Đáp án Lịch sử 12 chân trời sáng tạo Bài 15: Hồ Chí Minh - anh hùng giải phóng dân tộc

BÀI 15. HỒ CHÍ MINH- ANH HÙNG GIẢI PHÓNG DÂN TỘC

1. HÀNH TRÌNH TÌM ĐƯỜNG CỨU NƯỚC (1911- 1920)

Câu hỏi: Quan sát Hình 15.2, trình bày hành trình tìm đường cứu nước của Nguyễn Ái Quốc giai đoạn 1911-1920.

Hướng dẫn chi tiết:

Ngày 8/6/1911: Nguyễn Ái Quốc đến Singapore, nơi ông bắt đầu tiếp cận với các phong trào cách mạng và tìm hiểu về tình hình xã hội.

Năm 1911: Ông đi qua nhiều nước như Cô-lôm-bô, Po-xa-ti, Mác-xây, Lơ-ha-vrơ để trải nghiệm và tìm hiểu về cuộc sống của người lao động.

Năm 1912: Ông tiếp tục hành trình tới các nước như Gi-bu-ti, Tuy-ni-đi, An-giê, Bồ Đào Nha, Tê-nê-ri-phê, Xê-nê-gan, Đa-hô-mây, Ghi-nê, Công-gô, Rê-uy-ni-ông, trong đó ông tiếp xúc với các phong trào cách mạng và tìm hiểu về tình hình các nước thuộc địa.

Năm 1914: Nguyễn Ái Quốc đến Luân Đôn, nơi ông tiếp tục hoạt động và tìm hiểu về chủ nghĩa Marx - Lenin và các phong trào cách mạng ở châu Âu.

Năm 1920: Ông đến Paris, Pháp, và tham gia Hội nghị Véc-xai. Tại đây, ông đại diện cho những người yêu nước Việt Nam để gửi bản Yêu sách của nhân dân An Nam tới các nước tham dự hội nghị.

Những trải nghiệm và kiến thức thu được trong hành trình này đã giúp Nguyễn Ái Quốc hình thành nhận thức cách mạng và trở thành người lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và cuối cùng là Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam.

Câu hỏi: Nêu ý nghĩa của việc Nguyễn Ái Quốc tìm ra con đường cứu nước.

Hướng dẫn chi tiết:

Góp phần trực tiếp vào việc giải quyết cuộc khủng hoảng đường lối trong phong trào giải phóng dân tộc ở Việt Nam cuối thế kỉ XIX đầu thế kỉ XX.

2. SÁNG LẬP ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM

Câu hỏi: Trình bày quá trình Nguyễn Ái Quốc chuẩn bị về chính trị, tư tưởng và tổ chức cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Hướng dẫn chi tiết:

Nguyễn Ái Quốc đã chuẩn bị về tư tưởng, chính trị và tổ chức nhằm xây dựng một phong cách cách mạng riêng cho Việt Nam. Dưới đây là một số hoạt động và thành tựu quan trọng của ông trong giai đoạn này:

Vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lê-nin vào hoàn cảnh cụ thể ở một nước thuộc địa: Nguyễn Ái Quốc nắm bắt bản chất của thực tế Việt Nam và áp dụng những nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lê-nin vào hoàn cảnh địa phương. Ông phát triển lí luận về cách mạng giải phóng dân tộc kết hợp giải phóng giai cấp, đồng thời đề cao vai trò của giai cấp công nhân trong cuộc cách mạng Việt Nam.

Hoạt động báo chí: Nguyễn Ái Quốc là chủ nhiệm và chủ bút của báo "Người cùng khổ" (1922), đồng thời viết bài cho các báo và tạp chí khác. Ông viết tác phẩm "Bản án chế độ thực dân Pháp" (1925) để lên án sự áp bức và áp đặt của thực dân Pháp. Ông cũng sáng lập báo "Thanh Niên" vào tháng 6 năm 1925 nhằm truyền bá tư tưởng cách mạng và tuyên truyền cho cuộc cách mạng ở Việt Nam.

Xây dựng mối quan hệ với cộng đồng quốc tế: Nguyễn Ái Quốc đã tham gia hoạt động trong Đảng Cộng sản Pháp và thành lập Hội liên hiệp thuộc địa vào năm 1921. Ông cũng đã có những hoạt động ở Liên Xô và Quốc tế Cộng sản trong thời gian từ 1923 đến 1924, nhằm tìm kiếm sự hỗ trợ và tương tác với các cộng đồng cách mạng trên thế giới.

Tổ chức thanh niên trí thức: Nguyễn Ái Quốc đã tìm hiểu và tập hợp thanh niên trí thức yêu nước ở hải ngoại để thành lập các tổ chức tiền thân của Đảng Cộng sản Việt Nam. Ông thành lập Thanh niên Cộng sản đoàn vào tháng 2 năm 1925 và Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên vào tháng 6 năm 1925, nhằm xây dựng lực lượng cách mạng trẻ và chuẩn bị cho việc thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam sau này.

