Giáo án và PPT Mĩ thuật 10 Đồ hoạ (tranh in) Kết nối Bài 2: Tranh in bản dập

BÀI 2: TRANH IN BẢN DẬP

HOẠT ĐỘNG 1: KHÁM PHÁ

Nhiệm vụ 1: Bản dập là gì?

GV hướng dẫn HS nội dung trình bày: 

+ Nêu khái niệm về bản dập.

+ Điểm khác biệt của bản dập và tranh in bản dập

Sản phẩm dự kiến:

- Bản dập là bản in lại những nét chính của một bản chạm khắc về bố cục, hình vẽ, độ nông sâu.... bằng cách đặt một tờ giấy mỏng (giấy dó, giấy bản, giấy xuyến)

lên trên bề mặt của một bản chạm khắc đá, gỗ hay đồng rồi dùng màu xoa và dập lên mặt giấy.

- Các hoạ sĩ, nhà nghiên cứu, nhà khảo cổ thực hiện bản dập để ghi lại văn tự (thác bản), hoa văn hay hình trang trí khắc trên mặt trống đồng, bia đá, trên các đồ thờ, công trình kiến trúc cổ.

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu một số kĩ thuật in bản dập

GV chia lớp thành 6 nhóm, tìm hiểu thông tin kết hợp quan sát hình ảnh SGK tr.16-18 và thực hiện nhiệm vụ học tập:

+ Nhóm 1, 2: Tìm hiểu về kĩ thuật đập màu.

+ Nhóm 3, 4: Tìm hiểu về kĩ thuật chà xát

+ Nhóm 5, 6: Tìm hiểu về phối hợp một số kĩ thuật khác

Sản phẩm dự kiến:

+ Kĩ thuật đập màu:

• Là phương pháp dùng giấy dó, giấy bản hoặc một số loại giấy khác có tính chất mềm, dai và thấm mực đặt lên bề mặt bản khắc (đá, gỗ, kim loại,...), sau đó dùng màu bột hoặc mực dập (đập màu) lên trên mặt giấy. 

• Thực hiện được với những hình khắc chìm và chạm nổi thấp.

• Bản dập theo kĩ thuật đập màu phản ánh được chính xác hiện trạng bề mặt hình trang trí nhưng vẫn tạo được sự mềm mại giữa các khối nổi và chìm.

+ Kĩ thuật chà xát: Là một kĩ thuật tạo ra hình bằng cách đặt tờ giấy lên trên bề mặt một vật có hình hoặc ganh nhám như vân gỗ hay vải toan, chà bút chì, màu sáp, phần màu.... tới khi bề mặt của vật bên dưới hiện rõ trên giấy.

…………………

HOẠT ĐỘNG 2: NHẬN BIẾT

Nhiệm vụ 1

GV trình chiếu cho HS quan sát một số tranh in bản dập và thực hiện yêu cầu HS trình bày những hiểu biết về đặc trưng ngôn ngữ tạo hình của tranh in bản dập thể hiện ở:

+ Hình.

+ Không gian.

+ Chất liệu – kĩ thuật thể hiện. 

Sản phẩm dự kiến:

Tranh in bản dập là gì?

- Tranh in bản dập: 

+ Là cách gọi chung các loại tranh được sáng tạo từ phương pháp đập màu, chà xát thủ công từ một khuôn in có hình ảnh, hoạ tiết, độ nhám hoặc vân gỗ, đá, cao su, kim loại.... lên bề mặt giấy.

Là hình thức tạo hình ảnh một cách gián tiếp, không như vẽ trực tiếp ở hội hoạ. 

+ Có thể sử dụng một hoặc nhiều cách in để tạo nên, hình nhằm tạo một hiệu quả hấp dẫn về mặt thị giác.

- Tạo hình: có tính cách điệu cao.

- Không gian trong tranh: có tính ước lệ.

- Chất liệu trong tranh: đem đến những chất cảm khác nhau, tuỳ thuộc vào kĩ thuật bản dập muốn thể hiện.

Nhiệm vụ 2

GV yêu cầu HS quan sát kĩ thuật in, trình chiếu hình mẫu từ thiên nhiên cuộc sống, các dụng cụ thực hành và phân tích:

+ Lên ý tưởng về nội dung, bố cục cần thể hiện.

+ Xây dựng tạo hình chủ thể cần thể hiện.

+ Cách thức thực hiện.

Sản phẩm dự kiến:

- Lựa chọn hình mẫu thực hiện:

+ Sử dụng hình mẫu khai thác từ thiên nhiên: lá cây, thân cây,...

