Năng lực chung:
Tự chủ và tự học: biết lắng nghe và chia sẻ ý kiến cá nhân với bạn, nhóm và GV. Tích cực tham gia các hoạt động trong lớp.
Giao tiếp và hợp tác: có thói quen trao đổi, giúp đỡ nhau trong học tập; biết cùng nhau hoàn thành nhiệm vụ học tập theo sự hướng dẫn của thầy cô.
Giải quyết vấn đề và sáng tạo: biết phối hợp với bạn bè khi làm việc nhóm, có sáng tạo khi tham gia các hoạt động tin học.
Năng lực tin học:
Sử dụng và quản lí các phương tiện công nghệ thông tin và truyền thông
Ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong học và tự học.

Phẩm chất

Rèn luyện tính cẩn thận, chăm chỉ, làm việc khoa học, chính xác.

THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
Đối với giáo viên

SGK, SGV, SBT Tin học 7.
2 bộ thẻ (với 2 màu phân biệt) ghi lần lượt các số và chữ cái: 16, 18, 15, 20, 21, 17, 19, m, h, e, c, a (ở Hình 1, Hình 5 và Hình 6 SGK), các thẻ có thể ghim trên bảng. Ví dụ, sử dụng bảng treo có thể ghim, dính, gắn các mảnh giấy bằng đinh ghim, nam châm,… hoặc bảng lớn đã có sẵn chức năng gắn nam châm.
Các hình vẽ trên giấy khổ lớn, mô phỏng các vòng lặp của thuật toán sắp xếp nổi bọt cho dãy chữ cái ở Hình 5 SGK (không vẽ phần mũi tên thực hiện đổi chỗ các thẻ để HS tự vẽ lên bảng; không ghi phần chữ mô tả bên dưới để HS tự trình bày).
Bảng liệt kê các vòng lặp theo yêu cầu của bài tập 1 phần Luyện tập trên giấy khổ lớn (để trống để HS điền trực tiếp trên bảng).
Chuẩn bị đủ số lượng các bảng trống theo mẫu Bảng 1 SGK tr.82, đủ số dòng để ghi, in trên giấy A4 để phát cho HS làm việc theo tổ hoặc theo nhóm.

Đối với học sinh

SGK, SBT Tin học 7.
Đọc và tìm hiểu trước Bài 14.

III. PHÂN BỐ THỜI LƯỢNG

Tiết 1: phần Khởi động, Khám phá (mục 1. Thuật toán sắp xếp nổi bọt).
Tiết 2: phần Khám phá (mục 2. Thuật toán sắp xếp chọn).
Tiết 3: phần Luyện tập, Vận dụng.

TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

TIẾT 1

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
Mục tiêu: Tạo hứng thú học tập cho HS trước bài học.
Nội dung: GV nêu nhiệm vụ; HS nhớ lại kiến thức đã học và trả lời.
Sản phẩm học tập:

- HS hiệu được yêu cầu của bài toán sắp xếp ở phần Khởi động và có thể gặp những khó khăn, vướng mắc trong việc mô tả quy tắc sắp xếp một cách rõ ràng, mạch lạc.

- HS tích cực, hứng thú với bài học mới.

Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS hoạt động cặp đôi và nêu nhiệm vụ: Có 4 tấm thẻ, mỗi thẻ ghi một số và xếp thành một dãy dọc trên mặt bàn từ trên xuống dưới như Hình 1. Em hãy trao đổi với bạn để chỉ ra cách sắp xếp dãy thẻ theo thứ tự giá trị tăng dần của số ghi trên thẻ, với điều kiện chỉ có thể di chuyển các thẻ bằng cách đổi chỗ các cặp thẻ liệt kê.

- GV gắn thẻ số (cùng màu) lên bảng và đánh số thứ tự (Hình 1), gọi HS lên bảng thực hiện sắp xếp dãy thẻ số theo cách đã đề xuất.

- GV yêu cầu HS vừa làm vừa nêu các bước thực hiện:

+ Bắt đầu từ cặp thẻ số nào?

