Tài liệu giáo dục địa phương lớp 10 Nghệ An

HOẠT ĐỘNG CỦA HS - GV

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp, đọc thông tin SGK và cho biết: Trình bày những thành tựu về âm nhạc dân gian và âm nhạc đương đại ở Nghệ An.

- GV chiếu video hát Ví – Giặm cho HS thưởng thức:

https://www.youtube.com/watch?v=DBiHiCmrYzk

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận theo cặp trong thời gian 3 phút, đọc thông tin SGK, quan sát hình SGK và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện HS trả lời trước lớp.

- GV yêu cầu các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến hoặc đặt câu hỏi cho nhóm bạn (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức và rút ra kết luận.

- GV chuyển sang nội dung mới.

1. Thành tựu âm nhạc ở Nghệ an

* Âm nhạc dân gian

- Nổi bật là những làn điệu dân ca Ví, Giặm – một đặc sản không thể thiếu khi nói đến Nghệ an.

+ Nghĩ là lối hát tự do, ngân nga mang tính chất trữ tình, thường sử dụng thể thơ lục bát hoặc song thất lục bát. Các làn điệu được lưu truyền: Ví phường vải, Ví phường đan, Ví phường nón, Ví phường cửi, Ví trèo non, Ví đò đưa…

+ Giặm là lối hát có nhịp điệu, tiết tấu mạnh, rõ ràng, thường sử dụng thể thơ 5 chữ, mỗi khổ có 5 câu và trong đó có câu thứ 5 lập lại câu thứ 4. Các làn điệu được lưu truyền: Giặm ru, Giặm kể, Giặm khuyên…

- Ví, dạng thường có ba hình thức trình diễn là hát lẻ, hát đối và hát cuộc. Đây là loại hình nghệ thuật trình diễn dân gian mang bản sắc riêng của nhân dân xứ Nghệ, được diễn xướng cùng với nhiều hoạt động trong cuộc sống.

=> Thành tựu âm nhạc của Nghệ An tồn tại trên nhiều phương diện, từ sự phong phú về làn điệu dân ca của các dân tộc anh em cùng chung sống trên địa bàn cũng như sự ảnh hưởng của các chất liệu đặc trưng trong dân ca xứ Nghệ tới các tác phẩm âm nhạc mới.

* Âm nhạc đương đại

- Thừa hưởng truyền thống âm nhạc dân gian đặc sắc, các lớp nhạc sĩ của quê hương Nghệ An cũng không ngừng đóng góp cho nền âm nhạc Việt Nam nhiều tác phẩm có giá trị. Phần lớn trong những sáng tác của mình, có nhạc sĩ đã khéo léo kết hợp chất liệu âm nhạc dân gian với hơi thở của âm nhạc hiện đại.

HOẠT ĐỘNG CỦA HS - GV

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia lớp thành các nhóm (4HS/nhóm) thảo luận theo kĩ thuật khăn trải bàn, thực hiện nhiệm vụ: Khái quát những giá trị âm nhạc ở Nghệ An và nêu vai trò của âm nhạc Nghệ An trong nền âm nhạc dân tộc.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS ngồi Vào vị trí như hình vẽ minh họa. Tập trung vào câu hỏi đặt ra. Viết vào ô mang số của bạn câu trả lời hoặc ý kiến của bạn. Mỗi cá nhân làm việc độc lập trong khoảng 5 phút. Kết thúc thời gian làm việc cá nhân, các thành viên chia sẻ, thảo luận và thống nhất các câu hỏi. Viết những ý kiến chung của cả nhóm vào ở giữa tấm khăn trải bàn (giấy A0).

 - GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện HS trả lời trước lớp.

- GV yêu cầu các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến hoặc đặt câu hỏi cho nhóm bạn (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức và rút ra kết luận.

- GV chuyển sang nội dung mới.

2. Một số giá trị âm nhạc và những đóng góp của nhạc sĩ ở Nghệ An

- Nghệ An thành lập trung tâm bảo tồn và phát huy di sản dân ca xứ Nghệ. Điều này đã cho thấy giá trị của âm nhạc dân gian trong dòng chảy thời đại ở Nghệ An rất được coi trọng. Âm nhạc dân gian có vị trí quan trọng trong đời sống âm nhạc của người Nghệ An.

- Những giá trị văn hóa khác, thành tựu trong âm nhạc của Nghệ An đã tạo nên giá trị tinh thần to lớn không chỉ cho người dân xứ Nghệ mà còn là niềm tự hào của dân tộc Việt Nam nói chung. Âm điệu dân gian đã hòa vào nhịp sống hiện đại, phản ánh sức sống mãnh liệt của mảnh đất Nghệ An và ngày càng phát triển trong diện mạo mới.

- Cho dù trong lĩnh vực sáng tác hay biểu diễn, nhạc dân gian hay nhạc đương đại đều thể hiện rõ âm điệu đặc trưng của xứ Nghệ qua từng câu hát, từng điệu đàn, chứa đựng tâm hồn cao đẹp, nghĩa nặng, tình sâu của người dân nơi đây.

- Những đóng góp của nghệ sĩ như:

+ Nguyễn Tài Tuệ với các ca khúc bất hủ: Tiếng hát giữa rừng Pắc Bó, Xa khơi…

+ An Thuyên với Neo đậu bến quê, Đêm nghe hát đò đưa nhớ Bác…

+ Trần Hoàn với Giữa Mạc Tư Khoa nghe câu hò Nghệ tĩnh, Giận mà thương…

+ Nguyễn Trọng Tạo với Khúc hát sông quê…

+ Xuân Thuỷ với những đóng góp cho nền nghệ thuật quân đội hay cho những nhạc sĩ đã và đang cống hiến cho mảnh đất Nghệ An như: nghệ sĩ nhân dân Phạm Tiến Dũng, Lê Hàm, Mai Cường, Trần Viết Kỳ, Vũ Ngọc Quang, Vũ Quốc Nam… Một số ca sỹ như Hương Tràm, Hồng Duyên, Hồng Ngọc…

ð Những thành tựu trong âm nhạc của Nghệ An đã tạo nên giá trị tinh thần to lớn không chỉ cho người dân nơi đây mà còn là niềm tự hào của dân tộc Việt Nam nói chung.

- Ví, dặm xứ nghệ cùng với quan họ, hát xoan, ca Huế hay đờn ca tài tử đã làm nên vẻ đẹp của âm nhạc truyền thống Việt Nam.