Giáo án và PPT KHTN 9 kết nối bài 44: Nhiễm sắc thể giới tính và cơ chế các định giới tính

BÀI 44. NHIỄM SẮC THỂ GIỚI TÍNH VÀ CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời: Một cặp vợ chồng có thể sinh con trai hoặc con gái. Theo em, giới tính của con do bố hay mẹ truyền cho? Giải thích.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Nhiễm sắc thể thường và nhiễm sắc thể giới tính

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Em hãy quan sát hình 44.1 và nhận xét về số lượng, hình dạng của NST thường và NST giới tính.

Sản phẩm dự kiến:

- NST thường:

+ Gồm nhiều cặp tương đồng: 2 NST trong một cặp giống nhau về hình dạng, kích thước và trình tự gene phân bố trên NST.

+ Giống nhau giữa giới đực và giới cái.

+ Chứa các gene quy định tính trạng thường. 

- NST giới tính:

+ Thường chỉ có một cặp, tương đồng hoặc không tương đồng. 

+ Khác nhau giữa giới đực và giới cái. 

+ Có thể chứa gene quy định giới tính và các gene khác.

Hoạt động 2. Cơ chế xác định giới tính

GV đưa ra câu hỏi: Trình bày cơ chế xác định giới tính ở người.

Sản phẩm dự kiến:

Trong quá trình giảm phân: người bố tạo ra hai loại tinh trùng mang NST X hoặc NST Y; người mẹ tạo ra một loại trứng mang NST X. Trong quá trình thụ tinh: nếu tinh trùng X thụ tinh với trứng X tạo hợp tử XX phát triển thành bé gái; nếu tinh trùng Y thụ tinh với trứng X tạo hợp tử XY phát triển thành bé trai.

...............................................

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Điểm giống nhau về NST giới tính ở tất cả các loài sinh vật phân tính là

A. luôn giống nhau giữa cá thể đực và cá thể cái.

B. đều chỉ có một cặp trong tế bào 2n.

C. đều là cặp XX ở giới cái.

D. đều là cặp XY ở giới đực.

Câu 2: Đặc điểm của NST giới tính là

A. có nhiều cặp trong tế bào sinh dưỡng.

B. có 1 đến 2 cặp trong tế bào.

C. số cặp trong tế bào thay đổi tùy loại.

D. luôn chỉ có một cặp trong tế bào sinh dưỡng.

Câu 3: Trong tế bào 2n ở người, kí hiệu của cặp NST giới tính là

A. XX ở nữ và XY ở nam.

B. XX ở nam và XY ở nữ.

C. ở nữ và nam đều có cặp tương đồng XX.

D. ở nữ và nam đều có cặp không tương đồng XY.

Câu 4: Chức năng của NST giới tính là

A. điều khiển tổng hợp protein cho tế bào.

B. nuôi dưỡng cơ thể.

C. xác định giới tính.

D. điều hòa hormone cơ thể.

Câu 5: Ở người, "giới đồng giao tử" dùng để chỉ

A. người nữ.

B. người nam.

C. cả nam lẫn nữ

D. nam vào giai đoạn dậy thì.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1: Em hãy giải thích vì sao trong thực tế, tỉ lệ bé trai và bé gái sơ sinh xấp xỉ 1:1?

Câu 2: Các loài côn trùng như ong hoặc kiến có một hệ thống xác định giới tính đặc biệt. Trong quá trình phát triển, các con đực và cái được phát triển từ cùng một NST, tuy nhiên, chỉ có một số ít các tế bào có thể trở thành con đực, còn lại sẽ trở thành con cái. Cơ chế nào giải thích cho sự khác biệt này?