Đáp án Lịch sử 12 chân trời sáng tạo Bài 3: Trật tự thế giới sau chiến tranh lạnh

BÀI 3. TRẬT TỰ THẾ GIỚI SAU CHIẾN TRANH LẠNH

1. XU THẾ PHÁT TRIỂN CHÍNH CỦA THẾ GIỚI SAU CHIẾN TRANH LẠNH

Câu hỏi: Nêu các xu thế phát triển của thế giới sau Chiến tranh lạnh.

Hướng dẫn chi tiết:

Sau khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, thế giới đã chứng kiến những xu hướng phát triển mới trong quan hệ quốc tế. Dưới đây là một số xu thế quan trọng trong thời kỳ sau Chiến tranh Lạnh:

Xu thế đa cực: Thay vì trật tự thế giới hai cực giữa Liên Xô và Mỹ, thế giới hiện đại phát triển theo xu hướng đa cực, với nhiều cực và nhiều trung tâm quyền lực. Các quốc gia như Trung Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ, và các liên minh kinh tế như Liên minh châu Âu đã trở thành những trung tâm quan trọng định hình thế giới mới.

Xu thế lấy phát triển kinh tế là trọng tâm: Phát triển kinh tế đã trở thành trọng tâm của nhiều quốc gia. Các quốc gia đang tập trung vào xây dựng nền kinh tế mạnh mẽ và tăng cường sức mạnh tổng hợp. Cạnh tranh kinh tế và hợp tác kinh tế quốc tế đã trở thành những yếu tố quan trọng trong quan hệ quốc tế.

Xu thế đối thoại, hợp tác trong quan hệ quốc tế: Thay vì xung đột và đối đầu, các quốc gia đã thay đổi hướng tiếp cận và tập trung vào đối thoại, hợp tác trong quan hệ quốc tế. Đa dạng hóa đối tác, xây dựng quan hệ hợp tác chiến lược và tìm kiếm các giải pháp đa phương đã trở thành xu hướng quan trọng trong thế giới hiện đại.

Xu thế toàn cầu hóa: Sự toàn cầu hóa ngày càng mạnh mẽ trong nhiều lĩnh vực. Nền kinh tế toàn cầu ngày càng phát triển, với sự gia tăng của thương mại quốc tế và vai trò ngày càng quan trọng của các công ty đa quốc gia. Hơn nữa, hệ thống tài chính thế giới cũng ngày càng quốc tế hóa, với các quan hệ tài chính và đầu tư liên quốc gia ngày càng phức tạp.

Tổng cộng, thế giới hiện đại phát triển theo các xu hướng đa cực, phát triển kinh tế là trọng tâm, đối thoại và hợp tác trong quan hệ quốc tế, và sự toàn cầu hóa. Những xu thế này đã tạo ra một bối cảnh mới và đa dạng cho quan hệ quốc tế trong thế kỷ XXI.

2. XU THẾ ĐA CỰC TRONG QUAN HỆ QUỐC TẾ

Câu hỏi: Hãy phân biệt trật tự đơn cực và trật tự đa cực.

Hướng dẫn chi tiết:

Câu hỏi: Nêu những nét chính về xu thế đa cực trong quan hệ quốc tế từ sau Chiến tranh lạnh.

Hướng dẫn chi tiết:

- Sau Chiến tranh lạnh, trật tự thế giới mới đang hình thành theo xu hướng đa cực, đa trung tâm với sự cạnh tranh giữa Mỹ, Trung Quốc, Liên bang Nga, Liên minh châu Âu (EU), Nhật Bản,... về sức mạnh, tầm ảnh hưởng trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị, quân sự, đối ngoại.

- Tuy Mỹ vẫn là cường quốc số một thế giới, song Mỹ đã suy giảm sức mạnh tương đối trong tương quan so sánh với các cường quốc khác.

- Nhóm nước đang phát triển có xu hướng tự chủ chiến lược về tài chính, công nghệ và an ninh – quốc phòng, tăng cường tầm ảnh hưởng của mình, ủng hộ thế giới đa cực. Thông qua quá trình hợp tác, liên kết, cạnh tranh, nhiều trung tâm, nhiều tổ chức kinh tế, tài chính, thương mại quốc tế mới đã hình thành.

- Xu thế đa cực, đa trung tâm đã góp phần củng cố hoà bình, an ninh, giữ vững sự ổn định trật tự thế giới. Tuy vậy, hiện nay vẫn còn nhiều thách thức đặt ra trong quan hệ quốc tế.

LUYỆN TẬP

Vẽ sơ đồ tư duy về các xu thế phát triển chính của thế giới sau Chiến tranh lạnh.

Hướng dẫn chi tiết:

VẬN DỤNG

Theo em, các xu thế phát triển chính của thế giới sau Chiến tranh lạnh tạo ra thuận lợi gì cho sự phát triển của quan hệ quốc tế?

Hướng dẫn chi tiết:

Theo em, các xu thế phát triển chính của thế giới sau Chiến tranh lạnh tạo ra thuận lợi cho sự phát triển của quan hệ quốc tế là:

- Sự sụp đổ của trật tự hai cực đã mở ra không gian cho sự đa dạng và linh hoạt trong quan hệ quốc tế.

- Sự phát triển về kinh tế và công nghệ đã làm giảm bớt sự phụ thuộc vào quan hệ hai cực và mở ra nhiều cơ hội hợp tác đa phương và khu vực.

- Sự xuất hiện của các cường quốc mới, cùng với sự tăng cường của các tổ chức quốc tế như Liên Hợp Quốc và WTO, đã tạo điều kiện cho sự hợp tác toàn cầu và giải quyết các vấn đề chung.

- Hơn nữa, sự phát triển của truyền thông và mạng internet đã tăng cường sự kết nối giữa các quốc gia và người dân, tạo ra một không gian giao tiếp và trao đổi ý kiến rộng lớn, giúp tăng cường hiểu biết và hòa giải giữa các dân tộc và quốc gia.