Giáo án và PPT Lịch sử 8 cánh diều Bài 15: Việt Nam nửa đầu thế kỉ XIX

BÀI 15: VIỆT NAM NỬA ĐẦU THẾ KỈ XIX

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Em hãy chỉ ra những việc làm của Nguyễn Ánh sau khi lên ngôi.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Sự ra đời của nhà Nguyễn

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Trình bày bối cảnh lịch sử thành lập nhà Nguyễn?

Sản phẩm dự kiến:

- Bối cảnh lịch sử thành lập nhà Nguyễn:

+ Năm 1792: vua Quang Trung qua đời, con trưởng Nguyễn Quảng Toản lên thay.

→ Nội bộ triều đình Tây Sơn nảy sinh mâu thuẫn, suy yếu. 

+ Năm 1801: Nguyễn Ánh huy động lực lượng đánh ra Phú Xuân (Huế), Quang Toản chạy ra Bắc Hà. 

+ Giữa năm 1802: Nguyễn Ánh lật đổ triều Tây Sơn, lập ra triều Nguyễn. 

- Những việc làm của Nguyễn Ánh sau khi lên ngôi:

+ Lấy niên hiệu là Gia Long. 

+ Chọn Phú Xuân (Huế) làm kinh đô

+ Năm 1804, nhà Nguyễn đổi tên thành nước Việt Nam.

Hoạt động 2. Tình hình chính trị

GV đưa ra câu hỏi: Em hãy nêu  tổ chức bộ máy nhà nước?

 Sản phẩm dự kiến:

Về tổ chức bộ máy nhà nước:

- Thời vua Gia Long:

+ Cả nước được chia thành: Bắc thành, Gia Định thành (Tổng trấn phụ trách). 

+ Trực doanh do triều đình quản lí trực tiếp.

- Thời vua Minh Mạng: thực hiện cải cách hành chính.

+ Chia cả nước thành 30 tỉnh, 1 phủ trực thuộc (phủ Thừa Thiên). 

+ Dưới tỉnh là các phủ, huyện/châu, tổng, xã. 

Về luật pháp: vua Gia Long cho ban hành Hoàng Việt luật lệ (1815), gồm 398 điều. 

Về quân đội: 

+ 20 vạn quân, gồm các binh chủng: bộ binh, thủy binh, kị binh, tượng binh, được trang bị súng thần công, thuyền chiến, súng tay. 

+ Xây dựng thành luỹ, có quân lính đóng giữ tại Kinh đô, các tỉnh. 

Về chính sách đối ngoại:

+ Đối với nhà Thanh: thực hiện phương châm ngoại giao linh hoạt, khôn khéo. 

→ Năm 1803: vua Gia Long cử sứ thần sang nhà Thanh xin đổi quốc hiệu và cầu phong. 

+ Đối với Lào, Chân Lạp: thể hiện địa vị là nước lớn.

+ Đối với các nước phương Tây: khước từ quan hệ. 

………………

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài:

Câu 1: Nguyên nhân chủ yếu nào làm cho Tây Sơn thất bại trước cuộc tấn công của Nguyễn Ánh?

• A. Nội bộ Tây Sơn chia rẽ, mâu thuẫn ngày càng gay gắt
• B. Quân của Nguyễn Ánh rất mạnh
• C. Nguyễn Ánh được sự giúp đỡ của quân Xiêm
• D. Quang Trung mất, Quang Toản nối ngôi, nhưng không đủ năng lực

Câu 2: Văn học chữ Nôm phát triển và đạt đến đỉnh cao với tác phẩm nào?

• A. Truyện Kiều
• B. Hoàng Lê nhất thống chí
• C. Thạch Sanh
• D. Đáp án A và B đúng

Câu 3: Văn học Việt Nam thế kỉ XVIII nửa đầu thế kỉ XIX phản ánh vấn đề gì?

• A. Xã hội phong kiến bóc lột thậm tệ nhân dân lao động
• B. Xã hội đương thời, cùng những thay đổi trong tâm tư, tình cảm và nguyện vọng của con người Việt Nam
• C. Nạn tham quan, cướp đoạt ruộng đất của nông dân
• D. Nạn tham nhũng, mua quan bán tước

Câu 4: Sự bùng nổ liên tục các cuộc nổi dậy của nhân dân dưới thời Nguyễn phản ánh điều gì? 

• A. Chế độ phong kiến chấm dứt hoàn toàn
• B. Mâu thuẫn gay gắt giữa triều đình Nguyễn với nhân dân 
• C. Cần có một vị vua mới thay thế Minh Mạng
• D. Cần có một triều đại mới thay thế nhà Nguyễn

Câu 5: Nhà Nguyễn đã làm gì để phát triển nông nghiệp?

• A. Khai hoang
• B. Lập đồn điền
• C. Tu sửa đê điều
• D. Cả ba câu trên đều đúng

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Dưới thời Nguyễn, quân đội được tổ chức như thế nào?

Câu 2: Dưới thời Nguyễn, thực hiện chính sách đối ngoại như thế nào?