Câu hỏi tự luận Kinh tế pháp luật 11 Cánh diều bài 9: Văn hóa tiêu dùng

CHỦ ĐỀ 6: VĂN HÓA TIÊU DÙNG

BÀI 9: VĂN HÓA TIÊU DÙNG

 (20 câu)

1. NHẬN BIẾT (5 câu)

Câu 1: Em hãy nêu vai trò của tiêu dùng đối với sự phát triển của nền kinh tế?

Trả lời:

- Tiêu dùng là đầu ra của sản xuất, tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế của đất nước.

- Tiêu dùng góp phần định hướng cho hoạt động sản xuất; thúc đẩy sản xuất hàng hóa ngày càng đa dạng, phong phú về số lượng và đảm bảo chất lượng, hướng tới phát triển kinh tế bền vững.

Câu 2: Em hãy cho biết văn hóa tiêu dùng là gì?  

Trả lời:

Văn hóa tiêu dùng là nét đẹp trong thói quen, tập quán tiêu dùng của cá nhân, nhóm, cổng đồng hình thành, phát triển theo thời gian và biểu hiện qua hành vi tiêu dùng.

Câu 3: Văn hóa tiêu dùng đóng vai trò như thế nào trong đời sống?

Trả lời:

Văn hóa tiêu dùng có vai trò quan trọng trong tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội:

+ Đối với lĩnh vực văn hóa – xã hội: Văn hóa tiêu dùng góp phần giữ gìn và phát huy các giá trí, chuẩn mực, tập quán tiêu dùng tốt đẹp, bền vững từ thế hệ này sang thế hệ khác, đồng thời thúc đẩy sự phát triển kinh tế, nâng cao đời sống văn hóa tinh thần của dân tộc.

+ Đối với lĩnh vực kinh tế: Văn hóa tiêu dùng tác động đến chiến lược sản xuất kinh doanh của các chủ thể, đặc biệt là chiến lược về sản phẩm (tìm hiểu thị hiếu, tâm lí, thói quen của người tiêu dùng), về giá cả (tâm lí tiêu dùng, đối tượng khách hàng của mỗi thị trường khác nhau sẽ cho cách định giá khác nhau ở mỗi sản phẩm), về phân phối (đúng hành, đúng nơi, đúng thời gian, đảm bảo chi phí tối thiểu) và hỗ trợ thương mại (thu hút sự quan tâm của người tiêu dùng và tạo lợi thế cạnh tranh)

Câu 4: Em hãy nêu các đặc điểm trong văn hóa tiêu dùng của người Việt Nam.

Trả lời:

Những đặc điểm trong văn hóa tiêu dùng của người Việt Nam:

+ Tính kế thừa: Văn hóa tiêu dùng Việt Nam có sự kế thừa truyền thống của dân tộc, mang bản sắc văn hóa Việt Nam

+ Tính giá trị: Văn hóa tiêu dùng Việt Nam hướng tới giá trị tốt đẹp, chân, thiện, mĩ

+ Tính thời đại: Thói quen, hình thức, cách thức thanh toán đa dạng, phù hợp với sự phát triển của văn hóa tiêu dùng Việt Nam.

+ Tính hợp lí: Người tiêu dùng biết cân nhắc, lựa chọn hàng hóa, dịch vụ: chi tiêu có kế hoạch, phù hợp với nhu cầu bản thân và thực hiện trách nhiệm với cộng đồng, xã hội.  

Câu 5: Các biện pháp được áp dụng để xây dựng văn hóa tiêu dùng ở Việt Nam là gì? 

Trả lời:

+ Đối với nhà nước: Ban hành chính sách, pháp luật bảo vệ người sản xuất và người tiêu dùng; tuyên truyền nâng cao ý thức tôn vinh hành Việt Nam; tạo kênh kết nối giữa nhà sản xuất với người tiêu dùng.

+ Đối với doanh nghiệp: Cung ứng sản phẩm có chất lượng, thực hiện tốt trách nhiệm xã hội.

+ Đối với người tiêu dùng: Tiêu dùng có trách nhiệm và thực hiện tốt các hành vi tiêu dùng có văn hóa.

2. THÔNG HIỂU (6 câu)

Câu 1: Những giá trị, chuẩn mực tiêu dùng tại Nhật Bản được thể hiện như thế nào?