+ Sử dụng hình mẫu có sẵn trong cuộc sống: lưới, vải....

- Dụng cụ: bút chì, màu sáp, giấy vẽ, giấy vẽ, xơ mướp, con lăn,…

- Cách thực hiện:

+ Chọn hình mẫu có khối nổi hoặc chìm để in.

+ Đặt giấy lên trên hình cần in.

+ Dùng bút chì hoặc màu sáp chà xát nhẹ trên mặt giấy để làm hiện rõ hoạ tiết của vật thể.

+ Vệt chì hoặc màu in sẽ hằn trên bề mặt giấy in.

Nhiệm vụ 3

GV yêu cầu HS quan sát hình ảnh các bước thực hiện bản in từ hình mẫu trong thiên nhiên và cuộc sống hằng ngày bằng các phương pháp in dập khác nhau.

Sản phẩm dự kiến:

Tìm hiểu các bước thực hiện bản in từ hình mẫu trong thiên nhiên và cuộc sống hằng ngày bằng các phương pháp in dập khác nhau

- Tìm ý tưởng; Tìm hình mẫu từ thiên nhiên và cuộc sống; Lựa chọn kĩ thuật/ hình thức thể hiện.

- Chuẩn bị dụng cụ và vật liệu thực hành.

- Cách thực hiện: Đặt hình mẫu trên mặt phẳng, chà xát, lăn, vẽ hoặc đập màu trên bề mặt (mặt trước hoặc mặt sau) của đối tượng in. Có thể lựa chọn nhiều chi tiết để tạo chất cho bản in. Hoàn thiện sản phẩm in theo ý tưởng đã định. 

Phân tích làm rõ các bước thực hiện tranh in bản dập

Các bước thực hiện một bức tranh từ kĩ thuật in bản đập:

- Xác định hình thức tạo hình để thể hiện ý tưởng.

- Tìm nguyên liệu để thực hiện bố cục mảng, chất cho ý tưởng.

- Một số cách tạo chất từ kĩ thuật in bản đập.

……………………

HOẠT ĐỘNG 3: THẢO LUẬN

- GV giao cho mỗi nhóm chuẩn bị theo một số gợi ý từng nội dung thảo luận, căn cứ vào sản phẩm tranh in bản dập HS đã thực hiện. 

- GV yêu cầu HS mô tả trực tiếp trên SPMT của cá nhân hoặc nhóm.

- GV hướng dẫn HS đặt câu hỏi cho bạn: 

+ Ý tưởng thực hiện hay cách bạn lựa chọn đề tài để thực hiện sản phẩm tranh in bản dập như thế nào?

• Đề tài của SPMT là gì?

• Tạo hình tiêu biểu của đề tài này như thế nào?

• Bố cục trong SPMT này sẽ như thế nào?

+ Cách biểu đạt cảm xúc thông qua kĩ thuật thể hiện tranh in:

• Cách tạo chất trên bê mặt hình thể để tạo sự phong phú như thế nào?

• Việc tạo chất dày, thưa hay cắt dán như thế nào để thể hiện được hình trong bài?

+ Yếu tố nhận diện sản phẩm tranh in bản dập:

• Đặc điểm tạo hình trong bản đập là gì?

• Kĩ thuật tạo chất của hình thể trong sản phẩm tranh in bản dập thể hiện điều gì?

+ Dụng cụ thực hiện một sản phẩm tranh in bản dập:

• Những nguyên liệu chính trong thực hành sản phẩm tranh in bản dập là gì?

• Hãy mô tả chức năng của một số nguyên liệu dùng tạo hình cho sản phẩm.

+ Các bước thực hiện sản phẩm tranh in bản dập:

• Bước 1: tìm ý tưởng thực hiện.

• Bước 2: chọn hình mẫu từ thiên nhiên và cuộc sống,

• Bước 3: đặt giấy lên trên hình cân in, dùng bút chì, màu sáp chà xát nhẹ bề mặt hoặc sử dụng phương pháp đập màu, lăn màu để lấy chỉ tiết từ đối tượng in.

• Bước 4: kết hợp các phương pháp in tạo hình sản phẩm để thể hiện ý tưởng.

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG

Em hãy lựa chọn những hoạ tiết trong thiên nhiên và cuộc sống mà mình yêu thích và sử dụng kĩ thuật in bản dập ghi lại. Cắt dán những hình đã in để thực hiện một SMMT.