Giáo án và PPT Lịch sử 6 kết nối Bài 17: Cuộc đấu tranh bảo tồn và phát triển văn hoá dân tộc của người Việt

BÀI 17: CUỘC ĐẤU TRANH BẢO TỒN VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN TỘC CỦA NGƯỜI VIỆT

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời: Em hãy nêu những biểu hiện trong việc giữ gìn văn hoá của người Việt trong thời kì Bắc thuộc?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

HOẠT ĐỘNG 1. SỨC SỐNG CỦA NỀN VĂN HÓA BẢN ĐỊA

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

•  Nêu biểu hiện cho thấy chính sách đồng hoá của phong kiến phương Bắc đối với nước ta đã thất bại?

• Nêu những biểu hiện cho thấy, trong suốt thời Bắc thuộc, người Việt luôn có ý thức gìn giữ nền văn hóa bản địa của mình?

•  Những thành quả trong cuộc đấu tranh bảo vệ và phát triển văn hóa truyền thống của người Việt thời Bắc thuộc có ý nghĩa như thế nào?

• Những phong tục nào của người Việt trong thời Bắc thuộc vẫn được duy trì đến ngày nay?

Sản phẩm dự kiến:

-Những biểu hiện cho thấy chính sách đồng hóa của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với nước ta đã thất bại: + Người Việt vẫn nghe – nói, truyền lại cho con cháu tiếng mẹ đẻ. 

+ Những tín ngưỡng truyền thống như tục thờ cúng tổ tiên, thờ các vị thần tự nhiên… tiếp tục được duy trì.

- Những phong tục của người Việt: vẽ mình (xăm mình), đứng thì vòng hai tay, ngồi thì xếp bằng hai chân, tiếp khách thì đãi trầu cau.

- Một số nét văn hoá của người Việt cổ vẫn được duy trì trong thời Bắc thuộc: 

+ Tiếng Việt - tiếng mẹ đẻ; truyền thống thờ cúng tổ tiên, thờ các anh hùng dân tộc, tôn trọng phụ nữ.

+ Các phong tục tập quán vốn có như cạo tóc, búi tóc, xăm mình, nhuộm răng, ăn trầu, làm bánh chưng - bánh giầy.

- Những thành quả trong cuộc đấu tranh bảo vệ và phát triển văn hóa truyền thống của người Việt thời Bắc thuộc có ý nghĩa to lớn trong việc:

+ Giữ vững bản sắc văn hóa dân tộc.

+ Làm thất bại âm mưu đồng hóa về văn hóa của các triều đại phong kiến phương Bắc.

+ Tiếp thu có chọn lọc, có sáng tạo những trị văn hóa bên ngoài nhằm phát triển văn hóa truyền thống thêm đặc sắc và đa dạng

-Những phong tục, tập quán của người Việt từ thời Bắc thuộc vẫn còn được giữ gìn, bảo lưu đến tận ngày nay là: Thờ cúng tổ tiên, thờ các vị thần tự nhiên, búi tóc, xăm mình, nhuộm răng đen, ăn trầu, làm bánh chưng, bánh giầy,...

HOẠT ĐỘNG 2. TIẾP THU CÓ CHỌN LỌC VĂN HÓA TRUNG HOA

HS thảo luận trả lời câu hỏi:

•  Nêu những dẫn chứng cho thấy sự tiếp thu có chọn lọc văn hóa Trung Quốc của người Việt dưới thời bắc thuộc?

• Nhân dân ta đã làm gì để bảo vệ và phát triển văn hoá dân tộc trong hàng nghìn năm Bắc thuộc?

•  Nhân dân ta đã làm gì để bảo vệ và phát triển văn hoá dân tộc trong hàng nghìn năm Bắc thuộc?

