Giáo án và PPT Lịch sử 6 kết nối Bài 18: Bước ngoặt lịch sử đầu thế kỉ X

BÀI 18: BƯỚC NGOẶT LỊCH SỬ ĐẦU THẾ KỈ X 

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời: Theo em ý nghĩa lịch sử của chiến thắng Bạch Đằng đã mang lại giá trị lịch sử như thế nào đối với lịch sử dân tộc ta?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

HOẠT ĐỘNG 1. HỌ KHÚC VÀ HỌ DƯƠNG DỰNG QUYỀN TỰ CHỦ

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

• Hãy cho biết những việc làm của Khúc Thừa Dụ và Khúc Hoạ để gây dựng nền tự chủ dân tộc

• Khúc Hạo đã tiến hành các chính sách cải cách như thế nào?

•  Người có công trong việc xây dựng nền tự chủ, khôi phục nền tự chủ của dân tộc do Khúc Thừa Dụ giành được là ai? Những việc làm nào của họ thể hiện điều đó?

• Họ Khúc đã làm những gì để xây dựng nền tự chủ ở nước ta? Tác dụng của những việc làm đó.

Sản phẩm dự kiến:

Cuộc nổi dậy của Khúc Thừa Dụ và cải cách của Khúc Hạo

- Những việc làm của Khúc Thừa Dụ và Khúc Hạo để gây dựng nên tự chủ cho dân tộc: tự xưng Tiết độ sứ, định lại thuế, tha bỏ lực dịch, lập số hộ khẩu.

- Ý nghĩa những việc làm của cha con Khúc Thừa Dụ: xây dựng chính quyền tự chủ, độc lập với phong kiến phương Bắc cho người Việt, chính quyền của riêng người Việt - do người Việt năm giữ.      

HOẠT ĐỘNG 2. NGÔ QUYỀN VÀ CHIẾN THẮNG BẠCH ĐẰNG NĂM 938

HS thảo luận trả lời câu hỏi:

•  Nguyên nhân dẫn đến thắng lợi của chiến thắng Bạch Đằng (938) là gì?

• Em hãy kể lại trận đánh trên sông Bạch Đằng của Ngô Quyền năm 938.

• Em hãy nêu diễn biến của trận đánh trên sông Bạch Đằng của Ngô Quyền năm 938?

Sản phẩm dự kiến:

a. Kế hoạch đánh giặc

- Mục đích xâm lược lần thứ hai của quân Nam Hán là: mưu đồ trả thủ lần thất bại trước đó và dã tâm bành trướng, mở rộng lãnh thổ của nhà Nam Hán

- Ngô Quyền đã chuẩn bị kế hoạch cho trận thủy chiến chặn giặc: 

+ Cho người chặt gỗ, đẽo nhọn, bịt sắt rồi đóng xuống lòng sông

+ Lợi dụng nước triều lên xuống để dụ đối phương vào trận địa cọc kết hợp với mai phục để dễ bề chế ngự quân giặc

- Trận địa cọc Bạch Đằng sẽ gây khó khăn  cho quân giặc: quân Nam Hán sẽ bị động, bất ngờ, không kịp trở tay

          b. Trừ ngoại xâm dậy sóng Bạch Đằng

- Diễn biến trận chiến trên sông Bạch Đằng năm 938:

          + Cuối năm 938, quân Nam Hán do Lưu Hoằng Tháo làm chủ tướng từ Quảng Đông kéo vào nước ta theo đường biển. Trước vận nước lâm nguy, Ngô Quyền gấp rút chuẩn bị hoạch đánh giặc.

          + Ngô Quyền cho một toán thuyền nhẹ ra đánh nhử quân địch vào sông Bạch Đằng lúc nước triều đang lên.

          + Lưu Hoằng Tháo hăm hở dốc quân đuổi theo, lọt vào trận địa mai phục của ta mà không biết. Nước triều rút, Ngô Quyền hạ lệnh dốc toàn lực lượng đánh quật trở lại. Quân Nam Hán chống cự không nổi phải rút chạy ra biển

          + Quân giặc thiệt hại quá nửa, tướng giặc Lưu Hoằng Tháo bị chết. Vua Nam Hán được tin bại trận đã hốt hoảng, vội hạ lệnh thu quân về nước

          + Trận Bạch Đằng của Ngô Quyền đã kết thúc thắng lợi.

- Nét độc đáo trong cách tổ chức đánh giặc của Ngô Quyên thể hiện ở điểm: Ngô Quyền đã phân tích được thế mạnh yếu của quân giặc, chủ động bày trận địa phục kích, biết lợi dụng lợi thế của sông Bạch Đằng để tổ chức thủy chiến.

- Ý nghĩa chiến thắng Bạch Đằng năm 938: 

+ Đánh bại hoàn toàn ý chí xâm lược của nhà Nam Hán

+ Thể hiện ý chí quyết tâm đấu tranh chống xâm lược của dân tộc ta

+ Bảo vệ vững chắc nền độc lập dân tộc và mở ra thời đại độc lập đối với dân tộc ta

+ Đánh dấu sự trưởng thành của dân tộc và kết thúc hoàn toàn thời kì đấu tranh giành lại độc lập hàng chục thế kỉ, đưa dân tộc ta bước sang một kỉ nguyên mới.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1:  Cuộc kháng chiến chống quân Nam Hán xâm lược lần thứ nhất thắng lợi có ý nghĩa gì?

• A. Kết thúc hơn 1000 năm đô hộ của phong kiến phương Bắc
• B. Mở ra thời kì mới: độc lập, tự chủ lâu dài
• C. Bảo vệ nền tự chủ của dân tộc từ sau cuộc nổi dậy của Khúc Thừa Dụ
• D. Đem lại nền tự chủ cho dân tộc sau một thời gian dài bị đô hộ 

Câu 2: Những việc làm của họ Khúc sau khi nắm quyền lực là gì?

• A. Đặt lại các khu vực hành chính cử người trông coi mọi việc đến tận xã
• B. Xem xét và định lại mức thuế, bãi bỏ các thứ lao dịch của thời Bắc thuộc
• C. Lập lại sổ hộ khẩu…
• D. Tất cả đáp án trên 

Câu 3: Khúc Thừa Dụ dựng quyền tự chủ trong hoàn cảnh nào?

• A. Giữa năm 905, nhân lúc nhà Đường suy yếu
• B. Được truyền ngôi
• C. Được vua Đường trọng dụng
• D. Chiếm ngôi

Câu 4: Sau thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Nam Hán lần thứ nhất, Dương Đình Nghệ tự xưng là gì?

• A. An Nam quốc vương
• B. Hoàng đế
• C. Tiết độ sứ
• D. Thái úy 

Câu 5: Nhân vật nào được đánh giá là nhà cải cách đầu tiên trong lịch sử Việt Nam?

• A. Lý Bí
• B. Khúc Thừa Dụ
• C. Khúc Hạo
• D. Dương Đình Nghệ

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: C

Câu 2: D

Câu 3: A

Câu 4:C

Câu 5:C

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Trong hoàn cảnh nào Khúc Thừa Dụ dựng quyền tự chủ? Việc Khúc Thừa Dụ tự xưng là Tiết độ sứ có ý nghĩa gì?

Câu 2: Ý nghĩa những việc làm của cha con Khúc Thừa Dụ: xây dựng chính quyền tự chủ, độc lập với phong kiến phương Bắc cho người Việt, chính quyền của riêng người Việt - do người Việt năm giữ.