Giáo án KHTN 9 Cánh diều bài 24: Acetic acid

Ngày soạn:…/…/…

Ngày dạy:…/…/…

BÀI 24. ACETIC ACID

I. MỤC TIÊU

1. Về kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ:

• Quan sát mô hình hoặc hình vẽ, viết được công thức phân tử, công thức cấu tạo; nêu được đặc điểm cấu tạo của acetic acid.

• Quan sát mẫu vật hoặc hình ảnh, trình bày được một số tính chất vật lí của acetic acid: trạng thái, màu sắc, mùi vị, tính tan, khối lượng riêng, nhiệt độ sôi.

• Trình bày được phương pháp điều chế acetic acid bằng cách lên men ethylic alcohol.

• Trình bày được tính chất hóa học của acetic acid: phản ứng với quỳ tím, đá vôi, kim loại, oxide kim loại, base, phản ứng cháy, phản ứng ester hóa. Viết được các phương trình hóa học xảy ra.

• Tiến hành được (hoặc quan sát qua video) thí nghiệm của acetic acid (phản ứng với quỳ tím, đá vôi, kim loại, oxide kim loại, base, phản ứng cháy, phản ứng ester hóa), nhận xét, rút ra được tính chất hóa học cơ bản của acetic acid.

• Trình bày được ứng dụng của acetic acid (làm nguyên liệu, làm giấm).

2. Năng lực

Năng lực chung: 

• Năng lực giao tiếp và hợp tác: Chủ động giao tiếp trong nhóm, trình bày rõ ý tưởng cá nhân và hỗ trợ nhau hoàn thành nhiệm vụ chung, tự tin và biết kiểm soát cảm xúc, thái độ khi nói trước nhiều người.

• Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Thu thập và làm rõ thông tin có liên quan đến vấn đề; phân tích để xây dựng được các ý tưởng phù hợp. 

Năng lực đặc thù: 

• Năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Nhận ra, giải thích được vấn đề thực tiễn dựa trên kiến thức khoa học tự nhiên.

• Năng lực tìm hiểu tự nhiên: 

• Sử dụng được ngôn ngữ, hình vẽ, sơ đồ, biểu bảng để biểu đạt quá trình tìm hiểu vấn đề và kết quả tìm kiếm.

• Viết được báo cáo sau quá trình tìm hiểu.

• Năng lực nhận thức khoa học tự nhiên:

• Quan sát mô hình hoặc hình vẽ, viết được công thức phân tử, công thức cấu tạo; nêu được đặc điểm cấu tạo của acetic acid.

• Quan sát mẫu vật hoặc hình ảnh, trình bày được một số tính chất vật lí của acetic acid: trạng thái, màu sắc, mùi vị, tính tan, khối lượng riêng, nhiệt độ sôi.

• Trình bày được phương pháp điều chế acetic acid bằng cách lên men ethylic alcohol.

• Trình bày được tính chất hóa học của acetic acid: phản ứng với quỳ tím, đá vôi, kim loại, oxide kim loại, base, phản ứng cháy, phản ứng ester hóa. Viết được các phương trình hóa học xảy ra.

• Tiến hành được (hoặc quan sát qua video) thí nghiệm của acetic acid (phản ứng với quỳ tím, đá vôi, kim loại, oxide kim loại, base, phản ứng cháy, phản ứng ester hóa), nhận xét, rút ra được tính chất hóa học cơ bản của acetic acid.

• Trình bày được ứng dụng của acetic acid (làm nguyên liệu, làm giấm).

3. Phẩm chất

• Tham gia tích cực hoạt động nhóm phù hợp với khả năng của bản thân.

• Cẩn trọng, trung thực và thực hiện các yêu cầu trong bài học.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

• Tài liệu: SGK, SGV Khoa học Tự nhiên 9, bộ lắp ghép mô hình phân tử, dụng cụ thí nghiệm (ống nghiệm, giấy quỳ tím hoặc giấy chỉ thị pH, đèn cồn, ống hút nhỏ giọt), video về các phản ứng hóa học của acetic acid, hình ảnh về ứng dụng của acetic acid. 

