Đáp án Kinh tế pháp luật 11 Cánh diều bài 9: Văn hóa tiêu dùng (P1)

BÀI 9: VĂN HÓA TIÊU DÙNG

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Em hãy chia sẻ hiểu biết của em về những nét đặc sắc của văn hóa tiêu dùng trong dịp Tết ở mỗi vùng miền ở nước ta...

Trả lời:

Tết cổ truyền ở miền Bắc

Nhắc đến tết cổ truyền ở miền Bắc, người ta thường nghĩ ngay đến mâm cỗ truyền thống. Với người dân miền Bắc, mâm cỗ ngày tết phải có đầy đủ các món bánh chưng, gà luộc, chả giò, dưa hành và một số món phụ khác. Trong đó, bánh chưng được xem là biểu tượng của mâm cổ ngày tết trong các gia đình người dân miền Bắc. Do bánh chưng được xem là biểu tượng, là linh hồn của mâm cỗ ngày tết, nên gói bánh chưng đã trở thành phong tục không thể thiếu của người dân miền Bắc vào dịp tết. Đây cũng được xem là hoạt động truyền thống mà nhiều người trông đợi mỗi dịp tết đến, xuân về. Tết đến, người miền Bắc thường nhắc nhau câu cửa miệng: “Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ/ Cây nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh” và đó cũng là những thứ đặc trưng phải có trong ngày tết của mỗi gia đình. Mâm cỗ ngày tết của người dân miền Bắc không chỉ thể hiện nét đẹp truyền thống, mà còn thể hiện nét văn hóa bởi sự khơi gợi, đánh thức các giác quan của người thưởng thức.

Tết cổ truyền ở miền Trung

Không giống như các gia đình ở miền Bắc, mâm cỗ ngày tết của người dân miền Trung thường có nhiều món ăn đặc sản dân dã mà hấp dẫn. Đó chính là cơm trắng, cá kho, gà luộc, chả ram, canh bún, rau sống… Đối với người dân miền Trung, ngày tết nhất định trên bàn thờ phải có đòn bánh tét cúng tổ tiên. Chính vì vậy mà bánh tét đã trở thành loại bánh đặc trưng vào ngày tết cổ truyền của người dân miền Trung. Một phong tục cần phải nhắc đến là người dân miền Trung khi nấu đồ cúng có nêm mà không nếm, bởi họ quan niệm phải để ông bà tổ tiên thưởng thức trước. Chính vì điều này mà không ít gia đình rơi vào tình trạng dở khóc, dở cười với những món ăn ngày tết đôi khi không hợp khẩu vị do các đầu bếp không chuyên đảm trách!

Tết cổ truyền ở miền Nam

Tết ở miền Nam rơi vào mùa khô. Do thời tiết nắng nóng nên mâm cỗ của các gia đình miền Nam thường đơn giản với các món nguội. Trên mâm cỗ của người miền Nam thường có 3 món chính là bánh tét, bánh tráng và thịt kho tàu. Với người miền Nam, bánh tét chính là hình ảnh tượng trưng cho sự no ấm từ đời này qua đời khác. Bánh tét tím được làm từ màu lá cẩm vừa ngon lại đẹp mắt là món ăn không thể thiếu trong ngày tết của người miền Nam. Cùng với bánh tét là thịt kho tàu. Thịt heo ngon được lựa chọn từ bắp đùi, nạc thăn hầm với nước dừa. Thịt kho tàu thường được ăn kèm với các loại rau cuốn bánh tráng. Đó cũng chính là những món ăn quen thuộc của mỗi nhà. Các món ăn nói trên chỉ để cúng hoặc ăn tới chiều mùng 2 tết. Mùng 3 tết các gia đình miền Nam thường đổi món sang gà, cá, bò… Để thay đổi khẩu vị, nhiều gia đình vùng quê ở miền Nam thường ăn cháo cá ám, cá lóc nướng vào dịp tết.

KHÁM PHÁ

1. Vai trò của tiêu dùng đối với sự phát triển kinh tế.

Câu hỏi: Em hãy quan sát hình ảnh, đọc trường hợp và trả lời câu hỏi:

Hình ảnh, Trường hợp (Trang 59, 60 SGK)

1. Em hãy cho biết mỗi hình ảnh và trường hợp trên để cập đến hoạt động tiêu dùng sản phẩm nào?
2. Theo em, việc tiêu dùng đó có vai trò gì đối với sự phát triển kinh tế của đất nước.

Trả lời:

1. Mỗi hình ảnh và trường hợp trên để cập đến hoạt động tiêu dùng sản phẩm:

- Mua sắm thực phẩm

- Pin năng lượng mặt trời.

1. Tiêu dùng có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển kinh tế của đất nước. Cụ thể:

- Tiêu dùng là đầu ra của sản xuất, tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế của đất nước.

- Tiêu dùng góp phần định hướng cho hoạt động sản xuất, thúc đẩy sản xuất hàng hóa ngày càng đa dạng, phong phú về số lượng và đảm bảo chất lượng, hướng tới phát triển kinh tế bền vững. 

2. Văn hóa tiêu dùng và vai trò của văn hóa tiêu dùng.

Câu hỏi: Em hãy đọc thông tin, trường hợp và trả lời câu hỏi:

Thông tin, Trường hợp (Trang 60, 61 SGK)

1. Em hãy cho biết những giá trị, chuẩn mực tiêu dùng của một số quốc gia Châu Á được thể hiện như thế nào ở thông tin trên.
2. Em hãy làm rõ vai trò của văn hóa tiêu dùng được thể hiện ở mỗi thông tin và trường hợp trên.