+ Khi nào thì đổi chỗ hai thẻ số đó?

+ Chọn cặp số nào tiếp theo?

+ Kết quả của việc thực hiện sẽ như thế nào?

+ …

- GV nhấn mạnh điều kiện di chuyển của các thẻ và yêu cầu kết quả là dãy số được sắp xếp tăng dần.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS làm việc cặp đôi và trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện 1-2 HS nêu ý kiến thảo luận.

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

- GV dẫn dắt HS vào bài học: Trong cuộc sống, sắp xếp đồ vật là việc được thực hiện thường xuyên để tìm kiếm nhanh hơn, dễ hơn. Có nhiều cách thực hiện sắp xếp khác nhau. Để tìm hiểu kĩ hơn, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu bài học ngày hôm nay – Bài 14: Thuật toán sắp xếp.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Thuật toán sắp xếp nổi bọt

Mục tiêu:

- HS giải thích được thuật toán sắp xếp nổi bọt; biểu diễn và mô phỏng được hoạt động của thuật toán sắp xếp nổi bọt trên bộ dữ liệu vào có kích thước nhỏ.

- HS nêu được ý nghĩa của việc chia một bài toán thành những bài toán nhỏ hơn.

Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS đọc thông tin SGK tr.76 – 79, quan sát Hình 2 – 5 và trả lời câu hỏi.
Sản phẩm học tập:

- HS nêu được một số ví dụ về bài toán sắp xếp trong thực tiễn.

- HS mô phỏng được thuật toán sắp xếp nổi bọt trên các bộ dữ liệu ở Hình 1, Hình 5 trong SGK; mô tả được thuật toán tổng quát bằng lời; tóm tắt được ý tưởng của thuật toán.

Tổ chức hoạt động:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

* Hoạt động 1: Đọc (và quan sát)

Nhiệm vụ 1: Mô tả thuật toán sắp xếp nổi bọt (áp dụng để sắp xếp dãy thẻ số ở Hinh 1)

- GV tổ chức cho HS theo luận cặp đôi và trả lời câu hỏi: Em hãy nêu một số ví dụ về bài toán sắp xếp trong thực tiễn.

- GV yêu cầu HS hoạt động nhóm, đọc nội dung mục 1.Thuật toán sắp xếp nổi bọt kết hợp quan sát Hình 2 – 4 SGK tr.76 – 79.

- GV yêu cầu HS lên bảng thực hiện sắp xếp dãy thẻ ở Hình 1 SGK tr.76 (được ghim trên bảng) theo cách được mô phỏng ở Hình 2 – 4 (HS tự gợi nhớ, không xem SGK); mỗi HS thực hiện 1 vòng lặp; kết quả sau mỗi vòng được thay bởi thẻ số tương ứng nhưng khác nhau.

Nhiệm vụ 2: Mô tả thuật toán sắp xếp nổi bọt (áp dụng cho bài toán sắp xếp dãy tổng quát)

- GV đặt câu hỏi: Từ nội dung mục 1. Thuật toán sắp xếp nổi bọt và hoạt động thực hành sắp xếp, em hãy mô tả thuật toán sắp xếp nổi bọt.

* Hoạt động 2: Làm

- GV cho HS nghiên cứu kiến thức vừa học và thực hiện nhiệm vụ của Hoạt động làm SGK tr.79:

+ GV tổ chức cho HS làm việc theo nhóm đôi, lập mô phỏng thuật toán sắp nổi bọt để sắp xếp 5 chữ cái ở Hình 5 SGK tr.79.

+ GV treo các hình mô phỏng thuật toán trên bộ dữ liệu ở Hình 5 SGK tr.79 (sau khi HS đã làm việc dưới lớp) để HS lên bảng thực hiện mô phỏng.

1. Em hãy sắp xếp dãy chữ cái ở Hình 5 theo thứ tự tăng dần bằng thuật toán sắp xếp nổi bọt (mô phỏng quá trình thực hiện bằng hình vẽ tương tự như các Hình 2, 3, 4). Quy ước, trong bảng chữ cái, chữ đứng trước “nhỏ hơn” chữ đứng sau.

