Đáp án Ngữ văn 12 cánh diều Bài 9: Phụ nữ và việc bảo vệ môi trường

BÀI 9

ĐỌC: PHỤ NỮ VÀ VIỆC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG

CHUẨN BỊ

Câu hỏi 1: Đọc trước văn bản Phụ nữ và việc bảo vệ môi trường – bài phỏng vấn của Giu-di Bi-dô với bà Van-đa-na Xi-va; tìm hiểu thêm về bà Van-đa-na Xi-va từ nhiều nguồn thông tin khác nhau.

Hướng dẫn chi tiết:

Vandana Shiva, sinh ngày 5 tháng 11 năm 1952, là một học giả, nhà hoạt động môi trường, ủng hộ chủ quyền lương thực, và tác giả về thay đổi toàn cầu hóa. Hiện bà sống ở Delhi và đã xuất bản hơn 20 cuốn sách. Shiva là một trong những lãnh đạo và thành viên của Hội đồng Quản trị Diễn đàn Thế giới về Toàn cầu hóa, cùng với Jerry Mander, Edward Goldsmith, Ralph Nader và Jeremy Rifkin, và là một trong những nhân vật chủ chốt của phong trào liên kết toàn cầu, hay còn được gọi là phong trào thay đổi toàn cầu hóa. Bà cũng ủng hộ việc sử dụng các phương thức truyền thống, được minh chứng qua cuốn sách "Vedic Ecology" của Ranchor Prime

Câu hỏi 2: Trong những người phụ nữ làm nghiên cứu khoa học hoặc hoạt động chính trị mà em biết, em ấn tượng nhất với nhân vật nào? Hãy chia sẻ một số thông tin về người đó. 

Hướng dẫn chi tiết:

- Em ấn tượng với Marie Curie.

- Một số thông tin về bà: 

+ Maria Salomea Skłodowska-Curie (1867 –1934), thường được biết đến với cái tên đơn giản là Marie Curie 

+ Bà là một nhà vật lý và hóa học người Pháp gốc Ba Lan, chủ nhân của nghiên cứu tiên phong về phóng xạ. 

+ Bà là người phụ nữ đầu tiên đoạt giải Nobel, người đầu tiên hai lần đoạt giải Nobel và là người duy nhất giành giải Nobel ở hai lĩnh vực khoa học. 

+ Chồng bà, ông Pierre Curie là người đồng đoạt giải Nobel đầu tiên của bà, biến họ trở thành cặp vợ chồng đầu tiên đoạt giải Nobel và khởi xướng di sản gia đình Curie của 5 giải Nobel. 

+ Năm 1906, bà là người phụ nữ đầu tiên trở thành giáo sư tại Đại học Paris.

ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

Câu hỏi 1: Lời bài ca của phong trào Chip-ko nhấn mạnh điều gì?

Hướng dẫn chi tiết:

Lời bài ca của phong trào Chíp – kô nhấn mạnh phong trào nhằm bảo vệ môi trường và ngăn chặn nạn phá rừng ở Ấn Độ 

Câu hỏi 2: Có thể coi đoạn dẫn dắt này là sa pô không?

Hướng dẫn chi tiết:

- Đoạn dẫn dắt được coi là sapo vì nó mang tính khái quát, chỉnh chu, tạo được sự thú vị, thu hút và kích thích người đọc để tiếp tục lướt xuống phần dưới để tiếp tục xem. Bên cạnh đó nó còn định hướng chủ đề và tóm tắt nội dung ngắn gọn nhất của bài viết.

Câu hỏi 3: Ban đầu, bà Van-đa-na Xi-va theo học những ngành nào?

Hướng dẫn chi tiết:

- Ban đầu, bà theo học ngành Vật lý hạt nhân.

Câu hỏi 4: Lời khuyên của người chị chứa đựng thông điệp gì?

Hướng dẫn chi tiết:

Lời khuyên của người chị muốn bà Va-đa-na Xi-va hiểu rằng khi làm việc tại các lò phản ứng hạt nhân sẽ ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe của bà đặc biệt là trong vấn đề. Khi tiếp cận với những tác động của bức xạ có thể khiến bà sinh ra những em bé dị dạng khi lập gia đình và mối nguy hiểm luôn tiềm ẩn khi bà làm công việc này.

Câu hỏi 5: Van-đa-na Xi-va thay đổi hướng nghiên cứu như thế nào?

Hướng dẫn chi tiết:

Khi bà bắt đầu mò mẫm tìm hiểu về phản ứng hạt nhân thì những nhà vật lí nhiều kinh nghiệm bảo bà rằng “Chị không cần biết những thứ này làm gì”. Điều đó đã khiến bà cảm thấy như bị loại trừ và bị mọi người phủ nhận lòng khát khao hiểu biết của bà. Vì thế mà bà đã sang Canada theo học một lớp vật lí cơ bản. 

