Đáp án Lịch sử 10 chân trời sáng tạo Bài 10: Văn minh Tây Âu thời Phục hưng

BÀI 10. VĂN MINH TÂY ÂU THỜI PHỤC HƯNG

I. Bối cảnh lịch sử

1. Về kinh tế

Câu 1: Em hãy trình bày bối cảnh lịch sử và tiền đề dân đến phong trào Văn hóa Phục hưng. 

Trả lời:

- Về kinh tế: 

• Quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa dần hình thành. 
• Sự ra đời và phát triển của thành thị thúc đẩy mạnh mẽ kinh tế hàng hóa, mở rộng thị trường. 
• Kĩ thuật có nhiều cải tiến, công trường thủ công tư bản chủ nghĩa tập trung, nền sản xuất được mở rộng. 
• Các cuộc phát kiến địa lí cũng đã tạo tiền đề để biến đổi sâu sắc kinh tế - xã hội Tây Âu. 

- Về chính trị xã hội: 

• Tây Âu chìm trong đêm trường trung cổ với sự thống trị của thần quyền và vương quyền. Tầng lớp tư sản ra đời đấu tranh chống lại tư tưởng bảo thủ của Giáo hội và giai cấp phong kiến đang cản trở sự phát triển của xã hội. 
• Phong trào văn hóa Phục hưng bùng nổ là kết quả của sự vận động thay đổi về nhiều mặt trong xã hội Tây Âu.
• Phong trào văn hóa Phục hưng khởi đầu ở I-ta-li-a vào thế kỉ XIV, sau đó lan rộng ra các nước khác ở Tây Âu cho đến cuối thế kỉ XVI. 

II. Thành tựu tiêu biểu

1. Văn học

Câu 1: Tư tưởng chủ đạo trong những tác phẩm văn học thời Phục hưng là gì?

Trả lời:

Tư tưởng chủ đạo trong những tác phẩm văn học thời Phục hưng: 

• Tư tưởng nhân đạo, ca ngợi tình yêu, sự tự do.
• Vạch trần và đấu tranh chống chế độ phong kiến lạc hậu với nhiều tác phẩm nổi tiếng, phản ánh đời sống xã hội đầy biến động. 

2. Nghệ thuật 

Câu 1: Hãy chọn một tác phẩm nghệ thuật thời Phục hưng mà em yêu thích và phân tích những giá trị nghệ thuật, tư tưởng của tác phẩm ấy. 

Trả lời:

“Trường học Athens” không đơn giản chỉ là một ngôi trường theo nghĩa bình thường, mà ở đó là tập hợp những vĩ nhân của nhân loại, mỗi nhà hiền triết, nhà khoa học đều được Raphael nổi bật hóa vị trí của mình trong bức tranh, và vì thế có thể hiểu đây là ngôi trường đặt nền móng thiết lập hệ tư tưởng cho loài người.

  Trong bức họa Trường học ở Athens, người xem có thể thấy đây như một bức họa quần tụ các nhân vật xuất chúng, rất nhiều nhân vật được khắc họa trong đó. Nhưng người chiêm ngưỡng bức tranh lại không hề có cảm giác ngột ngạt hay lộn xộn.

Bức tranh ‘Trường học ở Athens’

3. Khoa học kĩ thuật

Câu 1: Em hãy trình bày những thành tựu tiêu biểu trong lĩnh vực khoa học, kĩ thuật của phong trào Văn hóa Phục hưng. 

Trả lời:

Những thành tựu tiêu biểu trong lĩnh vực khoa học, kĩ thuật của phong trào Văn hóa Phục hưng:

- Toán học, vật lí, y học: 

• Thuyết hình học giải tích của Đề-các-tơ
• Nghiên cứu về áp suất của E.Tô-ri-xe-li
• Thuật giải phẫu của nhà y học Vê-da-lơ
• Sự tuần hoàn máu của Ha-vi
• …

- Thiên văn học: 

• Cô-péc-ních với thuyết nhật tâm
• Bru-nô phát triển thêm nhận thức về Mặt trời
• Ga-li-lê với thành tựu cải tiến kính thiên văn.