+ GV cho HS thảo luận, chọn phương án đúng:

2. Thuật toán sắp xếp nổi bọt thực hiện sắp xếp dãy số không giảm bằng cách nào dưới đây?

A. Đổi chỗ 2 số liền kề nhau nếu chúng đứng sai thứ tự cho đến khi dãy số được sắp xếp.

B. Di chuyển số nhỏ nhất về cuối dãy số.

C. Di chuyển số lớn nhất về đầu dãy số.

* Hoạt động 3: Ghi nhớ - SGK tr.79

- GV gọi HS đọc nội dung Ghi nhớ SGK tr.79:

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS theo luận cặp đôi và trả lời câu hỏi: Em hãy nêu một số ví dụ về bài toán sắp xếp trong thực tiễn.

- HS hoạt động nhóm, đọc nội dung mục 1.Thuật toán sắp xếp nổi bọt kết hợp quan sát Hình 2 – 4 SGK tr.76 – 79.

- HS thực hiện Hoạt động làm SGK tr.79.

- HS đọc nội dung Ghi nhớ SGK tr.79.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện HS trả lời câu hỏi: Em hãy nêu một số ví dụ về bài toán sắp xếp trong thực tiễn.

- GV tổ chức cho HS lên bảng thực hiện sắp xếp dãy thẻ ở Hình 1 SGK tr.76.

- GV mời HS thực hiện nhiệm vụ của Hoạt động làm SGK tr.79.

- GV mời HS đọc nội dung Ghi nhớ SGK tr.79.

- GV mời đại diện HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

- GV chuyển sang nội dung mới.

1. Thuật toán sắp xếp nổi bọt

- Thuật toán sắp xếp nổi bọt: thực hiện lặp đi lặp lại việc đổi chỗ 2 số liền kề trong một dãy số nếu chúng đứng sai thứ tự.

* Hoạt động 1: Đọc (và quan sát)

Mô phỏng thuật toán sắp xếp nổi bọt (áp dụng để sắp xếp dãy thẻ số ở Hình 1)

- Đầu vào: Dãy thẻ ghi các số xếp từ trên xuống dưới là 19, 16, 18, 15.

- Đầu ra: Dãy thẻ ghi các số được sắp xếp tăng dần là 15, 16, 18, 19.

à Với thuật toán sắp xếp nổi bọt, bài toán sắp xếp dãy số ban đầu được chia thành những bài toán nhỏ để giải quyết. Việc chia bài toàn thành những bài toán nhỏ hơn giúp công việc trở nên đơn giản, dễ giải quyết hơn.

Mô tả thuật toán sắp xếp nổi bọt (áp dụng cho bài toán sắp xếp dãy tổng quát)

- Đầu vào: Dãy chưa được sắp xếp.

- Đầu ra: Dãy được sắp xếp không giảm.

1. Chuyển phần tử nhỏ nhất về vị trí đầu tiên.

1.1 So sánh từng phần tử của dãy với phần tử liền trước, lần lượt từ phần tử cuối cùng lên phần tử đầu tiên.

1.2 Nếu nhỏ hơn thì đổi chỗ hai phần tử.

1.3 Kết thúc vòng lặp, phần tử nhỏ nhất “nổi lên” vị trí đầu tiên của dãy.

2. Chuyển phần tử nhỏ thứ hai về vị trí thứ hai.

2.1 So sánh từng phần tử của dãy với phần tử liền trước, lần lượt từ phần tử cuối cùng lên phần tử thứ hai.

2.2 Nếu nhỏ hơn thì đổi chỗ hai phần tử.

2.3 Kết thúc vòng, phần tử nhỏ thứ hai “nổi lên” vị trí thứ hai của dãy.

3. Thực hiện tương tự như trên với phần tử nhỏ thứ ba, thứ tư,… cho đến phần tử liền trước phần tử cuối cùng.