Giáo án và PPT Mĩ thuật 10 Lí luận và Lịch sử mĩ thuật Kết nối Bài 1: Khái quát chung về lịch sử mĩ thuật

NỘI DUNG: LÍ LUẬN VÀ LỊCH SỬ MĨ THUẬT

BÀI 1: KHÁI QUÁT CHUNG VỀ LỊCH SỬ MĨ THUẬT

HOẠT ĐỘNG 1: KHÁM PHÁ

- GV tổ chức cho các nhóm HS tìm hiểu và thuyết trình một số nội dung liên quan đến:

+ Lịch sử mĩ thuật là gì?

+ Những dấu mốc liên quan đến nghiên cứu, tìm hiểu về lịch sử mĩ thuật ở Việt Nam.

- GV chia lớp thành 2 nhóm, phát cho HS giấy A0 và phân công nhiệm vụ, thứ tự các nhóm lên trình bày:

+ Nhóm 1: Tìm hiểu về lịch sử mĩ thuật và đối tượng nghiên cứu của ngành Lịch sử mĩ thuật. 

+ Nhóm 2: Trình bày những dấu mốc quan trọng của ngành Lịch sử mĩ thuật ở Việt Nam.

- GV trình chiếu cho HS quan sát một số hình ảnh có liên quan đến lịch sử mĩ thuật: 

+ Lịch sử mĩ thuật thế giới:

+ Lịch sử mĩ thuật Việt Nam

    Tác phẩm ở xưởng vẽ trường                             Chủ tịch Hồ Chí Minh thăm trường

Mỹ thuật Đông Dương khoảng năm 1930 - 1931

Sản phẩm dự kiến :

Nhóm 1: Tìm hiểu về lịch sử mĩ thuật và đối tượng nghiên cứu của ngành Lịch sử mĩ thuật

- Lịch sử mĩ thuật: 

+ Ngành KHXH & NV nghiên cứu về các sự kiện xảy ra theo tiến trình thời gian.

+ Mục tiêu: khai thác quá trình sáng tạo mĩ thuật với tác giả, tác phẩm từ quá khứ đến kết nối hiện tại Thẩm định, soi chiếu vào các vấn đề mĩ thuật đang diễn ra ở thời đại hiện nay.

- Đối tượng nghiên cứu của ngành Lịch sử mĩ thuật: 

+ Nguồn gốc, sự ra đời của mĩ thuật theo diễn trình thời gian qua những biểu hiện về sự thay đổi.

+ Kế thừa, phát triển từ các giai đoạn chuyển tiếp. 

Nhóm 2: Trình bày những dấu mốc quan trọng của ngành Lịch sử mĩ thuật ở Việt Nam

- Những dấu mốc quan trọng của ngành Lịch sử mĩ thuật ở Việt Nam: Các hoạt động liên quan đến lí luận và lịch sử mĩ thuật đã xuất hiện từ lâu với những bài nghiên cứu về mĩ thuật dân gian, truyền thống. 

+ Năm 1962: Viện Mỹ thuật Mĩ nghệ được thành lập, họa sĩ Nguyễn Đỗ Cung làm Viện trưởng. 

+ Năm 1978: khoa lí luận và Lịch sử mĩ thuật được thành lập tại trường Cao đẳng Mĩ thuật Việt Nam, PGS Nguyễn Trân làm trưởng khoa. 

+ Đến nay: ngành Lí luận và Lịch sử mĩ thuật được đào tạo bài bản với nhiều thế hệ nhà nghiên cứu có đóng góp như Nguyễn Tiến Cảnh, Nguyễn Từ Chi,…

 Nghiên cứu mĩ thuật bao hàm chung cho lịch sử mĩ thuật, phê bình mĩ thuật, lý luận mĩ thuật. 

HOẠT ĐỘNG 2: NHẬN BIẾT

GV chia HS thành 3 nhóm, yêu cầu các nhóm đọc thông tin mục Nhận biết, quan sát hình ảnh, SGK tr.7-11 và trình bày các nội dung cụ thể sau:

+ Nhóm 1: Trình bày một số kết quả khảo cổ học tại di tích Hoàng Thành Thăng Long hoặc một di sản một di sản mĩ thuật thời sơ sử/phong kiến, qua đó làm rõ mối liên hệ liên ngành giữa Lịch sử mĩ thuật và Khảo cổ học.

+ Nhóm 2: Lựa chọn và trình bày một cách tiếp cận trong tìm hiểu lịch sử mĩ thuật. Qua đó, làm rõ ý nghĩa, giá trị của cách tiếp cận này trong tìm hiểu lịch sử mĩ thuật.

+ Nhóm 3: Trình bày các bước tìm hiểu lịch sử mĩ thuật qua một số ví dụ cụ thể để làm rõ ý nghĩa, sự cần thiết của các bước nghiên cứu.