Sản phẩm dự kiến:

- Sự tiếp thu có chọn lọc của nhân dân ta đối với văn hóa Trung Hoa:

          + Học một số phát minh kĩ thuật: làm giấy, chế tạo đồ thủy tinh

          + Tiếp thu chữ Hán, một số quy tắc lễ nghĩa, cách đặt tên họ giống người Hán; chịu ảnh hưởng của tư tưởng gia trưởng, phụ quyền nhưng vẫn giữ gìn truyền thống, tôn trọng phụ nữ.

          + Đón nhận một số dòng Phật giáo. Xuất hiện nhiều vị cao tăng nổi tiếng đã sang kinh đô nhà Đường để giảng kinh cho vua Đường.

          + Tiếp thu Đạo giáo, có sự hòa nhập với tín ngưỡng dân gian

          + Tiếp thu một số lễ tết như: tết Nguyên đán, Trung thu nhưng đã có sự vận dụng cho phù hợp với văn hóa của người Việt.

- Ảnh hưởng tích cực của Nho giáo:

          + Làm cho con người đối xử nhân ái, khoan dung, độ lượng với nhau. Ứng xử theo thứ bậc, khuôn phép, giúp duy trì xã hội có trật tự, có kỷ cương.

          + Con người có nếp sống kính trên nhường dưới

          + Con người phải tu dưỡng đạo đức để làm tấm gương cho người dưới. Người cán bộ nhà nước phải có đức thì dân mới tin và kính phục

- Ảnh hưởng tiêu cực của Nho giáo:

          + Do quá trọng “đức”, “tình” nên buông lỏng kỷ cương phép nước và vi phạm pháp luật

          + Việc coi trọng lễ và giáo dục con người theo hướng cứng nhắc, bảo thủ, thụ động

-Để bảo vệ và phát triển văn hóa dân tộc trong hàng nhìn năm Bắc thuộc, người Việt đã: 

+ Luôn có ý thức giữ gìn nền văn hóa bản địa của mình: Truyền dạy tiếng Việt cho con, cháu; nghe – nói hoàn toàn bằng tiếng mẹ đẻ

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Cuộc kháng chiến chống quân Nam Hán xâm lược lần thứ nhất thắng lợi có ý nghĩa gì?

• A. Kết thúc hơn 1000 năm đô hộ của phong kiến phương Bắc
• B. Mở ra thời kì mới: độc lập, tự chủ lâu dài
• C. Bảo vệ nền tự chủ của dân tộc từ sau cuộc nổi dậy của Khúc Thừa Dụ
• D. Đem lại nền tự chủ cho dân tộc sau một thời gian dài bị đô hộ 

Câu 2: Những việc làm của họ Khúc sau khi nắm quyền lực là gì?

• A. Đặt lại các khu vực hành chính cử người trông coi mọi việc đến tận xã
• B. Xem xét và định lại mức thuế, bãi bỏ các thứ lao dịch của thời Bắc thuộc
• C. Lập lại sổ hộ khẩu…
• D. Tất cả đáp án trên 

Câu 3: Khúc Thừa Dụ dựng quyền tự chủ trong hoàn cảnh nào?

• A. Giữa năm 905, nhân lúc nhà Đường suy yếu
• B. Được truyền ngôi
• C. Được vua Đường trọng dụng
• D. Chiếm ngôi

Câu 4: Sau thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Nam Hán lần thứ nhất, Dương Đình Nghệ tự xưng là gì?

• A. An Nam quốc vương
• B. Hoàng đế
• C. Tiết độ sứ
• D. Thái úy 

Câu 5: Nhân vật nào được đánh giá là nhà cải cách đầu tiên trong lịch sử Việt Nam?

• A. Lý Bí
• B. Khúc Thừa Dụ
• C. Khúc Hạo
• D. Dương Đình Nghệ

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: C

Câu 2: D

Câu 3: A

Câu 4:C

Câu 5:C

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Vì sao nói người Việt vẫn giữ được phong tục, tập quán và tiếng nói của tổ tiên dưới thời Bắc thuộc?

Câu 2: Những thành quả trong cuộc đấu tranh bảo vệ và phát triển văn hóa truyền thống của người Việt thời Bắc thuộc có ý nghĩa như thế nào?