Những hoạt động và công việc chuẩn bị này đã cung cấp nền tảng tư tưởng, chính trị và tổ chức cho Nguyễn Ái Quốc trở thành một nhà lãnh đạo cách mạng và đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam.

Câu hỏi: Nêu vai trò của Nguyễn Ái Quốc trong việc triệu tập và chủ trì Hội nghị thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam đầu năm 1930.

Hướng dẫn chi tiết:

+ Về Cửu Long (Hương Cảng, Trung Quốc) đầu năm 1930 để triệu tập và chủ trì Hội nghị hợp nhất các tổ chức cộng sản.

+ Hội nghị thảo luận và thống nhất các tổ chức cộng sản để thành lập một đảng duy nhất, lấy tên là Đảng Cộng sản Việt Nam.

+ Soạn thảo Chính cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt, Chương trình tóm tắt, Điều lệ vẫn tắt của Đảng, đây được coi là Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng Cộng Sản Việt Nam.

Câu hỏi: Nêu ý nghĩa của việc thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam đầu năm 1930.

Hướng dẫn chi tiết:

- Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời là sản phẩm tất yếu của sự kết hợp chủ nghĩa Mác- Lê-nin với phong trào công nhân và phong trào yêu nước ở Việt Nam đầu thế kỉ XX.

- Sự ra đời của Đảng là sự kiện lịch sử trọng đại, đánh dấu bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử Việt Nam: chấm dứt thời kỳ khủng hoảng về đường lối và giai cấp lãnh đạo của cách mạng Việt Nam; mở ra thời kì cách mạng giải phóng dân tộc đặt dưới sự lãnh đạo duy nhất của Đảng Cộng sản Việt Nam.

- Sự ra đời của Đảng cũng là sự chuẩn bị đầu tiên có tính quyết định cho những bước phát triển nhảy vọt của cách mạng và dân tộc Việt Nam.

3. CHUẨN BỊ VÀ LÃNH ĐẠO CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945

Câu hỏi: Nêu vai trò của Nguyễn Ái Quốc đối với việc triệu tập và chủ trì Hội nghị Ban Chấp hành trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương lần thứ (tháng 5- 1941).

Hướng dẫn chi tiết:

- Với sự có mặt và chỉ đạo trực tiếp của Nguyễn Ái Quốc Hồ Chí Minh, Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng năm 1941 đã hoàn chỉnh việc chuyển hướng chỉ đạo chiến lược trong thời kỳ mới.

- Hội nghị đã phân tích sâu sắc mâu thuẫn chủ yếu của xã hội và vạch ra những sách lược cụ thể, sát hợp nhằm giải quyết mục tiêu chiến lược số 1 của cách mạng là độc lập dân tộc.

- Trên cơ sở đó mà có những chủ trương sáng tạo như thành lập mặt trận Việt Minh, xúc tiến khởi nghĩa vũ trang, từ khởi nghĩa từng phần tiến lên tổng khởi nghĩa.

- Nghị quyết hội nghị Trung ương 8 đã góp phần bổ sung và phát triển lý luận về cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở nước ta.

Câu hỏi: Nêu ý nghĩa của việc thành lập Mặt trận Việt Minh (tháng 5 - 1941).

Hướng dẫn chi tiết:

+ Mặt trận Việt Minh đã chuẩn bị trực tiếp về lực lượng chính trị, lực lượng vũ trang, căn cứ địa,...

+ Tổ chức Việt Minh nhanh chóng phát triển khắp nơi, trở thành khối thống nhất sức mạnh quật khởi của dân tộc, đóng vai trò nòng cốt, có ý nghĩa quyết định cho cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền.

Câu hỏi: Nêu vai trò của Hồ Chí Minh trong việc thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân.

Hướng dẫn chi tiết:

- Người chỉ đạo việc thành lập và phát triển Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân góp phần quan trọng trong việc nâng cao nhận thức và ý thức cách mạng cho nhân dân, tăng cường đoàn kết trong cuộc đấu tranh chống lại thực dân Pháp và chống lại chế độ thực dân.

Câu hỏi: Nêu vai trò của Hồ Chí Minh trong việc trực tiếp lãnh đạo Cách mạng tháng Tám năm khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.

Hướng dẫn chi tiết:

- Thứ nhất, Chủ tịch Hồ Chí Minh bằng thiên tài về trí tuệ, nhãn quan chính trị sắc bén cùng Trung ương Đảng hoàn chỉnh đường lối chỉ đạo chiến lược của cách mạng Việt Nam trong tình hình mới.

