Bài tập file word Hoá học 10 cánh diều Ôn tập Chủ đề 2: Bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học (P1)

ÔN TẬP CHỦ ĐỀ 2: BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC

(PHẦN 1 - 20 CÂU)

Câu 1: Các nguyên tố có cùng hóa trị được xếp như thế nào?

Trả lời:

Được xếp thành 1 cột

Câu 2: Trong một nhóm, theo chiều từ trên xuống dưới số electron của nguyên tử thay đổi như thế nào, từ đó ảnh hưởng gì đến bán kính của nguyên tử? 

Trả lời:

Trong một nhóm, theo chiều từ trên xuống dưới, số lớp electron tăng dần nên bán kính nguyên tử có xu hướng tăng.

Câu 3: Nguyên tố X nằm ở ô nguyên tố 12, chu kì 3, nhóm IIA. Xác định cấu tạo của nguyên tử X

Trả lời:

Cấu tạo của nguyên tử X:

- 12 electron, 12 proton

- 3 lớp electron

- 12 lớp electron ngoài cùng

Câu 4: Số thứ tự của chu kì được tính như thế nào?

Trả lời:

Số thứ tự của chu kì là số lớp electron của nguyên tử các nguyên tố trong chu kì.

Câu 5: Độ âm điện của một nguyên tử biểu thị cho điều gì ?

Trả lời:

Biểu thị cho khả năng hút electron của nguyên tử đó khi tạo thành liên kết hóa học

Câu 6: Nêu ý nghĩa của bảng tuần hoàn nguyên tố hóa học.

Trả lời: 

Khi biết vị trí của một nguyên tố trong bảng tuần hoàn, có thể suy ra cấu tạo nguyên tử của nguyên tố đó và ngược lại. Từ đó, có thể suy ra tính chất hóa học cơ bản của nó.

Câu 7: Nguyên tố Z = 18 thuộc loại nguyên tố nào?

Trả lời:

Cấu hình electron 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶  Thuộc loại nguyên tố p

Câu 8: Hạt nhân nguyên tử của nguyên tố X có điện tích là 35+. Xác định vị trí của X trong bảng tuần hoàn.

Trả lời:

Cấu hình electron của X: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶3d¹⁰4s²4p⁵

Vị trí của X:

- Ô nguyên tố số 15

- Chu kì 4

- Nhóm VIIA

Câu 9: Sắp xếp độ âm điện của nguyên tố Na, Mg, Al, Si theo chiều tăng dần là:

Trả lời:

Vì Na, Mg, Al cùng thuộc chu kì 3 nên theo chiều tăng của điện tích hạt nhân thì độ âm điện tăng dần.

Na < Mg < Al , Si

Câu 10: Nguyên tử X có cấu hình electron 1s²2s²2p⁶. Xác định vị trí của X trong bảng tuần hoàn

Trả lời:

- X có  proton nên ở ô thứ 10.

- X có 2 lớp electron nên ở chu kì 2.

- X có 8 electron lớp ngoài cùng, X là nguyên tố p nên X ở nhóm VIIIA.

Câu 11: Trong các Hydroxide dưới đây, nguyên tố nào có hydroxide mạnh nhất: H₂SO₄; H₂SeO₄, HClO₄, HBrO₄

Trả lời

HClO₄ vì:

- Cl và S cùng thuộc chu kì 3 mà Z_S < Z_Cl nên tính acid HClO₄ > H₂SO₄

- Br và Se cùng thuộc chu kì 4 mà Z_Se < Z_Br nên tính acid HBrO₄ > HSeO₄

- Cl và Br cùng thuộc nhóm VIIA mà Z_Cl >Z_Br nên tính acid HClO₄ > HBrO₄

Câu 12: So sánh tính chất hóa học của các nguyên tố: Mg (Z = 12) với Na (Z = 11) và Al (Z = 13).

Trả lời:                       

Cấu hình electron của Mg, Na, Al lần lượt là:

Mg (Z = 12): 1s²2s²2p⁶3s²

Na (Z = 11): 1s²2s²2p⁶3s¹

Al (Z = 13): 1s²2s²2p⁶3s²3p¹

Vì Mg, Na, Al đều thuộc chu kì 3, mà Z_Na < Z_Mg < Z_Al nên tính kim loại của Na > Mg > Al.

Câu 13: Ion M2+ có cấu tạo lớp vỏ electron lớp ngoài cùng là 2s²2p⁶. Viết cấu hình electron của M và xác định vị trí của M trong bảng tuần hoàn.

Trả lời:

M - 2e → M²⁺ 

Cấu hình electron của M: 1s²2s²2p⁶3s²

M có 12 electron nên M ở ô 12.

M có 3 lớp electron nên M thuộc chu kì 3.

M có 2 electron lớp ngoài cùng nên M thuộc nhóm IIA.

Câu 14: Khi cho 0,6 gam một kim loại nhóm IIA tác dụng với nước tạo ra 0,336 lít khí hydrogen ở dạng tiêu chuẩn. Xác định kim loại đó. 

Trả lời:

PTHH: M + 2H₂O  M(OH)₂ + H₂

Vậy M là calcium (Ca).

Câu 15: Ion X³⁺ có phân lớp ngoài cùng là 2p⁶. Ion Y^- có cấu hình electron ngoài cùng là 3p⁶:

1. a) Xác định cấu hình electron của nguyên tử X và Y.
2. b) Cho biết vị trí của X và Y trong bảng tuần hoàn.
3. c) Cho biết tính chất của X và Y.
4. d) Xác định công thức oxide cao nhất và công thức hợp chất hydroxide cao nhất của X và Y.

