Giáo án và PPT KHTN 9 kết nối bài 42: Nhiễm sắc thể và bộ nhiễm sắc thể

BÀI 42: NHIỄM SẮC THỂ VÀ BỘ NHIỄM SẮC THỂ

A. KHỞI ĐỘNG

GV tổ chức trò chơi ô chữ, dẫn dắt vấn đề; HS tham gia trò chơi.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. Nhiễm sắc thể

1. Khái niệm nhiễm sắc thể

Nêu khái niệm nhiễm sắc thể

Sản phẩm dự kiến:

NST là cấu trúc mang gene nằm trong nhân tế bào, là cơ sở vật chất chủ yếu của tính di truyền ở cấp độ tế bào của sinh vật nhân thực.

2. Hình dạng và cấu trúc của nhiễm sắc thể

Cấu trúc nhiễm sắc thể

Sản phẩm dự kiến:

+ NST được cấu tạo bởi chất nhiễm sắc. Mỗi NST đơn chứa một phân tử DNA và nhiều phân tử histone. Khi DNA tái bản, NST đơn biến đổi thành NST kép. 

+ Trong nhân tế bào, NST là cấu trúc mang gene, các gene sắp xếp theo chiều dọc trên NST.

II. Bộ nhiễm sắc thể

1. Khái niệm bộ nhiễm sắc thể

Nêu khái niệm về nhiễm sắc thể

Sản phẩm dự kiến:

- Trong tế bào sinh dưỡng, các NST tồn tại thành từng cặp tương đồng.

- Bộ NST gồm các cặp NST tương đồng gọi là bộ NST lưỡng bội, kí hiệu là 2n.

- Bộ NST trong các giao tử là bộ NST đơn bội, có số lượng NST giảm đi một nửa so với tế bào sinh dưỡng, kí hiệu là n.

2. Tính chất đặc trưng của bộ nhiễm sắc thể

Nêu tính đặc trưng của bộ nhiễm sắc thể

Sản phẩm dự kiến:

- Mỗi loài sinh vật có bộ NST đặc trưng về số lượng, hình dạng và cấu trúc.

- Các cá thể cùng loài đều mang bộ NST đặc trưng của loài.

- Sự khác nhau về số lượng NST trong bộ NST lưỡng bội giữa các loài sinh vật không phản ánh sự khác nhau về mức độ tiến hóa (thời kì phát sinh loài) giữa chúng.

- Bộ NST của các loài có thể giống nhau về số lượng NST, nhưng hình dạng và cấu trúc khác nhau.

III. Thực hành: Quan sát tiêu bản nhiễm sắc thể dưới kính hiển vi

Nêu các bước tiến hành Quan sát tiêu bản nhiễm sắc thể dưới kính hiển vi

Sản phẩm dự kiến:

Bước 1: Chọn vật kính có độ phóng đại thấp (10×) để điều chỉnh độ hội tụ ánh sáng.

Bước 2: Đặt tiêu bản lên bàn kính, dùng kẹp để giữ tiêu bản. Vặn ốc sơ cấp để đưa vật kính 10× tiến gần vào tiêu bản.

Bước 3: Vặn ốc sơ cấp kết hợp vặn ốc thứ cấp để điều chỉnh hình ảnh NST cho rõ nét.

Bước 4: Chuyển sang quan sát tiêu bản ở vật kính 40×.

Bước 5: Quan sát tiêu bản ở vật kính 100×.

Bước 6: Lau sạch dầu soi kính trên vật kính 100×

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1. NST là cấu trúc mang gene nằm ở

A. trong nhân tế bào.                                             B. màng tế bào.

C. trong tất cả các bào quan.                                  D. tế bào chất.

Câu 2. Giai đoạn nào trong quá trình phân bào thể hiện hình dạng đặc trưng của NST?

A. Kì trung gian.             B. Kì đầu.             C. Kì giữa.            D. Kì sau.

Câu 3. Bộ NST ở người bình thường là

A. 2n = 46.            B. 2n = 48.                     C. 2n = 44.                     D. 2n = 42.

Câu 4. Số lượng NST trong tế bào giao tử của ruồi giấm là

A. 8.                               B. 4.                               C. 6.                               D. 3.  

Câu 5. Để quan sát tiêu bản nhiễm sắc thể của c

i, người ta cần dùng đến

A. kính lúp.                                                 B. ống nhòm.

C. kính hiển vi.                                            D. kính thiên văn.

Đáp án gợi ý:

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

GV yêu cầu HS thảo luận cặp đôi trả lời câu hỏi: Phân biệt bộ NST lưỡng bội và bộ NST đơn bội.