- GV giao nhiệm vụ cho HS về nhà thực hiện theo 2 câu lệnh ở SGK tr.9 và tr.11, HS báo cáo kết quả vào tiết học sau:

+ Trình bày và phân tích một cách tiếp cận trong tìm hiểu lịch sử mĩ thuật mà em yêu thích.

+ Khám phá lịch sử mĩ thuật của một nền văn hóa và viết đoạn văn giới thiệu về vẻ đẹp của di sản, tác phẩm mĩ thuật em yêu thích.

Sản phẩm dự kiến :

Nhóm 1: Mối liên hệ giữa ngành Lịch sử mĩ thuật và Khảo cổ học

- Một số kết quả khảo cổ học tại di tích Hoàng Thành Thăng Long (tương ứng với di tích của các thời kỳ là các loại hình di vật)

+ Thời tiền Thăng Long:  thế kỷ III - VI là một số viên gạch bìa in hình hoa văn ô trám, thế kỷ VII - IX có ngói âm dương màu xám, đầu ngói hoa sen và bát gốm men màu (thời Đường). Thời Đinh - Tiền Lê là một số đầu ngói màu đỏ có hình cánh sen.

+ Thời Lý: có chân tảng đá cát, mảnh lá đề rồng cỡ lớn, mảnh mào tượng rồng cỡ lớn bằng đất nung, một số mảnh gạch lát nền hoa sen, hoa cúc. 

+ Thời Trần: gạch in chữ Vĩnh Ninh trường, gạch vuông, ngói sen, ngói mũi lá, gốm men nhiều loại của Việt Nam, một số ít của Trung Quốc. 

+ Thời Lê sơ và thời Mạc. có nhiều mảnh ngói rồng tráng men vàng, men xanh. Gạch vồ (có viên có chữ), các chân tảng đá đặc trưng của thời Lê Sơ. 

+ Thời Lê Trung hưng: gạch ngói, gạch hộp rỗng trang trí hoa cúc, các loại gốm men. 

+ Thời Nguyễn: các loại gạch ngói vụn, một ít gốm sứ.

=> Như vậy, Lịch sử mĩ thuật và Khảo cổ học có mối liên hệ, gắn bó mật thiết với nhau:

- Từ các phân tích, đánh giá, nghiên cứu công khai, nhà khảo cổ học cung cấp nguồn tư liệu cho các sử gia, nhà nghiên cứu mĩ thuật. 

- Các nhà nghiên cứu mĩ thuật điều tra di tích, kiểm chứng di vật,…

Nhóm 2: Một số cách tiếp cận trong tìm hiểu Lịch sử mĩ thuật

- Tiếp cận di sản mĩ thuật theo quan điểm mĩ thuật học: 

+ Nhà nghiên cứu thực hiện quá trình nghiên cứu: khảo sát, khám phá nghệ thuật của di sản.

+ Đưa ra những luận bàn khoa học về mĩ thuật trên cơ sở ngôn ngữ tạo hình → giải mã di sản truyền thống.

- Tiếp cận mĩ thuật theo quan điểm XHH: 

+ Dựa trên cơ sở những phát hiện về phong cách và hình thức nghệ thuật theo quy mô

lớn đặt trong bối cảnh lịch sử, xã hội.

+ Các giá trị cuộc sống và vai trò của nghệ sĩ, cá nhân được tiếp cận trên cơ sở các quan điểm về mối liên quan giữa tác phẩm mĩ thuật và thực tại xã hội.

…………………….

HOẠT ĐỘNG 3: THẢO LUẬN

- GV giao nhiệm vụ cho HS thảo luận: Trả lời câu hỏi phần Thảo luận SGK tr.12:

+ Trình bày cách tiếp cận tìm hiểu lịch sử mĩ thuật mà mình yêu thích.

+ Trao đổi về cách tiếp cận, tìm hiểu mĩ thuật qua hệ thống câu hỏi:

• Chúng ta có thể kết nối tác phẩm với bối cảnh lịch sử mà nó được tạo ra hay không?

• Tác phẩm được thực hiện ở đâu? Thông qua tác phẩm, chúng ta biết điều gì về thời kỳ lịch sử mà nó được tạo ra hay không?

• Lợi ích của việc đến di tích hoặc tham quan bảo tàng?

……………………

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Em hãy thực hiện nhiệm vụ theo nhóm:

Nhóm 1: Thiết lập các danh mục tài liệu về lịch sử mĩ thuật (sách, tạp chí, trang thông tin điện tử,...).

Nhóm 2: Tìm hiểu về một trường đại học có mã ngành Lí luận và Lịch sử mĩ thuật ở Việt Nam mà em biết. 

Nhóm 3: Kể tên các nhà nghiên cứu mĩ thuật ở Việt Nam mà em biết.