Trả lời:

1. Những giá trị, chuẩn mực tiêu dùng của một số quốc gia Châu Á được thể hiện:

- tại Nhật Bản hàng năm thường ăn trứng cá trích, rong biển, bán cám khoai lang nghiền, hạt dẻ....

- Tại Hàn Quốc: canh bánh gạo, mì khoai lang với thịt và rau củ, sườn lợn sốt,..

1. Vai trò của văn hóa tiêu dùng trong mỗi thông tin và trường hợp

- Đoạn thông tin trên phản ánh: văn hóa tiêu dùng góp phần gìn giữ và phát huy các giá trị, chuẩn mực, tập quán tiêu dùng tốt đẹp, bền vững từ thế hệ này sang thế hệ khác, đồng thời thúc đẩy sự phát triển kinh tế, nâng cao đời sống văn hóa tinh thần của dân tộc.

- Trường hợp 1 phản ánh: văn hóa tiêu dùng tác động đến chiến lược sản xuất kinh doanh của các chủ thể kinh tế, đặc biệt là chiến lược về sản phẩm (thông qua việc: tìm hiểu thị hiếu, tâm lí, thói quen của người tiêu dùng).

- Trường hợp 2 phản ánh: Văn hóa tiêu dùng góp phần định hướng cho sản xuất và thay đổi phong cách tiêu dùng. Cụ thể: trong bối cảnh ô nhiễm môi trường ngày càng nghiêm trọng, người tiêu dùng có xu hướng ưu tiên sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường; từ đó, các doanh nghiệp cũng thay đổi định hướng, tập trung sản xuất các sản phẩm có yếu tố “xanh” và”bền vững”.

- Trường hợp 3 phản ánh: văn hóa tiêu dùng tác động đến chiến lược sản xuất kinh doanh của các chủ thể kinh tế về giá bán sản phẩm (tâm lí tiêu dùng, đối tượng khách hàng của mỗi thị trường khác nhau sẽ cho cách định giá khác nhau ở mỗi sản phẩm).

3. Một số đặc điểm trong văn hóa tiêu dùng Việt Nam và các biện pháp cây dựng văn hóa tiêu dùng.
4. Đặc điểm văn hóa tiêu dùng Việt Nam.

Câu hỏi: Em hãy quan sát hình ảnh, đọc thông tin trường hợp (trang 62,63 SGK) và trả lời câu hỏi:

1. Em hãy cho biết những hình ảnh, thông tin và trường hợp trên đề cập đến đặc điểm văn hóa tiêu dùng nào?
2. Ngoài những đặc điểm trên, theo em, văn hóa tiêu dùng Việt Nam còn có những đặc điểm nào?

Trả lời:

1. Những hình ảnh, thông tin và trường hợp trên đề cập đến đặc điểm văn hóa tiêu dùng:

- Gói bánh chưng ngày tết

- Tổ chức gói bánh chưng, bánh giàu ngày Giỗ Tổ Hùng Vương

- Mua hàng hóa ở chợ truyền thống...

1. Văn hóa tiêu dùng Việt Nam còn có những đặc điểm là tính kế thừa, tính giá trị và tính thời đại

1. Các biện pháp xây dựng văn hóa tiêu dùng

Câu hỏi: Em hãy quan sát hình ảnh, đọc thông tin trường hợp (trang 64 SGK) và trả lời câu hỏi:

1. Em hãy cho biết mỗi thông tin và trường hợp trên đề cập đến biện pháp xây dựng văn hóa tiêu dùng Việt Nam của chủ thể nào?
2. Theo em mỗi biện pháp có ý nghĩa như thế nào đối với việc xây dựng văn hóa tiêu dùng của người Việt Nam? Ngoài những biện pháp trên, em hãy kể tên một số biện pháp khác về xây dựng văn hóa tiêu dùng.
3. Em có nhận xét gì về hành vi tiêu dùng của bạn H? Nếu là bạn H em sẽ đưa ra lời khuyên tiêu dùng như thế nào?
4. Là học sinh em cần làm gì để góp phần xây dựng văn hóa tiêu dùng Việt Nam? 

Trả lời:

1. Mỗi thông tin và trường hợp trên đề cập đến biện pháp xây dựng văn hóa tiêu dùng Việt Nam của chủ thể doanh nghiệp X, bạn H.
2. Theo em mỗi biện pháp có ý nghĩa quan trọng đối với việc xây dựng văn hóa tiêu dùng của người Việt Nam.

Một số biện pháp khác về xây dựng văn hóa tiêu dùng: đẩy mạnh tuyên truyền các nét p văn hóa tiêu dùng, giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa.....

1. Hành vi tiêu dùng của bạn H là hoang phí, không giữ gìn nét đẹp truyền thống mà còn mua sắm những món đồ đắt đỏ nước ngoài.

Nếu là bạn H em sẽ đưa ra lời khuyên tiêu dùng cho bạn một cách hợp lí tiện ích hơn vì ngoài giá cả hàng hóa thì ta vẫn nên giữ gìn và phát huy truyền thống dân tộc tránh hoang phí.

1. Là học sinh em tuyên truyền, học tập tiêu dùng văn minh và tích cực quảng bá tiêu dùng Việt Nam trong và ngoài nước để góp phần xây dựng văn hóa tiêu dùng Việt Nam