Bà suy nghĩ, nếu tiếp tục nghiên cứu những vấn đề cơ bản của thuyết lượng tử thì bà sẽ trở thành một kẻ không có nghĩa lý gì trong lĩnh vực của bà. Vì thế mà bà quyết định nhích lại gần hơn với bối cảnh Ấn Độ và quan tâm đến chính sách khoa học và công nghệ ở đó. 

Câu hỏi 6: Vì sao Van-đa-na phản ứng với việc tàn phá rừng?

Hướng dẫn chi tiết:

Van-đa-na phản ứng với việc tàn phá rừng vì: 

- Bà là 1 đứa con của cánh rừng Hi-ma-lay-a. 

- Rừng vừa đem lại cho bà bản sắc, vừa đem lại cho bà ý thức tồn tại. Rừng bị mất đi là điều làm bà rất đau đớn.

Câu hỏi 7: Phong trào Chíp – kô có tác động gì tới Van-đa-na Xi-va?

Hướng dẫn chi tiết:

  Gặp gỡ những phụ nữ Ấn khiêm nhường về gốc gác, bà từ từ xây dựng được những mối quan hệ chặt chẽ và lâu dài.

  Bắt gặp những cơ sở vững chắc cho sự hiểu biết về sinh thái, đã mở ra cho bà một cái nhìn mới về mối liên hệ giữa con người và tự nhiên.

  Học thuyết của bà được hình thành dựa trên việc tập trung vào tự nhiên và vai trò của phụ nữ.

  Cuốn sách của bà "Hãy giữ lấy cuộc sống" giúp bà khám phá cách giải thích mới, đắn đo và sâu sắc, từ những phụ nữ mà xã hội thường coi thường và xem thường

Câu hỏi 8: Chú ý sự lí giải về tầm quan trọng của phụ nữ.

Hướng dẫn chi tiết:

- Phụ nữ phản ứng nhanh hơn và mạnh mẽ hơn đối với những nguy cơ tàn phá. 

- Họ kiên trì trong khi xung quanh toàn là những người vô sỉ và cam chịu

- Phụ nữ có một linh cảm đặc biệt về sự sống, về những gì thực sự là sống còn và điều đó làm cho họ nhạy bén với những gì đang lâm nguy trên thế giới. 

Câu hỏi 9: Câu “ta chớ gạt họ ra ngoài” nói lên điều gì?

Hướng dẫn chi tiết:

- Do bản chất đặc thù của phụ nữ, quan hệ giữa họ với môi trường ở mỗi nơi một khác. Tại những nước như Ấn Độ, những phụ nữ đồng thời gắn bó với thiên nhiên và với nền văn hóa cổ xưa. Ngay cả ở những xã hội tiên tiến nhất, phụ nữ vẫn là những người bị giao phó công việc chăm sóc trẻ em, chăm nom nhà cửa và gìn giữ sức khỏe. Sẽ là sai lầm nếu cho rằng phụ nữ không làm ra của cải, không lao động vì thế mà không nên gạt họ ra trong mối quan tâm đối với môi trường vì những người phụ nữ bình thường trong phong trào như Chíp-kô là những người quyết định hướng đi.

Câu hỏi 10: Thái độ của Van-đa-na Xi - va đối với "nền văn minh lâu bền" là gì?

Hướng dẫn chi tiết:

- Thái độ: nuối tiếc, tôn trọng.

Câu hỏi 11: Van-đa-na Xi-va tán thành và phản đối điều gì về lao động của phụ nữ?

Hướng dẫn chi tiết:

- Tán thành về việc bất kể tính theo tiêu chuẩn nào – thời gian, năng lượng hay lao động – thì phụ nữ vẫn là động lực làm cho xã hội Phần Lan và nền kinh tế Phần Lan hoạt động. 

- Phản đối khi cho rằng phụ nữ không làm ra của cải, không lao động.

Câu hỏi 12: Van-đa-na Xi-va phê phán chế độ phụ hệ hiện đại như thế nào?

Hướng dẫn chi tiết:

- Theo bà, sự phát triển của chế độ phụ hệ hiện đại có khuynh hướng giết chết yếu tố nữ, và đặc biệt tìm cách tiêu diệt nó hoàn toàn trong nam giới.

Câu hỏi 13: Câu văn nào thể hiện sự đề cao vai trò của phụ nữ trong đoạn này?

