Giáo án và PPT Địa lí 10 cánh diều Bài 3: Trái Đất. Thuyết kiến tạo mảng

BÀI 3: TRÁI ĐẤT, THUYẾT KIẾN TẠO MẢNG

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Cấu tạo của lớp vỏ lục địa và vỏ đại dương có điểm khác nhau cơ bản là?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. NGUỒN GỐC HÌNH THÀNH TRÁI ĐẤT

 Hoạt động 1.

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:  

Nguồn gốc hình thành trái đất là?

Sản phẩm dự kiến:

- Có nhiều giả thuyết khác nhau về nguồn gốc của Trái Đất. Một số giả thuyết cho rằng, ban đầu hệ Mặt Trời là một đám mây bụi quay tròn gọi là tinh vân Mặt Trời.

- Trong khi quay, lực hấp dẫn và quán tính làm đám mây trở nên phẳng như hình dạng một cái đĩa, vuông góc với trục quay của nó. Đồng thời khối bụi lớn nhất tập trung vào trung tâm, nóng lên và cô đặc lại tạo thành Mặt Trời; phân còn lại xung quanh tạo thành các vành xoắn ốc.

- Các vành xoắn ốc dần dần kết tụ lại dưới tác dụng của trọng lực và trở thành các hành tinh, trong đó có Trái Đất.

2. ĐẶC ĐIỂM CỦA VỎ TRÁI ĐẤT. VẬT LIỆU CẤU TẠO VỎ TRÁI ĐẤT

Hoạt động 2.

GV đưa ra câu hỏi:

Vật liệu cấu tạo vỏ Trái Đất là khoáng vật và đất. Ba loại đá cầu tạo nên vỏ Trái Đất gồm?

Sản phẩm dự kiến:

- Độ dày dao động từ 5 km dưới đáy đại dương đến 70 km ở lục địa.

- Vật liệu cấu tạo vỏ Trái Đất là khoáng vật và đất. Ba loại đá cầu tạo nên vỏ Trái Đất gồm:

+ Đá mac-ma 

+ Đá trầm tích 

+ Đá biến chất

* Đá mac-ma (đá gra-nit, đá ba-dan,...): được hình thành từ khối mac-ma nóng chảy ở dưới sâu. khi trào lên mặt đất sẽ nguội và rắn đi.

* Đá trầm tích (đá phiến sét, đá vôi....): hình thành ở những miễn đất trũng, do sự lăng tụ và nén chặt của các vật liệu phá huy từ các loại đá khác nhau.

* Đá biến chất (đá gơ-nal, đá hoa....): hình thành từ các loại đá mac-ma và trầm tích, bị thay đổi tính chất trong điều kiện chịu tác động của nhiệt độ cao và sức nén lớn.

3. THUYẾT KIẾN TẠO MẢNG

Hoạt động 3.

GV đưa ra câu hỏi:

Thuyết kiến tạo mảng là gì?

Sản phẩm dự kiến:

- Thạch quyền gồm một số mảng kiến tạo. Các mảng này có bộ phận nổi cao trên mực nước biền là lục địa, các đảo và có bộ phận trũng, thấp bị nước bao phủ là đại dương.

- Các mảng kiến tạo nổi trên lớp vật chất quánh dẻo thuộc phần trên của lớp man-ti không đứng yên mà dịch chuyển trên lớp quánh dẻo này.

- Mỗi mảng kiến tạo đều trôi nổi và di chuyển độc lập với tốc độ chậm. Trong khi dịch chuyển, các mảng có thể tách rời nhau, xô vào nhau, hình thành các sống núi ngầm, động đất, núi lửa, các dãy núi trẻ,…

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài

Câu 1: Động đất và núi lửa xảy ra nhiều nhất ở nơi tiếp xúc của mảng

• A. Âu - Á, Nam Mĩ với các mảng xung quanh.
• B. Ấn Độ - Ôxtrâylia với các mảng xung quanh.
• C. Phi, các mảng nhỏ với các mảng xung quanh.
• D. Thái Bình Dương với các mảng xung quanh.

Câu 2: Thành phần nào sau đây chiếm thể tích và khối lượng lớn nhất Trái Đất?

• A. Lớp vỏ lục địa.
• B. Nhân Trái Đất.
• C. Lớp Manti.
• D. Lớp vỏ đại Dương.

Câu 3: Theo thuyết kiến tạo mảng, thạch quyển gồm có

• A. Đất, nước và không khí.
• B. Đại dương, lục địa và núi.
• C. Một số mảng kiến tạo.
• D. Các loại đá nhất định.

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Các hành tinh theo thứ tự xa dần Mặt Trời là

• A. Trái Đất, Hỏa tinh, Thuỷ tinh, Kim tinh.
• B. Hỏa tinh, Trái Đất, Kim tinh, Thuỷ tinh.
• C. Kim tinh, Trái Đất, Hỏa tinh, Thuỷ tinh.
• D. Thuỷ tinh, Kim tinh, Trái Đất, Hỏa tinh.

Câu 2: Nơi tiếp xúc của các mảng kiến tạo thường là nơi như thế nào?

• A. Con người tập trung đông.
• B. Vùng bất ổn của Trái Đất.
• C. Tập trung nhiều đồng bằng.
• D. Có cảnh quan rất đa dạng.

Câu 3: Ở vùng tiếp xúc của các mảng kiến tạo không bao giờ là

• A. Những vùng ổn định của vỏ Trái Đất.
• B. Có nhiều hoạt động núi lửa, động đất.
• C. Có xảy ra các loại hoạt động kiến tạo.
• D. Có những sống núi ngầm ở đại dương.