Nội dung chính Ngữ văn 11 chân trời sáng tạo Bài 3 Đọc 1: Lời tiễn dặn

VĂN BẢN 1: LỜI TIỄN DẶN

I. TRI THỨC NGỮ VĂN

1. Giới thiệu bài học

- Chủ đề Khát khao đoàn tụ bao gồm các văn bản truyện thơ về những cuộc chia ly và đoàn tụ, qua đó thể hiện những thông điệp hết sức nhân văn, ý nghĩa.

- Tên và thể loại của các VB đọc chính và VB đọc kết nối chủ đề:

2. Tri thức ngữ văn

3. a) Đặc trưng của truyện thơ dân gian.

• Khái niệm: Thể loại văn học dân gian, sáng tác văn vần, xoay quanh tình yêu, hôn nhân, gần gũi với ca dao, dân ca.

• Cốt truyện: Đơn giản, xoay quanh số phận nhân vật, có thể sử dụng yếu tố kì ảo hoặc không.

• Nhân vật: Con người bất hạnh trong tình yêu.

• Ngôn ngữ: Truyền khẩu, trữ tình, âm hưởng dân ca Việt Nam.

1. b) Đặc trưng của truyện thơ Nôm.

• Khái niệm: Sáng tác văn vần bằng chữ Nôm, phản ánh hiện thực xã hội và con người.

• Phân loại: Bình dân và bác học.

• Cốt truyện: Sử dụng cốt truyện dân gian, từ cuộc đời tác giả hoặc văn hóa Trung Quốc.

• Nhân vật: Chia làm nhân vật chính và phản diện, xây dựng theo khuôn mẫu.

• Ngôn ngữ: Gần với lời nói hàng ngày hoặc sử dụng tu từ, điển tích.

II. TÌM HIỂU CHUNG VỀ TÁC PHẨM

1. Xuất xứ và nội dung của văn bản “Lời tiễn dặn”

* Xuất xứ:

• Xuất xứ: Tiễn dặn người yêu là truyện thơ hay nhất trong tàng truyện thơ của dân tộc thiểu số Việt Nam.

• Nội dung chính: Lời tiễn dặn của chàng trai về tình yêu đau lòng và khát vọng đoàn tụ.

1. Bố cục của văn bản

- Phần 1 (Từ đầu đến …góa bụa về già): Tâm trạng của chàng trai trên đường tiễn dặn.

- Phần 2 (Còn lại): Cử chỉ, hành động, tâm trạng của chàng trai lúc ở nhà chồng cô gái.

III. ĐẶC TRƯNG TRUYỆN THƠ QUA VĂN BẢN LỜI TIỄN DẶN

• Đề tài: Tình yêu, hôn nhân.

• Cốt truyện: Đơn giản, xoay quanh số phận đôi trai gái, vượt qua thử thách để đoàn tụ và có cuộc sống hạnh phúc.

• Vị trí và nội dung đoạn trích: Tình cảm chàng trai khi tiễn cô về nhà chồng.

IV. NGÔI KỂ, NHÂN VẬT CỦA TRUYỆN THƠ QUA VĂN BẢN LỜI TIỄN DẶN

• Ngôi kể: Ngôi thứ nhất, chàng trai xưng “anh yêu”.

• Chi tiết quan trọng:

• Lời dặn dò khi tiễn cô về nhà chồng.

• Lời khẳng định tình yêu bền chặt, tha thiết của chàng trai.

• Thấu hiểu nỗi nhớ nhung, sự chờ đợi và đau khổ của cô gái.

Nhân vật trong truyện thơ dân gian

• Tâm trạng của cô gái: Đau khổ, tuyệt vọng.

• Hình ảnh thông qua lời tiễn dặn của chàng trai, cô gái xinh đẹp nhưng bị ép gả, đau khổ khi về nhà chồng.

• Tâm trạng của chàng trai: Đau khổ, quyến luyến, không nỡ rời xa.

• Chàng trai chung thủy, có tình yêu sâu sắc và lòng nhân ái.

V. THÔNG ĐIỆP

Lời "tiễn dặn" nói về tình yêu tha thiết, thủy chung và khát vọng tự do yêu đương của các chàng trai, cô gái Thái.

V. KẾT LUẬN THEO THỂ LOẠI

• Yếu tố tự sự: Cốt truyện gặp gỡ, tai biến, đoàn tụ. Bi kịch tình yêu lứa đôi và bị ép duyên, số phận đáng thương của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.

• Yếu tố trữ tình: Đề tài tình yêu lãng mạn, ngôn ngữ Thái Đen, sử dụng phương pháp trùng điệp, hình ảnh trữ tình của đôi trai gái, tình cảm đôi lứa được thể hiện qua lời nói và hành động.