Hướng dẫn chi tiết:

 “Phụ nữ có trong mình một sức kháng cự không gì lay chuyển nổi, khiến họ tin tưởng vào hiểu biết của họ, tin vào bản thân họ và không cảm thấy thua kém.”

Câu hỏi 14: Em hiểu “điều chủ yếu” ở đoạn này là gì?

Hướng dẫn chi tiết:

“Điều chủ yếu” là cần phải biết khi nào một sự lựa chọn không thật sự là một sự lựa chọn, và người ta chỉ có thể thật sự lựa chọn nếu ta biết giữ gìn khả năng phân biệt của mình. Gần gũi với thiên nhiên và gắn bó với nó là khuôn khổ đạo lí cho sự lựa chọn giữa các phương án khoa học.

SAU KHI ĐỌC

Câu hỏi 1: Chỉ ra sự phù hợp của nội dung văn bản với nhan đề. Theo em, có thể đặt nhan đề nào khác cho văn bản? Lí giải vì sao em lại chọn cách đặt nhan đề như vậy?

Hướng dẫn chi tiết:

  Trong bài văn, các chi tiết và thông tin mà tác giả cung cấp đã rõ ràng và minh chứng cho nhan đề của văn bản.

  Theo quan điểm của em, việc đặt nhan đề là "Hành động vì môi trường" là phù hợp vì toàn bộ nội dung của văn bản tập trung vào các yếu tố môi trường và vai trò của con người trong việc bảo vệ môi trường. Nhân vật chính trong văn bản là một nhà hoạt động môi trường, điều này làm cho mọi câu chuyện và suy nghĩ của nhân vật hướng tới vấn đề này. Cuối cùng, mục tiêu chính của văn bản là truyền đạt ý nghĩa của sự tác động và vai trò của môi trường đối với con người, nhằm khuyến khích họ thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường hiệu quả hơn

Câu hỏi 2: Trong văn bản, Giu-đi Bi-dô đã hỏi Van-đa-na Xi-va mấy câu hỏi? Những câu hỏi đó xoay quanh các vấn đề nào? Những vấn đề đó có ý nghĩa như thế nào đối với xã hội hiện nay.  

Hướng dẫn chi tiết:

• Trong văn bản, Giu-đi Bi-dô đã hỏi Van-đa-na Xi-va 5 câu hỏi đó là: 

+ Là nhà vật lí, chị đã từ bỏ chức trách của mình trong chương trình năng lượng hạt nhân của nước chị để hoàn toàn hiến mình cho cuộc đấu tranh chống lại việc hủy hoại môi trường. Chị đã đến với hoạt động này như thế nào?

+ Phong trào Chip-ki là gì? Trong cuốn sách “Hãy giữ lấy cuộc sống”. chị nói đến rừng không như một sản phẩm thương mại mà như Pra-ki-ti một hoạt lực mang lại sự sống. - Chị cũng đã nói đến tầm quan trọng của phụ nữ trong cuộc đấu tranh chống lại việc tiêu thụ ồ ạt các tài nguyên thiên nhiên. 

+Liệu phụ nữ có thể dẫn đầu trong mối quan tâm mới đối với môi trường không? 

+Có phải chúng ta đang sắp sửa làm cho mình què quặt bằng cách để mất đi khả năng tái tạo của mình không? 

+Phụ nữ có ảnh hưởng như thế nào? Họ có thể làm gì để thay đổi sự vật, cải thiện cuộc sống và môi trường 

• Những câu hỏi đó xoay quanh các vấn đề về phụ nữ và môi trường 

+ Ý nghĩa: Phụ nữ và môi trường đều đóng vai trò quan trọng đối với xã hội hiện nay. Phụ nữ đóng góp không nhỏ vào việc bảo vệ môi trường thông qua việc giáo dục cộng đồng về vấn đề bảo vệ môi trường, tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường như tận dụng nguồn năng lượng sạch, giảm lượng rác thải, và duy trì sự cân bằng sinh thái. Môi trường trong khi đó cũng ảnh hưởng đến phụ nữ, bởi vì phụ nữ thường chịu nhiều tổn thất nghiêm trọng hơn khi môi trường bị phá hủy. Chẳng hạn, nước sạch và không khí sạch đóng vai trò không thể phủ nhận đối với sức khỏe của phụ nữ và trẻ em. Do đó, việc tôn trọng và bảo vệ phụ nữ cùng với việc bảo vệ môi trường là rất quan trọng để xây dựng một xã hội bền vững và hài hòa trong hiện tại và tương lai.

Câu hỏi 3: Những câu trả lời của Van-đa-na Xi-va về vấn đề của môi trường cho thấy hiểu biết và tư tưởng gì?

