Giáo án điện tử Tiếng Việt 5 cánh diều Bài 2: Dấu gạch ngang

LUYỆN TỪ VÀ CÂU: DẤU GẠCH NGANG

1. Nhận xét

Nhận xét về vị trí và tác dụng của mỗi dấu gạch ngang trong mẩu truyện dưới đây?

Quà tặng bố

Một bữa, Pa-xcon đi đâu về khuya, thấy bố minh - mội viên chức tải chính - vẫn cặm cụi trước bản làm việc. Anh rón rén lại gần. Ông bố vẫn mải mê với những con số: Ông đang phải kiểm tra sổ sách.

"Những dãy tính cộng hàng ngàn con số, một công việc buồn tẻ làm sao” - Pa-xcan nghĩ thầm. Trong óc chàng sinh viên trẻ tuổi chợt loé lên một tia sáng. Anh lặng lẽ rút về phòng mình và vạch một sơ đồ gì đó lên giấy.

Mươi hôm sau, ông bố rất ngạc nhiên thấy con ôm một vật gì kì lạ đặt lên bàn của ông.

- Con hi vọng món quà nhỏ này có thể làm bố bớt nhức đầu vì những con tính. - Pa-xcan nói.

Thì ra, đó là một chiếc máy cộng trừ mà Pa-xcan đã đặt hết tình cảm của người con vào việc chế tạo. Đó chính là chiếc máy tính đầu tiên trên thế giới, tổ tiên của những chiếc máy tính điện tử hiện đại.

Theo LÊ NGUYÊN LONG - PHAM NGỌC TOẢN

Giải thích nghĩa một số từ khó trong bài:

• Pa-xcan
• Viên chức tài chính

Hãy đọc bài “ Quà tặng bố” và cho biết:

• Ví trị của dấu gạch ngang?
• Tác dụng của dấu gạch ngang?

2. Bài học

Học sinh ghi nhớ nội dung bài học:

• Dấu gạch ngang có tác dụng gì: Dấu gạch ngang có thể được dùng để đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích trong câu hoặc trong đoạn văn.
• Dấu gạch ngang được đặt ở đâu: Khi đánh dấu bộ phận chú thích hoặc giải thích, dấu gạch ngang được đặt ở giữa bộ phận ấy và bộ phận được chú thích, giải thích.

3. Luyện tập

Câu 1: Tìm dấu gạch ngang đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích trong đoạn truyện

dưới đây:

Một hôm, Hưng chạy chơi đâu về, thấy một vết mực loang trên bức tranh chiếc

tàu thuỷ - bức tranh mà Hưng vừa mới vẽ, tô màu cẩn thận. Hưng nghĩ ngay là anh

Hà đánh đổ mực vào bức tranh. Hưng òa lên khóc.

- Làm sao thế con? - Mẹ hỏi.

- Anh Hà... - Hưng vữa nói vừa khóc nức nở. - Anh Hà đánh đổ mực ra tranh của con!

- Không phải đâu. - Mẹ nói. - Tại con mèo đấy. Lúc nãy, nó làm đổ mực tung toé,

anh Hà đã lau bàn và lọ mực, nhưng tranh của con thì không lau được.

Đêm hôm ấy, nằm cạnh anh Hà, Hưng rất khó ngủ và hình như anh Hà cũng thế.

Hưng cố gắng lấy can đảm làm lành trước...

Theo XUÂN QUỲNH

Câu 2: Cần thêm dấu gạch ngang vào vị trí nào trong đoạn truyện sau đề đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích?

“Sáng Chủ nhật, chúng ta có buổi tham quan nông trại. Các em nhớ mang bút và

sổ tay để ghi chép, chuẩn bị cho bài viết sắp tới nhé!" đó là thông báo của cô giáo

chủ nhiệm từ buổi chiều thứ Năm. Lan háo hức lắm. Cô bé thấy thời giơn trôi thật

chậm, mãi mà không tới Chủ nhật.

Theo NHẬT AN

4. Vận dụng

Em hãy đặt dấu gạch ngang phù hợp cho câu văn dưới đây:

a, Hùng người luôn quan tâm giúp đỡ bạn được nhà trường tuyên dương trước toàn trường.

b, Mẹ tớ người có mái tóc đen, dáng người mảnh khảnh luôn lo lắng cho mọi thành viên trong gia đình. Tớ rất biết ơn mẹ. Mỗi lần tớ nói lời cảm ơn với mẹ mẹ ơi con cảm ơn vì sự chăm sóc của mẹ ạ. Không có gì đâu con, mẹ rất vui khi được chăm sóc các con. Mẹ nói.