- Thứ hai, nhận định đúng tình hình, xác định kẻ thù trực tiếp, Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ động, sáng tạo trong lãnh đạo nhân dân chớp  thời cơ lãnh đạo nhân dân giành chính quyền.

- Ba là, Chủ tịch Hồ Chí Minh - người có vai trò lớn nhất trong việc khai sinh ra Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

4. LÃNH ĐẠO CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP (1945 - 1954) VÀ CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG MỸ, CỨU NƯỚC TỪ NĂM 1954 ĐẾN NĂM 1969

Câu hỏi: Nêu vai trò của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với cách mạng Việt Nam giai đoạn 1945 - 1946.

Hướng dẫn chi tiết:

- Trong bối cảnh đất nước gặp nhiều khó khăn sau cách mạng tháng 8 năm 1945, Đảng và Chính phủ, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tìm cách đưa cách mạng Việt Nam vượt qua nhiều khó khăn, thử thách.

- Trong việc giải quyết mối quan hệ Việt – Pháp (từ đầu tháng 3 đến trước ngày 19-12-1946), Chủ tịch Hồ Chí Minh và Ban Thường vụ Trung ương Đảng thực hiện chủ trương “hoà để tiến”. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thay mặt Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hoà chủ động kí với Pháp bản Hiệp định Sơ bộ (6-3-1946) và bản Tạm ước Việt – Pháp (14-9-1946).

Câu hỏi: Nêu vai trò của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp (1946- 1954).

Hướng dẫn chi tiết:

- Đêm 19- 12- 1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến, phát động cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.

- Người cùng Ban Chấp hành Trung ương Đảng hoạch định đường lối kháng chiến toàn dân, toàn diện, trường kỳ, tự lực cánh sinh.

- Tại chiến khu Việt Bắc, Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trì Đại hội đại biểu lần thứ II của Đảng (tháng 02- 1951). Đây là Đại hội kháng chiến thắng lợi.

- Trong quá trình lãnh đạo cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Chính phủ từng bước mở rộng hoạt động ngoại giao, tranh thủ sự đồng tình, ủng hộ, giúp đỡ của các nước anh em, các nước láng giềng và bạn bè quốc tế.

- Người cùng Trung ương Đảng chỉ đạo nhiều chiến dịch quân sự trong kháng chiến chống thực dân Pháp.

Câu hỏi: Nêu vai trò của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong kháng chiến chống Mỹ từ năm 1954 đến năm 1969.

Hướng dẫn chi tiết:

- Người chủ trì Đại hội đại biểu lần thứ III (tháng 9 - 1960) để ra đường lối “Đưa miền Bắc tiến lên chủ nghĩa xã hội và đấu tranh thực hiện hoà bình thống nhất nước nhà, hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trong cả nước.

- Người thay mặt Đảng, Chính phủ và nhân dân Việt Nam đi thăm và tặng cường mối quan hệ hữu nghị, hợp tác với các nước anh em, bạn bè, tranh thủ sự ủng hộ giúp đỡ quốc tế cho cuộc kháng chiến chính nghĩa của nhân dân Việt Nam.

- Người cùng Trung ương Đảng hoạch định đường lối chiến lược và sách lược cho cách mạng hai miền Nam - Bắc;

LUYỆN TẬP

Lập bảng thống kê những sự kiện lịch sử gắn với vai trò của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với cách mạng Việt Nam theo gợi ý sau vào vở:

Hướng dẫn chi tiết:

Lập bảng thống kê những sự kiện lịch sử gắn với vai trò của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với cách mạng Việt Nam theo gợi ý sau vào vở:

VẬN DỤNG

Em hãy đọc Tư liệu 8 và viết một bài cảm nhận về Lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh ngày 17- 7- 1966 nhân dịp kỷ niệm sinh nhật Người.

Hướng dẫn chi tiết:

Lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh ngày 17-7-1966, nhân dịp kỷ niệm sinh nhật Người, đánh dấu một dấu mốc quan trọng trong lịch sử dân tộc Việt Nam. Người không chỉ đề cao tinh thần đoàn kết, quyết tâm và lòng yêu nước của nhân dân Việt Nam mà còn khẳng định sự quan trọng của việc đoàn kết quốc tế trong cuộc đấu tranh chống lại thực dân và sự đe dọa của chế độ đế quốc Mỹ.

Đồng thời, trong bài phát biểu đầy ý nghĩa này, Hồ Chí Minh đã khích lệ tinh thần của toàn dân Việt Nam, khẳng định sự đoàn kết và quyết tâm không khuất phục trước bất kỳ thử thách nào từ phe địch. Lời kêu gọi của Người đã lan tỏa tinh thần yêu nước, góp phần thúc đẩy cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước trở nên mạnh mẽ và không ngừng tiến xa hơn.