Trả lời: 

1. a) Ta có

 Cấu hình electron của X là: 1s²2s²2p⁶3s²3p¹.

Ta có

 Cấu hình electron của Y là: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁵.

1. b) Từ cấu hình electron của X và Y suy ra vị trí của X và Y trong bảng hệ thống tuần hoàn:

X: Ô nguyên tố 13 (Z = 13).

    Chu kì 3 (3 lớp electron).

    Nhóm IIIA (3 lớp electron lớp ngoài cùng, nguyên tố p).

Y: Ô nguyên tố 17 (Z = 17).

    Chu kì 3 (3 lớp electron).

    Nhóm IIIA (7 lớp electron lớp ngoài cùng, nguyên tố p).

1. c) Tính chất X và Y :

- X có 3 electron lớp ngoài cùng nên X là kim loại.

- Y có 7 electron lớp ngoài cùng nên Y là phi kim.

3. d) - Công thức oxide cao nhất và hợp chất hidroxide cao nhất của X: Al₂O₃và Al(OH)₃.

- Công thức oxide cao nhất và hợp chất hidroxide cao nhất của X: ClO₂ và HClO₄.

Câu 16: Cho 8,8 gam hỗn hợp hai kim loại A, b thuộc nhóm IIA và ở cả hai chu kì liên tiếp tác dụng vừa đủ với dung dịch HCl dư thu được dung dịch D và V lít H₂. Nếu thêm 0,7 mol AgNO₃ vào dung dịch D thì AgNO₃ còn dư. Tìm hai nguyên tố A và B

Trả lời:

Gọi công thức chung  của hai kim loại đó là M, nguyên tử khối trung bình là .

Ta có PTHH:

 M + 2HCl  MCl₂ + H₂ (1)

MCl₂ + 2AgNO₃  2AgCl + M(NO₃)₂ (2)

Ta có:

Mà:

Vì 2 nguyên tố thuộc nhóm IIA và ở hai chu kì liên tiếp nhau nên 2 nguyên tố đó là magnesium (24) và calcium (40).

Câu 17: Hòa tan 5,6 gam hỗn hợp 2 kim loại liên tiếp trong nhóm IA vào nước thì thu được 3,36 lít khí (đktc) vào dung dịch A

1. a) Xác định hai kim loại đó.
2. b) Cho dung dịch A tác dụng hoàn toàn với một lượng vừa đủ dung dịch MCl_xthì thu được 14,7g kết tủa. Xác định M.

Trả lời:

1. a) Kim loại kiềm thuộc nhóm IA. Gọi công thức chung của hai kim loại là X. Nguyên tử khối trung bình là .

PTTH:

Vì 2 kim loại kiềm kề nhau cùng thuộc nhóm IA nên hai kim loại cần tìm là lithium (Li) và sodium (Na).

1. b)

Vậy kim loại M là copper (Cu).

Câu 18: Oxide cao nhất của một nguyên tố R chứa 40% khối lượng R. Oxide này là sản phẩm trung gian để sản xuất sulfuric acid 5,88% hydrogen về khối lượng. Chất khí này có mùi trứng thối, khi tiếp xúc với nồng độ rất cao có thể nhanh chóng dẫn đến tử vong. Viết công thức oxide cao nhất và hợp chất khí với hydrogen của R.

Trả lời:

Gọi a là là hóa trị của R trong hợp chất oxide cao nhất  CT: R₂O_a

 Công thức hợp chất khí với hydrogen: RH_{8 - a}

 (1).

 (2).

Từ (1) và (2)

Vậy công thức oxide cao nhất và hợp chất khí với hydrogen của R là: SO₃ và H₂S.

Câu 19: Xét hai nguyên tố X và Y. Nguyên tố X có độ âm điện lớn hơn nguyên tố Y.

1. a) Nếu giữa X và Y hình thành liên kết thì cặp electron liên kết sẽ bị lệch về phía nguyên tử nào?
2. b) Giả sử X và Y ở cùng một chu kì của bảng tuần hoàn, em hãy dự đoán nguyên tố nào có bán kính nguyên tử lớn hơn. Vì sao?
3. c) Nếu X và Y ở cùng một chu kì của bảng tuần hoàn, oxide cao nhất của X sẽ có tính acid mạnh hơn hay yếu hơn oxide cao nhất của Y?

Trả lời:

1. a) Nếu giữa X và Y hình thành liên kết thì cặp electron liên kết sẽ bị lệch về phía nguyên tử X (nguyên tử có độ âm điện lớn hơn).
2. b) Giả sử X và Y ở cùng một chu kì của bảng tuần hoàn, em dự đoán nguyên tố Y có bán kính nguyên tử lớn hơn, do độ âm điện của X lớn hơn Y, mà trong một chu kỳ, chiều tăng bán kính nguyên tử là chiều giảm của độ âm điện.
3. c) Nếu X và Y ở cùng một chu kì của bảng tuần hoàn, oxide cao nhất của X sẽ có tính acid mạnh hơn oxide cao nhất của Y do tính phi kim của X mạnh hơn Y (độ âm điện của X lớn hơn Y).

Câu 20: Carbon là nguyên tố có mặt trong tất cả các hợp chất hữu cơ trên Trái Đất. Sử dụng những hiểu biết về định luật tuần hoàn, hãy đề xuất nguyên tố mà em cho là có những tính chất tương tự như carbon nhất.

Trả lời:

Carbon có cấu hình electron lớp vỏ ngoài cùng là 2s²2p², thuộc nhóm IVA. Nguyên tố cùng nhóm IVA khác có thể có những tính chất tương tự C nhất là Silicon (Si).