Giáo án và PPT KHTN 6 chân trời Bài 25: Vi khuẩn

BÀI 25: VI KHUẨN

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

HS quan sát bức ảnh và trả lời câu hỏi: Tác giả đã dùng nguyên liệu nào để tạo nên hình ảnh của Einstein trong bức tranh?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. ĐẶC ĐIỂM CỦA VI KHUẨN

Hoạt động 1: Tìm hiểu đặc điểm của vi khuẩn

GV yêu cầu HS thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi:

+ Quan sát hình 25.1, em có nhận xét gì về hình dạng của các loại vi khuẩn. Lấy ví dụ

+ Tìm hiểu thông tin về sự phân bố của vi khuẩn trong tự nhiên. Em có nhận xét gì về môi trường sống của vi khuẩn? Lấy ví dụ.

Sản phẩm dự kiến:

- Vi khuẩn có nhiều hình dạng khác nhau: hình que (trực khuẩn lị, trực khuẩn đường ruột), hình cầu (tụ cầu khuẩn, liên cầu khuẩn) và hình xoản (xoắn khuẩn); một số vi khuẩn có hình dấu phẩy (phẩy khuẩn tả).

- Vi khuẩn có mặt ở khắp mọi nơi như: trong thức ăn ôi thiu, quần áo bẩn, vật dụng trong gia đình, trên cơ thể người,…

- Vi khuẩn trong tự nhiên phân bố ở các môi trường khác nhau như: đất, nước, không khí, trên cơ thể sinh vật, trong lòng đất,…

- Các thành phần cấu tạo nên vi khuẩn:

          + Màng tế bào

          + Chất tế bào

          + Vùng nhân

          + Thành tế bào

- Virus chưa có cấu tạo tế bào, vi khuẩn có cấu tạo tế bào nhân sơ

2. VAI TRÒ CỦA VI KHUẨN

Hoạt động 2: Tìm hiểu vai của của vi khuẩn

GV chia lớp thành các nhóm, các nhóm thảo luận hoàn thành nhiệm vụ của mình: 

+ Quan sát hình 25.3, em hãy nêu vai trò của vi khuẩn trong tự nhiên.

+ Nêu vai trò của vi khuẩn trong quá trình chế biến các sản phẩm ở hình 25.4. Kể tên một vài ứng dụng của vi khuẩn trong thực tiễn.

Sản phẩm dự kiến:

a. Tìm hiểu lợi ích của vi khuẩn trong tự nhiên và đời sống con người

- Trong tự nhiên, vi khuẩn tham gia vào quá trình phân huỷ xác sinh vật chết, là một mắt xích trong chu trình tuần hoàn vật chất của tự nhiên.

- Vai trò của vi khuẩn trong quá trình chế biến các sản phẩm:

          + Vi khuẩn lên men một số thực phẩm như: rau, củ, quả, thịt, cá,…

          + Ứng dụng vi khuẩn trong thực tiễn: chế biến thức ăn, làm sửa chua,…

- Trong gia đình, để bảo quản tốt thức än, chúng ta có thể sử dụng một số phương pháp như: lên men, sấy khô, bảo quản trong tủ lạnh,…

b. Tìm hiểu một số bệnh do vi khuẩn và các biện pháp phòng chống

- Vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể qua đường ăn uống là chủ yếu. Chúng có thể lây nhiễm thông qua việc sử dụng thức ăn, nước uống không đảm bảo vệ sinh; qua tiếp xúc trực tiếp với nguồn gây bệnh; qua đường không khí (hô hấp);....

- Một số biện pháp phòng chống bệnh do vi khuẩn gây ra:

          + Vệ sinh môi trường sạch sẽ, ăn uống hợp vệ sinh, ăn chín uống sôi

          + Chú ý đeo khẩu trang nơi công cộng hoặc khi đi vào nơi có cảnh báo vùng dịch, tránh tiếp xúc gần với người khác

          + Tăng cường bồi bổ cơ thể để tăng sức để kháng

          + Sử dụng thuốc kháng sinh đúng bệnh, đúng cách để đạt hiệu quả

          + Rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Vi khuẩn là:

A. Nhóm sinh vật có cấu tạo nhân sơ, kích thước hiển vi.

B. Nhóm sinh vật có cấu tạo nhân thực, kích thước hiển vi.

C. Nhóm sinh vật chưa có cấu tạo tế bào, kích thước hiển vi.

D. Nhóm sinh vật chưa có cấu tạo tế bào, kích thước siêu hiển vi.

Câu 2: Bệnh nào sau đây không phải bệnh do vi khuẩn gây nên?

A. Bệnh kiết lị

B. Bệnh tiêu chảy

C. Bệnh vàng da

D. Bệnh thủy đậu

Câu 3: Nguyên tắc sử dụng thuốc kháng sinhh cho người nhiễm vi khuẩn:

(1) Chỉ sử dụng kháng sinh khi thật sự bị bệnh nhiễm khuẩn.

(2) Cần lựa chọn đúng loại kháng sinh và có sự hiểu biết về thể trạng người bệnh.

(3) Dùng kháng sinh đúng liều, đúng cách.

(4) Dùng kháng sinh đủ thời gian.

(5) Dùng kháng sinh cho mọi trường hợp nhiễm khuẩn.

Lựa chọn đáp án đầy đủ nhất:

A. (1), (2), (3), (4), (5)

B. (1), (2), (5)

C. (2), (3), (4), (5)

D. (1), (2), (3), (4)

Câu 4: Con đường lây truyền nào sau đây không phải là con đường lây truyền bệnh lao phổi?

A. Tiếp xúc trực tiếp với nguồn gây bệnh 

B. Thông qua đường tiêu hóa

C. Thông qua đường hô hấp

D. Thông qua đường máu

Câu 5: Vi khuẩn mang lại lợi ích gì đối với tự nhiên?

A. Lên men các loại thực phẩm, tạo vị chua cho các món ăn

B. Phân hủy xác và chất thải của sinh vật

C. Gây hư hỏng thực phẩm

D. Gây bệnh cho động, thực vật

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Khi trời trở lạnh đột ngột, em bị ho, mẹ đưa em đi khám bác sĩ. Bác sĩ kê cho em một đơn thuốc kháng sinh và dặn em phải uống đủ liều. Em hãy tìm hiểu và giải thích xem tại sao bác sĩ lại dặn dò như vậy? 

Câu 2: Bệnh than do vi khuẩn Bacillus anthracis có khả năng sinh bào tử hay còn gọi là nha bào, Các bào tử của chúng có thể tồn tại rất lâu và có sức sống cao trong những môi trường khắc nghiệt. Chính vì nguyên nhân này, bệnh than đang trở thành mối đe dọa tới sức khỏe con người. Em hãy tìm hiểu và mô tả nguyên nhân, triệu chứng, con đường lây truyền, đối tượng nguy cơ và các biện pháp phòng chống đối với bệnh này.