BÀI 5: QUÁ TRÌNH KHAI PHÁ VÙNG ĐẤT PHÍA NAM TỪ THẾ KỈ XVI ĐẾN THẾ KỈ XVIII

1. KHÁI QUÁT QUÁ TRÌNH KHAI PHÁ VÙNG ĐẤT PHÍA NAM TỪ THẾ KỈ XVI ĐẾN THẾ KỈ XVIII.

CH: Dựa vào thông tin trong bài và lược đồ 5.2 (SGK trang 30), em hãy cho biết quá trình khai phá vùng đất phía Nam từ thế kỉ XVI đến thế kỉ XVIII đã diễn ra như thế nào. 

Trả lời:

- Quá trình khai phá vùng đất phía Nam từ thế kỉ XVI đến thế kỉ XVIII:

• Năm 1558: Nguyễn Hoàng vào trấn thủ Thuận Hóa.
• Năm 1597: Nguyễn Hoàng sai Lương Văn Chánh tổ chức đưa dân từ Tuy Viễn vào đất Phú Yên ngày nay, lập làng mạc, khai khẩn đất hoang.
• Năm 1611: Nguyễn Hoàng lập phủ Phú Yên.
• Từ cuối thế kỉ XVI, người Việt tiếp tục di cư về phía nam. Năm 1963, phần đất của Chiêm Thành (Ninh Thuận và Bình Thuận) sáp nhập thành một trấn của Đàng Trong.
• Năm 1698: Nguyễn Hữu Cảnh thành lập Phủ Gia Định.
• Đến giữa thế kỉ XVIII: vùng đất phương Nam xuất hiện thêm nhiều thôn ấp mới, nhiều trung tâm giao thương phát triển.

2. QUÁ TRÌNH THỰC THI CHỦ QUYỀN ĐỐI VỚI QUẦN ĐẢO HOÀNG SA VÀ QUẦN ĐẢO TRƯỜNG SA CỦA CÁC CHÚA NGUYỄN VÀ Ý NGHĨA LỊCH SỬ.

1. a) Xác nhận và thực thi chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Trường Sa.

CH: Dựa vào thông tin trong bài và tư liệu 5.3, em hãy mô tả quá trinh thực thi chủ quyền đối với quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Trường Sa thời các chúa Nguyễn. 

Trả lời:

- Quá trình thực thi chủ quyền tại quần đảo Hoàng Sa của các chúa Nguyễn:

• Chúa Nguyễn Phúc Nguyên (1563 - 1635) đã thành lập hải đội Hoàng 5a, sau đó lập thêm đội Bắc Hải, “sai đội Hoàng Sa kiêm quản” Hải đội Hoàng Sa đảm nhận việc khai thác và canh giữ các đảo ở Biển Đông, chạy dài ngoài khơi, từ phía tây nam đảo Hải Nam xuống vùng đảo Trường Sa, tới tận vùng đảo Côn Lôn ngày nay.
• Hải đội có quyền thu gom những hàng hoá của các tàu nước ngoài bị đắm ở khu vực quần đảo Hoàng Sa, quần đảo Trường Sa về nộp cho triều đình.

1. b) Ý nghĩa của quá trình thực thi chủ quyền trên hai quần đảo của chúa Nguyễn.

CH: Việc chúa Nguyễn thực thi chủ quyền đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa có ý nghĩa như thế nào?

Trả lời:

Sự quan tâm của các chính quyền phong kiến và hoạt động liên tục của các đội dân binh này trong suốt các thế kỉ XVII-XVIII đã khẳng định quá trình khai thác, thực thi chủ quyền từ rất sớm của người Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.

LUYỆN TẬP- VẬN DỤNG

CH1: Hoàn thành bảng thống kê các vùng đất được khai phá của Đại Việt từ thế kỉ XVI đến thế kỉ XVIII với các thông tin dưới đây:

Trả lời:

CH2: Nội dung bài học quá trình khai phá vùng đất phía Nam từ thế kỉ XVI đến thế kỉ XVIII được phản ánh như thế nào trong câu ca dao sau:

"Người đi dao rựa dắt lưng,

Ngó sông sông rộng, ngó rừng rừng cao."

Trả lời:

Câu ca dao phản ánh giai đoạn đầu của quá trình khai khẩn đất hoang, mở rộng bờ cõi. Người dân được khuyến khích đến những vùng đất hoàn toàn xa lạ, hoang vu, để xây dựng cuộc sống mới, phát triển kinh tế, dần dần biến những vùng đất hoang thành các trung tâm giao thương sôi động.