Giáo án và PPT Lịch sử 7 chân trời Bài 21: Vùng đất phía Nam từ đầu thế kỉ X đến đầu thế kỉ XVI

BÀI 21: VÙNG ĐẤT PHÍA NAM 

TỪ ĐẦU THẾ KỈ X ĐẾN ĐẦU THẾ KỈ XVI

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

-Gv chiếu hình ảnh cho HS quan sát 1 số hình ảnh có liên quan đến vùng đất phía Nam bao gồm có hình ảnh dòng sông Gianh, tháp Chăm –pa và trả lời câu hỏi :

+ Em đã bao giờ nghe đến địa danh « sông Gianh » hay tháp Chăm – pa chưa ? 

+ Hãy chia sẻ một số hiểu biết của em về địa danh đó.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu những diễn biến cơ bản về chính trị của vùng đất phía Nam từ đầu thế kỉ X đến đầu thế kỉ XVI

-Dựa vào kiến thức SGK và hình ảnh tư liệu hãy cho biết :

+ Những diễn biến cơ bản về chính trị vùng đất phía Nam từ đầu thế kỉ X đến đầu thế kỉ XVI ?

Sản phẩm dự kiến:

-Từ đầu thế kỉ X đến đầu thế kỉ XVI vùng đất thuộc vương quốc Chăm-pa chiến tranh thường xuyên xảy ra giữa Chăm-pa và Đại Việt.

-Năm 1069, sau một cuộc chiến tranh vua Chăm-pa đã nhường lại ba châu là Bố Chính, Địa Lý và Ma Linh cho Đại việt.

-Từ 1113 đến 12000 chiến tranh giữa Chăm –pa và Cam-pu-chia kéo dài hơn 100 năm trong đó có 2 lần Cam-pu-chia chiếm đóng kinh dô của Chăm-pa lúc bấy giờ.

-Cuối thế kỉ XIII, Chăm-pa cùng Đại Việt kháng chiến chống quân Mông-Nguyên và thiết lập mối quan hệ hòa hiếu.

-NĂm 1306  vua Chăm-pa kết hôn cùng công chúa Huyền Trân và cắt Châu Ô, châu Rí làm sính lễ.

-Năm 1307 hai châu này XIV đến cuối thế kỉ XV những xung đột giữa hai nhà nước phong kiến Chăm-pa và Đại Việt tái diễn dẫn đến sự sáp nhập dần vùng Chiêm Động, Cổ Lũy, Vi-giay-a vào Đại Việt. Lãnh thổ Chăm-pa bị thu hẹp dần chỉ từ nam đèo Cả đến sông Dinh. 

-Nằm ngoài biến động chính trị đó là từ lưu vực sông Đồng Nai trở vào từ thế kỉ X đến thế kỉ XVI gần như không có dấu chân người.

-Thể kỉ VII Vương quốc Phù Nam suy yếu bị Chân Lạp xâm chiếm, vùng đất Nam Bộ thuộc quyền cai quản của triều đình Chân Lạp. Chân Lạp cũng không quản lí được vùng đất này. 

-Vào thời Ăng-co triều đình chỉ tập trung phát triển vương quốc ở khu vực Biển Hồ, cư dân cũng tập trung về. Nam Bộ bị bỏ hoang từ đó.

-Từ Bến Tre, Tiền Giang, Đồng Tháp ngày nay xuống phía Nam sang bên kia sông dọc theo những vùng đất bên bờ tay sông Hậu đến mũi Cà Mau là đầm lầy, những mảng rừng đước, kênh rạch chằng chịt.

-Tình trạng vẫn tiếp tục tồn tại cho đến cuối thế kỉ XVI khi có sự xuất hiện của người Việt.

Hoạt động 2. Tình hình kinh tế, văn hóa vùng đất phía Nam từ đầu thế kỉ X đến đầu thế kỉ XVI

Dựa vào kiến thức, hình ảnh 21.6 và 21.8 SGK hãy trả lời các câu hỏi sau:

+ Trình bày những diễn biến chính về kinh tế, văn hóa của vùng đất phía Nam từ đầu thế kỉ X đến đầu thế kỉ XVI.

Sản phẩm dự kiến:

a.Kinh tế

-Nghề trồng lúa tiếp tục giữ vai trò nuôi sống người dân Chăm Pa và cư dân di cư từ Đại Việt vào phía nam sau thế kỉ X.

-Nghề đi biển và kỹ thuật đóng tàu khai thác cá tiếp tục là một ngành nghề quan trọng của cư dân thời kì này.

-Một số nghề thủ công như: dệt vải, đồ gốm, đóng thuyền phát triển

-Thương nghiệp như: buôn bản sản vật, trao đổi hàng hóa với thương nhân nước ngoài.

b.Văn hóa

-Từ thế kỉ XI đến thế kỉ XV triều đình phong kiến Đại Việt tổ chức nhiều đợt di dân vào vùng phía Nam

-Từ Quảng Bình đến Phú Yên người Việt và người Chăm cùng nhau sinh sống hòa thuận tạo nên những cộng dồng cư dân mới hòa nhập về văn hóa. Đời sống yên bình và dân số tăng nhanh.

-Bên cạnh tín ngưỡng truyền thống thì người Việt cũng rất tôn trọng và tiếp thu tín ngưỡng của người Chăm. Nhiều phong tục tập quán thể hiện sự hòa nhập giữa hai nền văn hóa xuất hiện. 

-Nhiều đền tháp Chăm trở thành nơi thờ cúng của cả người Việt lẫn người Chăm

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài

Câu 1. Xã hội Cham-pa bao gồm các tầng lớp nào?

A. vua, quý tộc, dân tự do, nô tì.

B. quý tộc, dân tự do, nông dân lệ thuộc, nô lệ.

C. vua, quý tộc, nông dân lĩnh canh, nô lệ.

D. quý tộc, dân tự do, nông dân lĩnh canh, nô lệ.

Câu 2. Biểu hiện nào sau đây không thuộc đặc điểm về chính trị của Cham-pa?

A. Vua nắm mọi quyền hành về chính trị, kinh tế, tôn giáo.

B. Cả nước chia thành 4 khu vực hành chính lớn.

C. Giúp việc cho vua có Tể tướng và các đại thần.

D. Cả nước chia thành 15 bộ do Tể tướng đứng đầu.

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: B

Câu 2: D

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Điểm khác về văn hóa của cư dân Văn Lang – Âu Lạc so với cư dân Cham-pa là gì?

Câu 2: Biểu hiện nào chứng tỏ cư dân Cham – pa có sự học hỏi thành tựu văn hóa nước ngoài để sáng tạo và làm phong phú nền văn hóa đất nước mình?