Hướng dẫn chi tiết:

Thông qua các câu trả lời của Van-đa-na Xi-va ta có thể thấy được bà là người có kiến thức sâu rộng về các vấn đề môi trường và luôn khuyến khích việc bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Hơn nữa, bà thường tập trung vào việc giải quyết các vấn đề liên quan môi trường, những tác động của môi trường ảnh hưởng đến phụ nữ, đề xuất các giải pháp cụ thể và thực tế để giải quyết các thách thức môi trường hiện nay.

Câu hỏi 4: Van-đa-na Xi-va đã chỉ ra phụ nữ có thể làm những gì để bảo vệ môi trường? Những việc làm ấy cho thấy phụ nữ có vai trò gì? Bà thể hiện tình cảm, tư tưởng gì đối với phụ nữ? 

Hướng dẫn chi tiết:

  Khi những dòng suối ở dãy Himalaya khô cạn, phụ nữ trong vùng biết rõ rằng sự suy giảm này liên quan mật thiết đến việc phá rừng. Dù những người canh giữ rừng quyết tâm không thừa nhận sự kết nối giữa việc khai thác gỗ và dòng chảy của suối, những phụ nữ vẫn giữ vững quan điểm của mình.

  Vai trò của họ là bảo vệ môi trường nơi họ sinh sống, chỉ trích những hành động phá hủy môi trường, và thể hiện sự quyết đoán và kiên định không chùn bước khi đối mặt với các tình huống ảnh hưởng đến môi trường.

  Qua những hành động này, Vandana Shiva đã thể hiện sự kính trọng, lòng yêu thích và đồng cảm đối với phụ nữ, đặc biệt là khi họ tham gia vào các hoạt động liên quan đến môi trường và đóng góp của họ trong việc bảo vệ môi trường. 

Câu hỏi 5: Em nhận xét như thế nào về nội dung những câu trả lời của Van-đa-na Xi-va đối với những câu hỏi của Giu-đi Bi-dô? Cách trả lời như vậy cho thấy bà là người như thế nào? Em thích nhất điều gì trong những câu trả lời ấy?

Hướng dẫn chi tiết:

- Nội dung câu trả lời: Đi đúng trọng tâm của các câu hỏi và đi thẳng vào vấn đề. Kèm theo đó, bà cũng lấy các ví dụ để mọi người có thể hiểu rõ hơn về các vấn đề mà bà đang được hỏi. Bên cạnh đó là những nhìn nhận, đánh giá khách quan các vấn đề về môi trường và phụ nữ dưới góc độ quan sát của bà. 

- Từ đó ta có thể thấy được ở bà có một lượng kiến thức, sự am hiểu về phụ nữ và bảo vệ môi trường vô cùng phong phú, thẳng thắn chia sẻ mọi thông tin mà mình biết khi trả lời các câu hỏi của người phỏng vấn, yêu cái nghề mà bà đang làm và luôn hi vọng sẽ tạo ra một môi trường lý tưởng hơn để mang lại một cuộc sống tốt hơn cho mọi người. 

- Em thích nhất đó là bà trả lời các câu hỏi theo hướng là chia sẻ, lấy cuộc đời và những điều mà bà đã trải qua để nói về vấn đề mà bà đang được hỏi. Bà đã truyền đạt thông tin bằng cách kể ra những trải nghiệm của bà, đưa ra những định hướng và nhận định về các vấn đề còn đang tồn đọng. 

Câu hỏi 6: Văn bản đưa đến cho em những hiểu biết mới mẻ gì? Theo em, hiện tượng phân biệt đối xử với phụ nữ hiện nay còn phổ biến không? Lí giải cụ thể

Hướng dẫn chi tiết:

  Đọc văn bản, em hiểu thêm về môi trường và vai trò quan trọng của con người, cũng như nhận thức được những thách thức môi trường cần thay đổi để phù hợp với cuộc sống. Em cũng nhận thấy tầm nhìn tích cực của những người đi trước và cần loại bỏ những vấn đề về phân biệt giới tính, đồng thời đề cao bảo vệ môi trường.

  Hiện tượng phân biệt đối xử với phụ nữ vẫn tồn tại ở nhiều nơi trên thế giới, bao gồm cả Việt Nam, do những vấn đề về địa lý, truyền thống, văn hóa và giáo dục. Truyền thống và văn hóa thường tạo ra quan điểm phụ nữ không bằng nam giới, dẫn đến phân biệt đối xử trong nhiều khía cạnh cuộc sống. Để giải quyết vấn đề này, cần sự thay đổi từ xã hội và chính phủ, tăng cường nhận thức, giáo dục công dân và thúc đẩy chính sách bình đẳng giới

.