Giáo án điện tử địa lí 10 cánh diều bài 3: Trái đất, thuyết kiến tạo mảng

CHÀO CẢ LỚP! CHÀO MỪNG CÁC EM TỚI BUỔI HỌC NÀY

KHỞI ĐỘNG

Quan sát một số hình ảnh về các hiện tượng thiên tai và trả lời câu hỏi

• Theo em, nguyên nhân gây ra những hiện tượng trên là gì?
• Trái Đất của chúng ta được hình thành từ đâu?
• Vỏ Trái Đất có đặc điểm gì và cấu tạo bằng những vật liệu nào?

BÀI 3: TRÁI ĐẤT, THUYẾT KIẾN TẠO MẢNG

1. Nguồn gốc hình thành Trái Đất
2. Đặc điểm vỏ Trái Đất. Vật liệu cấu tạo vỏ Trái Đất.
3. Thuyết kiến tạo mảng
4. Nguồn gốc hình thành Trái Đất

Đọc thông tin và quan sát hình ảnh SGK tr.11 và trình bày về nguồn gốc hình thành Trái đất

Có nhiều giả thuyết khác nhau về nguồn gốc của Trái Đất. Một số giả thuyết cho rằng, ban đầu hệ Mặt Trời là một đám mây bụi quay tròn gọi là tinh vân Mặt Trời.

Trong khi quay, lực hấp dẫn và quán tính làm đám mây trở nên phẳng như hình dạng một cái đĩa, vuông góc với trục quay của nó.

Khối bụi lớn nhất tập trung vào trung tâm, nóng lên và cô đặc lại.

Tạo thành Mặt Trời, phần còn lại xung quanh tạo thành các vành xoắn ốc.

• Các vành xoắn ốc dần dần kết tụ lại dưới tác dụng của trọng lực và trở thành các hành tinh, trong đó có Trái Đất.

“Đĩa” tinh vân là gì?

Tinh vân (đám mây) là hỗn hợp của bụi, khí hi-đrô, khí hê-li và plat-ma. Tinh vân có kích thước cực lớn.

2. 2. Đặc điểm vỏ Trái Đất. Vật liệu cấu tạo vỏ Trái Đất

HOẠT ĐỘNG NHÓM

• Đọc thông tin, quan sát hình ảnh và thảo luận để hoàn thành phiếu học tập.
• Độ dày dao động từ 5km dưới đáy đại dương, 70km ở lục địa.
• Vật liệu cấu tạo vỏ Trái Đất là khoáng vật và đất. Ba loại đá cấu tạo nên vỏ Trái Đất gồm:

Đá trầm tích

• Gồm đá phiến sét, đá vôi,...
• Hình thành ở miền đất trũng, do sự lăng tụ và nén chặt của các vật liệu phá huỷ từ các loại đá khác nhau.

Đá mac-ma

• Gồm đá gra-nit, đá ba-dan,...
• Được hình thành từ khối mac-ma nóng chảy ở dưới sâu. khi trào lên mặt đất sẽ nguội và rắn đi.

Đá biến chất

• Gồm đá gơ-nal, đá hoa,…
• Hình thành từ các loại đá mac-ma và trầm tích, bị thay đổi tính chất trong điều kiện chịu tác động của nhiệt độ cao và sức nén lớn.

Mở rộng kiến thức

• Khoáng vật là những đơn chất hay hợp chất hoá học tự nhiên, xuất liện do kết quả hoạt động của những quá trình lí - hóa khác nhau xảy ra trong vỏ Trái Đất hoặc trên bề mặt Trái Đấ
• Ví dụ: vàng, kim cương là những khoáng vật đơn chất, can-xi, thạch anh, mu-ca là các hợp chất.
• Các loại khoáng vật và đá có giá trị thương mại được gọi chung là khoáng sản.
• Đá mà từ đó khoáng vật được khai thác cho mục đích kính tế được gọi là quặng.

