BÀI 11: CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT (1914- 1918)

1. NGUYÊN NHÂN BÙNG NỔ CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT.

CH1: Dựa vào lược đồ 12.1, sơ đồ 12.2 (SGK trang 54, 55) và thông tin trong bài, em hãy trình bày nguyên nhân sâu xa và nguyên nhân trực tiếp dẫn tới Chiến tranh thế giới thứ nhất.  

Trả lời:

• Nguyên nhân sâu xa:

- Sự phát triển không đều về kinh tế và chính trị của chủ nghĩa tư bản cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX đã làm thay đổi sâu sắc so sánh lực lượng giữa các nước đế quốc.

- Những mâu thuẫn giữa các nước đế quốc về vấn đề thuộc địa là không thể tránh khỏi và ngày càng trở nên gay gắt.

- Hình thành hai khối quân sự đối lập, kình địch nhau: khối Liên minh (Đức, Áo - Hung, I-ta-li-a) >< khối Hiệp ước (Anh, Pháp, Nga).

-> Đây là nguyên nhân cơ bản dẫn đến chiến tranh.

• Nguyên nhân trực tiếp:

- Ngày 28-6-1914, Thái tử Áo - Hung bị một người Xéc-bi ám sát tại Bô-xni-a. Nhân cơ hội đó giới quân phiệt Đức, Áo đã tuyên chiến.

-> Chiến tranh bùng nổ và nhanh chóng trở thành chiến tranh thế giới.

2. HẬU QUẢ VÀ TÁC ĐỘNG CỦA CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT ĐỐI VỚI LỊCH SỬ NHÂN LOẠI.

CH: Dựa vào tư liệu 12.3, bảng 12.4 (SGK trang 56) và thông tin trong bài, em hãy phân tích hậu quả và tác động của Chiến tranh thế giới thứ nhất đối với lịch sử nhân loại. 

Trả lời:

• Chiến tranh thế giới thứ nhất kết thúc với sự thất bại của phe Liên minh, gây nên thiệt hại nặng nề về người và của:

- Nhiều thành phố, làng mạc, đường sá, cầu cống, nhà máy bị phá hủy. Chiến phí lên tới 85 tỉ đôla.

- 10 triệu người chết, hơn 20 triệu người bị thương.

- Các nước Châu Âu trở thành con nợ của Mĩ.

• Bản đồ thế giới được chia lại: Đức mất hết thuộc địa; Anh, Pháp, Mĩ mở rộng thêm thuộc địa của mình.
• Từ trong cuộc chiến tranh, cách mạng tháng Mười Nga thành công đánh dấu bước chuyển lớn trong cục diện chính trị thế giới.

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG 

CH1: Vì sao nói Chiến tranh thế giới thứ nhất là chiến tranh đế quốc? 

Trả lời:

Chiến tranh thế giới thứ nhất là cuộc chiến tranh đế quốc phi nghĩa vì:

• Vì quyền lợi của mình mà giai cấp tư sản đã đẩy nhân dân các nước vào cuộc chiến tranh tàn khốc đau thương.
• Chỉ đem lại nguồn lợi cho giai cấp tư sản cầm quyền.
• Cuộc chiến tranh này do giới cầm quyền ở các nước đế quốc gây ra nhằm thanh toán lẫn nhau để chia lại thuộc địa, làm bá chủ thế giới nhưng nhân dân lao động lại là người phải gánh chịu mọi hy sinh mất mát về người và của.

CH2: Tháng 4-1917, Mỹ bắt đầu tham chiến, Tổng thống Mỹ U. Uyn-xơn (Woodrow Wilson) phát biểu: “... đây sẽ là trận chiến cuối cùng - trận chiến chấm dứt mọi cuộc chiến ”. Em có đồng ý với nhận định của ông không? Vì sao?

Trả lời:

Em không đồng ý với ý kiến đó vì ở đâu có chiến tranh phi nghĩa thì ở đó có sự đấu tranh giành độc lập. Nhân dân các dân tộc bị áp bức và chịu hậu quả nặng nề từ chiến tranh sẽ vùng dậy chiến đấu mạnh mẽ để bảo vệ độc lập dân tộc, vươn tới một cuộc sống tốt hơn, không còn những mất mát, đau thương.

CH3: Chiến tranh thế giới thứ nhất đã dạy cho em những bài học gì để có thể góp phần giữ gìn hoà bình thế giới?

Trả lời:

Gợi ý:

• Giải quyết các cuộc xung đột, mâu thuẫn giữa các dân tộc, tôn giáo, quốc gia bằng đàm phán, hòa bình; tránh để xảy ra chiến tranh.
• Có ý thức bảo vệ hòa bình mọi lúc mọi nơi, tùy và khả năng của mình; tuyên truyền và ngăn chặn những âm mưu chống phá gây chiến tranh phá hoại của các thế lực thù địch.
• Tích cực tham gia đấu tranh vì hòa bình và chống chiến tranh tại các khu vực bất ổn hiện nay trên thế giới.
• Xây dựng mối quan hệ đoàn kết, hữu nghị, nhân ái giữa mọi người; không kì thị phân biệt màu da.