• Thiết bị dạy học: Máy tính, máy chiếu.

2. Đối với học sinh

• Tài liệu: SGK Khoa học Tự nhiên 9. 

• Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học theo yêu cầu của GV. 

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: HS có hứng thú học tập, nhu cầu tìm hiểu; dùng những kiến thức, kĩ năng cần thiết để thực hiện yêu cầu, khám phá kiến thức mới. 

b. Nội dung: Quan sát hình ảnh GV cung cấp và thực hiện yêu cầu theo hướng dẫn của GV. 

c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS về cách tách các kim loại trong hình.

d. Tổ chức thực hiện

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS theo dõi video sau, mô tả và giải thích hiện tượng xảy ra:

https://www.youtube.com/watch?v=dhGGkoLtid8

- GV nhận xét, đưa ra đáp án: 

• Hiện tượng: Sau khi tiếp xúc với giấm, vỏ trứng gà xuất hiện bọt khí, lớp vỏ cứng trở nên mỏng dần và cuối cùng mất hết, chỉ còn lớp màng đàn hồi bên trong.

• Giải thích: do trong giấm ăn có chứa acetic acid. Loại acid này tác dụng với vỏ trứng có thành phần là CaCO₃, tạo ra muối và khí CO₂.

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Acetic acid có cấu tạo, tính chất như thế nào? Hợp chất và ứng dụng gì trong đời sống?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS làm việc cá nhân, quan sát hình và suy nghĩ trả lời câu hỏi của GV.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết). 

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời 2 – 3 HS trả lời câu hỏi.

- Các HS khác lắng nghe để nhận xét câu trả lời của bạn mình.

- GV khuyến khích HS có thể có nhiều ý kiến khác nhau trong quá trình thực hiện bài tập. 

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV không nhận xét tính đúng sai đáp án của HS, dẫn dắt HS vào bài học: Trong giấm có acid giúp tạo vị chua. Vậy chất này có có công thức, đặc điểm như thế nào? Acid trong giấm có tính chất vật lí và tính chất hóa học gì? Chúng ta cùng tìm hiểu bài học hôm nay để biết câu trả lời nhé - Bài 24 – Acetic acid.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu công thức phân tử, công thức cấu tạo của acetic acid

a. Mục tiêu: Viết được công thức phân tử, công thức cấu tạo; nêu được đặc điểm cấu tạo của acetic acid.

b. Nội dung: Thông thảo luận nhóm, trả lời các câu hỏi hình thành kiến thức bài học.

c. Sản phẩm: Công thức phân tử, công thức cấu tạo, công thức cấu tạo rút gọn và đặc điểm nhóm - COOH của acetic acid.

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động 2. Tìm hiểu tính chất vật lí của acetic acid

a. Mục tiêu: Trình bày được một số tính chất vật lí của acetic acid: trạng thái, màu sắc, mùi vị, tính tan, khối lượng riêng, nhiệt độ sôi.

b. Nội dung: Thông qua quan sát mẫu vật hoặc hình ảnh, đọc thông tin trong SGK, hình thành kiến thức bài học.

c. Sản phẩm: Các tính chất vật lí của acetic acid.

d. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động 3. Tính chất hoá học của acetic acid

a. Mục tiêu: Trình bày được tính chất hoá học của acetic acid: phản ứng với quỳ tím, đá vôi, kim loại, oxide kim loại, base, phản ứng cháy, phản ứng ester hóa. Viết được các phương trình hóa học xảy ra.

b. Nội dung: Thông qua xem video, quan sát hiện tượng, HS thảo luận trả lời các câu hỏi hình thành kiến thức.

c. Sản phẩm: Tính acid và phản ứng ester hoá.

d. Tổ chức hoạt động:

--------------------------------------

----------------------Còn tiếp---------------------