Giáo án và PPT KHTN 6 chân trời Bài 28: Nấm

BÀI 28: NẤM

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV chiếu hình ảnh về một số loại nấm yêu cầu HS phân loại các loài nấm ăn được và nấm làm thuốc. Sau đó dẫn dắt vào bài: Tại sao cũng là các loại nấm nhưng có nhiều loại lại chứa độc tố nguy hiểm, có loại làm hư hỏng thực phẩm hoặc gây bệnh cho con người và động thực vật. Vậy các loại nấm đó có đặc điểm gì khác nhau?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. ĐẶC ĐIỂM CỦA NẤM

Hoạt động 1: Tìm hiểu đặc điểm của nấm

HS quan sát hình 28.1 và 28.2/ SGK trang 125-136 và tranh ảnh đã chuẩn bị trả lời các câu hỏi:

+ Hãy nhận xét về hình dạng của nấm. 

+ Em hãy phân biệt nấm túi và nấm đảm. Các loại nấm em quan sát ở hoạt động thực hành thuốc nhóm nấm đảm hay nấm túi? 

+ Kể tên một số loại nấm ăn được mà em biết.

+ Hãy chỉ ra điểm khác biệt giữa cấu tạo cơ thể nấm độc và các loại nấm khác.

+ Đặc điểm của nấm men có gì khác với các loại nấm khác. Từ đó hãy phân biệt nấm đơn bào và nấm đa bào.

Sản phẩm dự kiến:

- Một số nấm thường gặp trong đời sống: Nấm rơm, nấm hương, nấm kim châm, nấm mộc nhĩ, nấm linh chi,…

- Hình dạng của nấm đa dạng: hình bầu dục, hình cốc, hình mũ, hình sợi,....

2. VAI TRÒ CỦA NẤM

Hoạt động 2: Tìm hiểu vai trò của nấm

HS quan sát hình 28.4, 28.5, 28.6 và đọc thông tin trang 127, 128, 129/SGK, hãy vẽ sơ đồ tuy duy với chủ đề: Vai trò của nấm.

Sản phẩm dự kiến:

a. Tìm hiểu vai trò của nấm trong tự nhiên và trong thực tiễn

- Trong tự nhiên:

          + Nấm có vai trò phân huỷ xác sinh vật (thực vật, động vật), làm sạch môi trường

- Trong đời sống con người:

          + Nấm được sử dụng làm thúc ăn: nấm rơm, nấm hương, nấm mộc nhĩ,...

          + Nấm được sử dụng làm tác nhân lên men trong sản xuất rượu, bia, bánh mi, ...: nấm men

          + Nấm được sử dụng làm thực phẩm chức nãng bổ dưỡng cho cơ thể: nấm linh chỉ, nấm vân chỉ

- Một số nấm có giá trị trong thực tiễn:

          + Nấm là thực phẩm có giá trị dinh đưỡng cao nên nhiều loài nấm được dùng làm thức ăn như nấm hương, nấm rơm, nấm bụng dê, nấm sò, nấm kim châm,...

          + Trong sản xuất rượu, bia, nấm men tham gia vào quá trình lên men rượu, bia

          + Trong làm bánh mì, nấm men nở tham gia quá trình ủ bột, làm cho bột tơi, xốp và nở to

b. Tìm hiểu một số bệnh do nấm gây ra

- Một số bệnh do nấm gây ra những biểu hiện như:

          + Bệnh nấm da tay: Trong lòng bàn tay có những mảng da đỏ, có vảy, ngứa, nhức

          + Bệnh viêm phổi do nấm: Sốt cao, ho khan, đau tức ngực

          + Bệnh nấm mốc cá: Da tróc vảy, xuất hiện mảng mốc trắng trên vảy tróc, cá bơi lội bất thường, thỉnh thoảng nhảy cao, bùng lên khỏi mặt nước

          + Bệnh mốc xanh ở dâu tây: Trên vỏ quả xuất hiện đám mốc trắng, sau chuyển dần thành màu xám, quả bí khô

- Nấm mốc thường xuất hiện khi thời tiết ẩm. Con người tiếp xúc với đối tượng bị nhiễm nấm hoặc nơi đã có nấm mốc sẽ bị lây nhiễm, Một số con đường có thể làm lây truyền bệnh do nấm như:

          + Tiếp xúc trực tiếp với đổi tượng (như người hay vật nuôi) bị nhiễm nấm

          + Dùng chung đồ với người bị nhiễm nấm

          + Tiếp xúc với môi trường ö nhiễm; bụi, đất chứa nấm gây bệnh

- Một số biện pháp phòng chống các bệnh thường gặp do nấm:

          + Hạn chế tiếp xúc với mầm bệnh, nguồn bệnh, đặc biệt nơi môi trường ẩm mốc

          + Bảo hộ an toàn khi tiếp xúc với người bị nhiễm nấm hoặc khử trùng sau khi tiếp xúc với môi trường không an toàn với nấm mốc

          + Không dùng chung đồ với người bị bệnh nấm, hoặc với người khác. Quần áo sau khi mặc cần được giặt ngay, tránh treo trên giá sau đó vài ngày đưa ra mặc lại

          + Vệ sinh cơ thể đúng cách, đúng thời điểm, an toàn

          + Vệ sinh cơ thể đúng cách, đúng thời điểm, an toà

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Bào tử đảm là cơ quan sinh sản của loại nấm nào sau đây?

A. Nấm hương 

B. Nấm bụng dê

C. Nấm mốc

D. Nấm men

Câu 2: Thuốc kháng sinh penicillin được sản xuất từ?

A. Nấm men

B. Nấm mốc

C. Nấm mộc nhĩ 

D. Nấm độc đỏ

Câu 3: Quá trình chế biến rượu vang cần sinh vật nào sau đây là chủ yếu?

A. Nấm men

B. Vi khuẩn

C. Nguyên sinh vật

D. Virus

Câu 4: Vòng cuống nấm và bao gốc nấm là đặc điểm có ở loại nấm nào?

A. Nấm độc

C. Nấm đơn bào

B. Nấm mốc

D. Nấm ăn được

Câu 5: Cho các vai trò sau:

(1) Cung cấp thực phẩm

(2) Sản xuất thuốc trừ sâu sinh học

(3) Gây hư hỏng thực phẩm

(4) Phân hủy xác sinh vật và chất thải hữu cơ

(5) Sản xuất các loại rượu, bia, đồ uống có cồn

(6) Gây bệnh cho người và các loài sinh vật khác

Những vai trò nào không phải là lợi ích của nấm trong thực tiễn?

A. (1), (3), (5)

C. (1), (2), (5)

B. (2), (4), (6)

D. (3), (4), (6)

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Tại sao khi lấy mẫu nấm mốc để làm thực hành, để đảm bảo an toàn chúng ta phải sử dụng găng tay và khẩu trang cá nhân?

Câu 2: Địa y rất phổ biến trong tự nhiên, hãy tra cứu thông tin và trình bày một số hiểu biết của em về địa y.