Giáo án và PPT KHTN 9 kết nối Bài 39: Tái bản DNA và phiên mã tạo RNA

BÀI 39: TÁI BẢN DNA VÀ PHIÊN MÃ TẠO RNA

A. KHỞI ĐỘNG

GV đặt vấn đề, tạo hứng thú học tập cho HS; HS vận dụng kiến thức, trả lời câu hỏi khởi động.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. Quá trình tái bản DNA

Mô tả ba giai đoạn của quá trình tái bản DNA. Nhận xét về kết quả của quá trình tái bản DNA.

Sản phẩm dự kiến:

- Quá trình tái bản DNA gồm ba giai đoạn:

Giai đoạn 1: DNA tháo xoắn tách thành hai mạch đơn.

Giai đoạn 2: Các nucleotide tự do trong môi trường tế bào liên kết với các nucleotide trên mỗi mạch khuôn của DNA theo NTBS: A = T, G ≡ C.

Giai đoạn 3: Hai mạch đơn gồm một mạch mới tổng hợp và một mạch khuôn xoắn trở lại với nhau.

- Kết quả: Tạo hai bản sao giống nhau và giống DNA ban đầu.

II. Quá trình phiên mã

Phiên mã là gì?Mô tả ba giai đoạn của quá trình phiên mã.

Sản phẩm dự kiến:

- Phiên mã là quá trình tổng hợp các phân tử RNA dựa trên trình tự polynucleotide của gene (DNA).

- Quá trình phiên mã diễn ra qua ba giai đoạn:

Giai đoạn 1: Enzyme RNA polymerase làm tháo xoắn hai mạch DNA.

Giai đoạn 2: 

+ RNA polymerase trượt dọc theo mạch có chiều 3’ – 5’. 

+ Chỉ có một mạch có chiều 3’ – 5’ làm khuôn tổng hợp RNA. 

+ Các nucleotide tự do của môi trường liên kết với nucleotide trên mạch khuôn theo NTSB: A = U, G ≡ C. 

Giai đoạn 3: RNA được tổng hợp gồm một mạch, có chiều 5’ – 3’. 

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1. Quá trình tái bản DNA diễn ra vào thời điểm nào?

A. Trước mỗi lần phân bào.                         B. Trong quá trình phân bào.

C. Trước khi kết thúc phân bào.                   D. Sau mỗi lần phân bào.

Câu 2. Nguyên tắc bổ sung được thể hiện trong cơ chế phiên mã là

A. A liên kết với T, G liên kết với C.            B. A liên kết với U, G liên kết với C.

C. A liên kết với G, T liên kết với C.            D. A liên kết với C, G liên kết với T.

Câu 3. Enzyme nào sau đây tham gia quá trình phiên mã?

A. DNA polymerase.                                   B. DNA helicase.

C. RNA helicase.                                         D. RNA polymerase.

Câu 4. Điền từ thích hợp vào các chỗ trống sau: “Phiên mã là quá trình tổng hợp các phân tử … dựa trên trình tự polynucleotide của …”.

A. RNA – gene (DNA).                               B. gene (DNA) – RNA.

C. RNA – RNA polymerase.                        D. DNA – DNA polymerase.

Câu 5. Sắp xếp các thông tin sau để hoàn thành quá trình tái bản DNA:

1) Các nucleotide tự do trong môi trường tế bào liên kết với các nucleotide trên mỗi mạch khuôn của DNA theo NTBS: A = T, G ≡ C.

2) DNA tháo xoắn tách thành hai mạch đơn.

3) Hai mạch đơn gồm một mạch mới tổng hợp và một mạch khuôn xoắn trở lại với nhau.

A. 1 → 2 → 3.      B. 3 → 2 → 1.       C. 2 → 1 → 3.       D. 2 → 3 → 1.

Đáp án gợi ý:

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

GV yêu cầu HS thảo luận cặp đôi trả lời câu hỏi: 

1. Xác định số nucleotide mỗi loại cần thiết cho một quá trình tái bản và phiên mã từ một phân tử DNA.

2. Xác định số nucleotide mỗi loại cần thiết cho k lần tái bản và phiên mã từ một phân tử DNA.

3. Một gene dài 2040 Å, có T = 20% tổng số nucleotide. 

a) Hãy xác định số nucleotide mỗi loại cần thiết cho một quá trình tái bản từ đoạn gene trên.

b) Nếu đoạn gene trên tái bản 5 lần liên tiếp thì cần bao nhiêu nucleotide mỗi loại?