Trả lời:

Tại Nhật Bản, hàng năm người tiêu dùng thường ăn trứng cá trích, rong biển, bán cám khoai lang nghiền, hạt dẻ,..

Câu 2: Vì sao người Việt thường có thói quen mua sắm nhiều đồ dùng vào dịp Tết?

Trả lời:

Những lí do khiến người Việt thường mua sắm nhiều đồ dùng vào dịp Tết:

+ Với quan niệm ngày Tết phải đầy đủ, thì cả năm mới sung túc.

+ Tết là dịp nghỉ lễ lớn trong năm.

+ Các gia đình đều tổ chức tiệc tùng, xum họp gia đình.

+ Cuối năm có nhiều các chương trình khuyến mãi, giảm giá kích thích người tiêu dùng.

Câu 3: Em hãy kể về một số xu thế tiêu dùng của người Việt Nam hiện nay.

Trả lời:

Một số xu thế tiêu dùng của người Việt Nam hiện nay:

+ Tiêu dùng thông minh.

+ Dịch chuyển số, mua sắm trực tuyến và Nâng cao trải nghiệm, giá trị sống.

+ Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam; hướng tới các sản phẩm xanh, bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khỏe.

Câu 4: Mục đích của cuộc vận động người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam là gì? 

Trả lời:

Mục đích của cuộc vận động người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam: Phát huy mạnh mẽ lòng yêu nước, ý chí tự lực, tự cường, tự tôn dân tộc, xây dựng văn hóa tiêu dùng của người Việt Nam và sản xuất ra nhiều hàng Việt Nam có chất lượng, sức cạnh tranh cao, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.

Câu 5: Ý nghĩa của cuộc vận động người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam là gì? 

Trả lời:

Ý nghĩa của cuộc vận động người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam là: giúp người Việt tiếp cận được với nguồn hàng hóa có chất lượng với giá cả phải chăng, giúp nâng cao tên tuổi và vị thế của hàng hóa Việt trên thị trường, thúc đẩy phát triển ngành sản xuất hàng hóa của Việt Nam.

Câu 6: Em hãy cho biết những yếu tố nào có thể ảnh hưởng tới hành vi tiêu dùng của người tiêu dùng?

Trả lời:

Một số yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng:

- Độ tuổi: giữa các độ tuổi khác nhau chắc chắn xu hướng mua hàng sẽ khác nhau;

+ Người cao tuổi thường sẽ có xu hứng mua thực phẩm chức năng.

+ Trung niên sẽ tập trung vào những tài sản khẳng định vị trí trong xã hội: nhà cửa, xe,…

+ Người thuộc thanh thiếu niên sẽ quan tâm nhiều đến thể hiện bản thân qua thời trang.

- Thu nhập:

+ Thu nhập cao hơn sẽ mang lại sức chi tiêu cao hơn. Người có mức thu nhập khả dụng cao, người tiêu dùng đó có nhiều cơ hội hơn để chi tiêu cho các sản phẩm xa xỉ, giải trí, du lịch.

+ Người có thu nhập thấp hoặc trung bình dành phần lớn thu nhập của họ cho các nhu cầu cơ bản và thiết yếu như thực phẩm và quần áo.

- Nghề nghiệp

Nghề nghiệp ảnh hưởng đến hành vi mua sắm cũng không ít. Một người có xu hướng mua những sản phẩm phù hợp với nghề nghiệp của mình.

+ Học sinh/ sinh viên có xu hướng mua: Thời trang, dụng cụ học tập…

+ Họa sĩ: Dụng cụ vẽ tranh, các khóa nâng cao kĩ năng vẽ…

+ Bác sĩ/ y tá: Dụng cụ chuyên dụng cho ngành nghề y tế…

- Phong cách sống: Phong cách sống phản ảnh thái độ và cách thức mà một cá nhân tồn tại trong xã hội.

3. VẬN DỤNG (5 câu)

Câu 1: Thấy nông sản của các bà con nông dân trong vùng tiêu thụ rất khó khăn, một số cá nhân đã tích cực tham gia giải cứu để chia sẻ sự vất vả với các hộ nông dân. Biết điều này, X đã vận động bạn bè trong lớp ủng hộ bà con. Em đồng tình hay không đồng tình với việc nào trong tình huống trên? Vì sao?