3. Thuyết kiến tạo mảng

HOẠT ĐỘNG NHÓM

• Nghiên cứu thông tin, quan sát các hình ảnh và trả lời câu hỏi
• Trình bày khái quát nội dung thuyết kiến tạo mảng?
• Kể tên các mảng kiến tạo lớn của thạch quyển?
• Cho biết vì sao các mảng kiến tạo có thể di chuyển. Điều này dẫn đến những hệ quả gì?
• Thạch quyền gồm một số mảng kiến tạo. Các mảng này có bộ phận nổi cao trên mực nước biền là lục địa, các đảo và có bộ phận trũng, thấp bị nước bao phủ là đại dương.
• Các mảng kiến tạo nổi trên lớp vật chất quánh dẻo thuộc phần trên của lớp man-ti không đứng yên mà dịch chuyển trên lớp quánh dẻo này.
• Mỗi mảng kiến tạo đều trôi nổi và di chuyển độc lập với tốc độ chậm. Trong khi dịch chuyển, các mảng có thể tách rời nhau, xô vào nhau, hình thành các sống núi ngầm, động đất, núi lửa, các dãy núi trẻ,…

LUYỆN TẬP

1. Lập bảng thể hiện sự khác nhau về cấu tạo giữa vỏ lục địa và vỏ đại dương theo mẫu sau:

• Sự khác nhau về cấu tạo giữa vỏ lục địa và vỏ đại dương:

Câu 1. Tầng đá trầm tích không có đặc điểm nào sau đây?

1. Do các vật liệu vụn, nhỏ tạo thành.
2. Phân bố thành một lớp liên tục.
3. Có nơi mỏng, nơi dày.
4. Là tầng nằm trên cùng trong lớp vỏ Trái Đất.

Câu 2. Nội dung nào sau đây không đúng với thuyết kiến tạo mảng?

1. Thạch quyền được cấu tạo bởi 7 mảng lớn và một số mảng nhỏ.
2. Tất cả các mảng kiến tạo đều có vỏ lục địa và vỏ đại dương.
3. Vùng tiếp xúc của các mảng kiến tạo là những vùng bất ổn định của vỏ Trái Đất.
4. Các mảng kiến tạo nhẹ, nổi trên lớp vật chất quánh dẻo thuộc tầng trên của lớp man-ti.

Câu 3. Các mảng kiến tạo có thể di chuyển là do:

1. Các dòng đối lưu vật chất quánh dẻo trong lớp man-ti trên.
2. Lực hút mạnh mẽ từ các thiên thể mà chủ yếu là Mặt Trời.
3. Trái Đất luôn tự quay quanh trục của chính nó.
4. Trái Đất bị nghiêng và quay quanh Mặt Trời.

Câu 4. Những vùng bất ổn của vỏ Trái Đất thường nằm ở:

1. Trung tâm các lục địa
2. Ngoài khơi đại dương
3. C. Trên các dãy núi cao ở vùng nhiệt đới
4. Nơi tiếp xúc giữa các mảng kiến tạo

Câu 5. Sống núi ngầm giữa Đại Tây Dương được hình thành do sự tiếp xúc giữa những mảng kiến tạo nào sau đây?

1. Mảng Phi và mảng Nam Cực.
2. Mảng Thái Bình Dương và mảng Bắc Mỹ.
3. Mảng Âu - Á và mảng Bắc Mỹ.
4. Mảng Âu - Á và mảng Ấn Độ - Ô-xtrây-li-a.

VẬN DỤNG

Hãy tìm hiểu và cho biết, Việt Nam thuộc mảng kiến tạo nào.

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

• Ôn lại kiến thức đã học.
• Làm bài tập trong Sách bài tập địa lí 10.
• Đọc và tìm hiểu trước Bài 4: Hệ quả địa lí các chuyển động chính của Trái Đất.

BUỔI HỌC KẾT THÚC. CẢM ƠN CÁC EM ĐÃ LẮNG NGHE!