SGK tr. 97 và trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện HS trình bày đặc điểm vị trí địa lí, hình dạng và kích thước châu Âu; Kể tên các biển và đại dương bao quanh châu Âu.

- GV mời đại diện HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

1. Vị trí địa lí, hình dạng, kích thước

- Đặc điểm vị trí địa lí, hình dạng và kích thước châu Âu:

- Châu Âu là một bộ phận phía Tây của lục địa Á – Âu, ngăn cách với châu Á bởi dãy U-ran. Phần lớn lãnh thổ châu Âu nằm giữa cá vĩ tuyến 36°B và 71°B, chủ yếu thuộc đới ôn hòa của bán cầu Bắc.

- Diện tích châu Âu trên 10 triệu km². So với các châu lục khác, chỉ hơn châu Đại Dương. Đường bờ biển bị cắt xẻ mạnh, tạo thành nhiều bán đảo, biển, vũng, vịnh ăn sâu vào đất liền.

- Châu Âu có 3 mặt giáp biển và đại dương:

+ Phía Bắc giáp Bắc Băng Dương;

+ Phía Nam giáp biển Địa Trung Hải;

+ Phía Tây giáp Đại Tây Dương.

+ Phía Đông ngăn cách châu Á bởi dãy Uran.

- Các biển bao quanh châu Âu: Địa Trung Hải, Ca-xpi, biển Đen, biển Ban-tích, biển Bắc.

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia HS thành 4 nhóm, yêu cầu HS đọc thông tin mục 2a, 2b, 2c, 2d, quan sát Hình 1-7 SGK tr.97-100, thảo luận và thực hiện nhiệm vào Phiếu học tập số 1:

+ Nhóm 1: Tìm hiểu đặc điểm tự nhiên của châu Âu về địa hình.

+Nhóm 2: Tìm hiểu đặc điểm tự nhiên của châu Âu về khí hậu.

+ Nhóm 3: Tìm hiểu đặc điểm tự nhiên của châu Âu về sông ngòi.

+ Nhóm 4: Tìm hiểu đặc điểm tự nhiên của châu Âu về đới thiên nhiên.

- GV hướng dẫn HS đọc mục Em có biết SGK tr.97, 99 kết hợp trình chiếu một số hình ảnh về đồng bằng, dãy núi và một số con sông lớn ở châu Âu.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin SGK mục 2a, 2b, 2c, 2d và quan sát Hình 1-7 SGK tr.97-100, thảo luận và trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện các nhóm trình bày về các đặc điểm tự nhiên của châu Âu.

- GV mời nhóm khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức và chuyển sang nội dung mới.

2. Đặc điểm tự nhiên

a. Địa hình

Châu Âu có hai khu vực địa hình: đồng bằng và  miền núi.

- Khu vực đồng bằng: chiếm 2/3 diện tích châu lục gồm đồng bằng Bắc Âu, đồng bằng Bắc Âu, đồng bằng Đông Âu, các đồng bằng trung lưu hạ lưu Đa-nuyp,..Các đồng bằng được hình thành do nhiều nguồn gốc khác nhau nên có đặc điểm địa hình khác nhau.

- Khu vực miền núi bao gồm:

+ Địa hình núi già phân bố ở phía Bắc và trung tâm châu lục gồm dãy Xcan-đi-na-vi, U-ran,...Phần lớn các dãy núi có độ cao trung bình và thấp.

+ Địa hình núi trẻ phân bố chủ yếu ở phía Nam, gồm dãy An-pơ, Ban-căng,...Phần lớn các núi có độ cao trung bình dưới 2 000m. Dãy An-pơ cao và đồ sộ nhất châu Âu, có nhiều đỉnh trên 4 000m.

b. Khí hậu

Có sự phân hóa mạnh từ bắc xuống nam, từ tây sang đông tạo nên các đới và kiểu khí hậu khác nhau gồm:

- Đới khí hậu cực và cận cực: quanh năm giá lạnh, lượng mưa trung bình năm dưới 500mm.

- Đới khí hậu ôn đới:

+ Khí hậu ôn đới hải dương: ôn hòa, mùa đông tương đối ẩm, mùa hạ mát, có mưa quanh năm, lượng mưa trung bình năm 800 – 1000 mm trở lên.

+ Khí hậu ôn đới lục địa: mùa đông lạnh và khô, mùa hạ nóng và ẩm. Lượng mưa nhỏ, trung bình năm chỉ trên dưới 500mm, mưa chủ yếu vào mùa hạ.

- Đới khí hậu cận nhiệt: mùa hạ nóng và khô, thời tiết ổn định. Mùa đông ấm và mưa nhiều. Lượng mưa trung bình năm khoảng 500 – 700mm.

c. Sông ngòi

- Có lượng nước dồi dào, chế độ nước phức tạp (sông Vôn-ga, Đa-nuyp, Rai-nơ,...)

- Hệ thống kênh đào phát triển, giao thông thuận lợi.

d. Đới thiên nhiên

- Đới lạnh:

+ Có khí hậu cực và cận cực; chiếm một phần nhỏ diện tích lãnh thổ, bao gồm các đảo, quần đảo ở Bắc Băng Dương và một dải hẹp ở phía Bắc châu lục.

+ Quanh năm tuyết bao phủ, sinh vật nghèo nàn, động vật có một số loài chịu được lạnh.

- Đới ôn hòa: có khí hậu ôn đới và khí hậu cận nhiệt. Phần lớn lãnh thổ châu Âu nằm trong đới ôn hòa, thiên nhiên thay đổi theo sự thay đổi của nhiệt độ và lượng mưa.

+ Phía bắc: khí hậu lạnh, ẩm ướt. Thực vật chủ yếu là rừng lá kim, nhóm đất điển hình là đất pốt-dôn.

+ Phía tây: mùa đông ấm, mùa hạ mát, mưa nhiều. Thảm thực vật chủ yếu là rừng lá rộng. Nhóm đất điển hình là đất rừng nâu xám.

+ Phía đông nam: khí hậu mang tính chất lục địa, mưa ít. Thảm thực vật là thảo nguyên ôn đới.

+ Phía nam: khí hậu cận nhiệt đới trung hải. Rừng và cây bụi lá cứng kém phát triển.