Trả lời:

Em đồng tình với việc làm trong trường hợp trên, bởi là học sinh em tuyên truyền, học tập tiêu dùng văn minh và tích cực quảng bá tiêu dùng Việt Nam trong và ngoài nước để góp phần xây dựng văn hóa tiêu dùng Việt Nam

Câu 2: H theo dõi các chương trình khuyến mại, giảm giá để có thể mua được trang phục, giày dép,...của các nhãn hàng nước ngoài và khoe với các bạn trong lớp. Bạn thân khuyên H nên cân nhắc khi mua hàng đắt tiền để tránh lãng phí và nên sử dụng hàng Việt Nam nhưng H gạt đi và cho rằng, khi mua hàng ngoại, H có niềm tự hào là người tiêu dùng “sành điệu”.

Em có nhận xét gì về hành vi tiêu dùng của bạn H? Nếu là bạn của H, em sẽ đưa ra lời khuyên cho H như thế nào?

Trả lời:

- Hành vi tiêu dùng của bạn H là hoang phí, không giữ gìn nét đẹp truyền thống mà còn mua sắm những món đồ đắt đỏ nước ngoài.

- Nếu là bạn H em sẽ đưa ra lời khuyên tiêu dùng cho bạn một cách hợp lí tiện ích hơn vì ngoài giá cả hàng hóa thì ta vẫn nên giữ gìn và phát huy truyền thống dân tộc tránh hoang phí.

Câu 3: Doanh nghiệp X là một trong số các doanh nghiệp sản xuất hàng Việt Nam có uy tín trên thị trường. Trước bối cảnh hội nhập kinh tế và sự cạnh tranh với hàng hóa nước ngoài, doanh nghiệp X đã tích cực đổi mới công nghệ và thực hiện trách nhiệm xã hội bằng việc sản xuất các hàng hóa có chất lượng cao mang thương hiệu Việt Nam. Em hãy cho biết trường hợp trên đề cập đến biện pháp xây dựng văn hóa tiêu dùng Việt Nam của chủ thể nào?

Trả lời:

Trường hợp trên đề cập đến biện pháp xây dựng văn hóa tiêu dùng Việt Nam của chủ thể doanh nghiệp X. Chủ thể trong trường hợp trên tích cực đổi mới công nghệ và thực hiện trách nhiệm xã hội bằng việc sản xuất các hàng hóa có chất lượng cao mang thương hiệu Việt Nam.

Câu 4: Công ty M trong quá trình sản xuất và kinh doanh luôn đặt tiêu chí chất lượng sản phẩm lên hàng đầu. Vì vậy, họ tập trung cải tiến máy móc, dây chuyển sản xuất, chọn lọc những nguồn nguyên liệu chất lượng,… Từ khi thành lập, công ty M đã giải quyết vấn đề việc làm cho hàng nghìn người lao động. Đồng thời, ngoài việc đóng thuế, công ty luôn gắn lợi ích của doanh nghiệp với lợi ích xã hội thông qua việc trích một khoản lợi nhuận để xây dựng đường xá, trường học, trao đổi học bổng khuyến khích cho những em học sinh vùng khó khăn.

Em hãy cho biết, chủ thể trong trường hợp trên đã làm gì để góp phần xây dựng văn hóa tiêu dùng.

Trả lời:

Chủ thể trong trường hợp trên đã góp phần xây dựng văn hóa xây dựng thông qua việc luôn cố gắng mang đến cho người tiêu dùng những sản phẩm tốt, đẩy mạnh cải tiến máy móc; tạo được công ăn việc làm cho người dân và còn thực hiện tốt trách nhiệm với xã hội.

Câu 5: Nhận thức được tác hại của túi ni lông với môi trường, chị T đã chuyển sang sử dụng túi vải khi đi chợ. Chị không còn mua sắm theo thói quen, sở thích. Chị ưu tiên mua và sử dụng hàng hóa do doanh nghiệp Việt Nam cung ứng, phù hợp với năng lực tài chính, nhu cầu của gia đình, tốt cho sức khỏe, không gây hại cho môi trường và phù hợp chuẩn mực văn hóa chung. Bên cạnh đó, chị T còn vận động bạn bè, người thân sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường.

Em hãy cho biết, chủ thể trong trường hợp trên đã làm gì để xây dựng văn hóa tiêu dùng?