- Kĩ thuật: 

• Có những tiến bộ trong lĩnh vực dệt, khai khoáng, luyện kim, chế tạo vũ khí, hàng hải. 
• Đặc biệt là cải tiến guồng nước tác động tới sự phát triển nhiều ngành sản xuất.

4. Triết học, tư tưởng

Câu 1: Em hãy nêu những điểm tiến bộ trong các thành tựu về triết học và tư tưởng của Phong trào văn hóa Phục hưng.

Trả lời:

Những điểm tiến bộ trong các thành tựu về triết học và tư tưởng của Phong trào văn hóa Phục hưng:

- Triết học: Các triết gia theo trường phái duy vật công kích triết học kinh viện, chủ nghĩa duy tâm, hướng tới tách triết học ra khỏi thần học.

- Tôn giáo: 

• Trào lưu tư tưởng nổi bật là chủ nghĩa nhân văn. 
• Tính chất cách mạng của hệ tư tưởng mới thể hiện ở việc lên án, đả kích giai cấp phong kiến, chống các quan điểm phản khoa học, đề cao tự do cá nhân và giá trị chân chính của con người; bày tỏ tinh thần dân tộc. 
• Nội dung tư tưởng của phong trào Văn hóa Phục hưng mang nhiều điểm tiến bộ, thu hút các đại biểu đấu tranh trên nhiều lĩnh vực.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em hiểu thế nào là phong trào Văn hóa Phục hưng?

Trả lời:

Phong trào văn hóa Phục hưng:

 - Phục Hưng là một phong trào văn hóa đã tác động sâu sắc tới đời sống trí thức châu Âu trong thời sơ kỳ hiện đại. Bắt đầu ở Ý, lan ra khắp châu Âu vào thế kỷ XVI, ảnh hưởng của nó hiện diện trong văn học, triết học, mĩ thuật, âm nhạc, chính trị, khoa học, tôn giáo, và các khía cạnh khác của đời sống tinh thần.

 - Phòng trào văn hóa Phục Hưng ó nghĩa là tái sinh, trở về với những giá trị tinh hoa của nền văn minh Hy Lạp - La Mã. Đây không những là cuộc cách mạng về văn hóa mà còn là cuộc tấn công đầu tiên của lực lượng tiến bộ trong xã hội vào giai cấp phong kiến và Giáo hội Thiên chúa giáo đương thời. 

Câu 2. Lập bảng thống kê các thành tựu văn minh tiêu biểu thời Phục hưng theo mẫu sau: 

Trả lời:

VẬN DỤNG

Câu 1: Hãy chọn và tìm hiểu một thành tựu tiêu biểu của Phong trào Văn hóa Phục hưng và thuyết minh những giá trị "vượt thời gian" của thành tựu đó. 

Trả lời:

Tác phẩm Hamlet của William Shakespeare

   Đây là vở bi - hài kịch của nhà văn, nhà soạn kịch người Anh William Shakespeare, có lẽ được sáng tác vào năm 1601. Cốt truyện của tác phẩm có nguồn gốc từ thể loại Saga (truyện dân gian) thời đại Trung cổ. Trên sân khấu Anh thời Phục Hưng đã từng diễn nhiều vở kịch cùng tên của nhiều tác giả. Người ta cho rằng Shakespeare sáng tác Hamlet có thể dựa trên Bi kịch lịch sử của François Belleforest hoặc trên vở kịch nay đã bị thất lạc Hamlet của Thomas Kyd (1558-1594), một vở kịch được gọi tên là Ur-Hamlet với ý nghĩa là vở "Hamlet nguyên bản".

   Tác phẩm xoay quanh nhân vật Hamlet - hoàng tử Đan Mạch. Chàng gặp hoàn cảnh éo le khi vua cha vừa qua đời 2 tháng thì mẹ đã lấy Claudius - chú ruột của chàng. Một ngày nọ, hồn ma của vua cha về báo với Hamlet là chính Claudius đã giết vua, cướp ngôi. Hamlet vô cùng tức giận nhưng cũng lo sợ rằng hồn ma kia là do tà thuật tạo thành, vu oan cho Claudius để chàng giết Claudius, làm việc trái với luân thường đạo lý.