Trả lời:

Chủ thể trong trường hợp trên đã xây dựng văn hóa tiêu dùng bằng cách chuyển từ cách sử dụng túi ni lông truyền thống để đi chợ sang dùng túi vải để bảo vệ môi trường, hạn chế việc xả thải rác thải nhựa ra môi trường. Ngoài ra chị T còn khuyên, vận động bạn bè sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường. 

4. VẬN DỤNG CAO (4 câu)

Câu 1: Dạo gần đây trên thị trường tiêu dùng của Việt Nam xuất hiện nhiều các ngày hội mua sắm, kích thích mua sắm của người tiêu dùng. Theo em, các ngày hội mua sắm ở Việt Nam một phần ảnh hưởng từ đâu?

Trả lời:

Những ngày hội mua sắm ở Việt Nam bị ảnh hưởng bởi nền văn hóa du nhập từ nước ngoài, các xu hướng mua sắm đang thịnh hành trên các quốc gia sau đó được đưa vào thị trường Việt Nam.

Câu 2: Năm ngoái giá bưởi diễn năm ngoái vào dịp giáp tết được giá, mang lại nhiều lợi nhuận cho người bán mặt hàng này. Vì thế nên năm nay bà M quyết định nhập về 2 tạ bưởi với hy vọng sẽ bán được với giá cao và thu lại lợi nhuận. Nhưng việc bà M tính không hề tương thích với sự chuyển biến của thị trường. Năm nay giá bưởi đi xuống nên bà M đã bị lỗ nặng. Theo em nguyên nhân do đâu mà bà M lại bị thua lỗ như vậy?

Trả lời:

Nguyên nhân thua lỗ của bà M:

+ Nhu cầu mua hàng của người tiêu dùng luôn di động, thay đổi theo từng năm chứ không giữ nguyên một xu thế mãi.

+ Nhiều người khác cũng có ý tưởng bán mặt hàng giống như của bà M vì thấy được giá.

+ Cung vượt cầu, khiến mặt hàng bị tồn đọng, không có người mua hết số hàng hóa đã được

Câu 3: Trong những năm trở lại đây, nhu cầu sử dụng các sản phẩm công nghệ của người dân tiếp tục tăng lên đáng kể. Nắm bắt được thị hiếu đó của người dân, gia đình bà M nhập thêm nhiều loại mặt hàng thiết bị điện từ, đồ gia dụng điện tử về để phục vụ người dân. Bên cạnh đó nhà bà còn bán thêm cả các linh kiện đi kèm để nhân dân có thể dễ dàng thay thế những bộ phận bị hỏng hóc. Theo em, kế hoạch kinh doanh của bà M thành công là nhờ đâu? 

Trả lời:

Kế hoạch kinh doanh của bà M thành công là do nắm bắt được tâm lí của khách hàng dùng, nên đã kịp thời đưa ra được các ý tưởng kinh doanh đáp ứng được nhu cầu, phù hợp với văn hóa tiêu dùng.

Câu 4: Gia đình chị A thường lựa chọn mua sắm hàng hóa ở các siêu thị, trung tâm thương mại. Theo chị A, ưu điểm của kênh siêu thị so với các hành thức thương mại truyền thống là giá cả các hàng hóa được niêm yết, nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, nhờ đó, tạo dựng được sự tin tưởng và an tam nhất định cho khách hàng. Tiếp đến là sự đa dạng về mẫu mã, chủng loại sản phần từ hàng trăm, thậm chí hàng nghìn thương hiệu trong nước lẫn quốc tế, cùng các chương trình ưu đãi hấp dẫn luôn được cập nhật thường xuyên, công khai. Đây cũng chính là lí do khiến xu thế tiêu dùng hiện đại đang có sự dịch chuyển mạnh mẽ sang các kênh siêu thị, trung tâm thương mại.

Em hãy xác định đặc điểm văn hóa tiêu dùng trong trường hợp trên.

Trả lời:

Đặc điểm văn hóa tiêu dùng tron trường hợp này là: lựa chọn các mặt hàng sản phẩm có xuất xứ, nguồn gốc rõ ràng; giá cả được niêm yết; ngoài ra thì còn phải đa dạng chủng loại mẫu mã để phục vụ được các nhu cầu của người tiêu dùng.