THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

Câu 1: Xác định nghĩa hàm ấn của những câu dưới đây:

1. a) Nói thật với ông chủ em rể tôi vừa trúng Chủ tịch huyện, chủ ấy nể tôi lắm. (Lưu Quang Vũ)
2. b) Thằng cha lang băm nào cho anh đơn mua cải kinh này thế? (Nê-xin)
3. c) Cậu phải đi khám bệnh viện nhà nước xem sao! (Nê-xin)

Trả lời:

1. Khoe khoang mối quan hệ của mình với lãnh đạo cấp trên.
2. Chê bai bác sĩ đã cắt thuốc cho nhân vật "tôi"
3. Chê bai bệnh viên tư nhân khám không uy tín bằng bệnh viện nhà nước.

Câu 2: Đọc đoạn văn dưới đây (trích tác phẩm Tắt đèn của Ngô Tất Tố) và thực hiện các yêu cầu nêu sau đó:

Chị Dậu vừa nói vừa mếu:

- Thôi u không ăn, để phần cho con. Con chỉ được ăn ở nhà bữa này nữa thôi. U không muốn ăn tranh của con. Con cứ ăn thật no, không phải nhường nhịn cho u.

Cái Tí chưa hiểu hết ý câu nói của mẹ, nó xám mặt lại và hỏi bằng giọng luống cuống:

- Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu?

Điểm thêm một giây nức nở, chị Dậu ngỏ con bằng cách xót xa:

- Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.

1. a) Nêu nghĩa hàm ẩn của những câu in đậm. Vì sao chị Dậu không dám nói thẳng với con mà phải dùng câu có nghĩa hàm ẩn?
2. b) Nghĩa hàm ẩn trong câu nói nào của chị Dậu rõ hơn? Vì sao chị Dậu phải nói rõ hơn như vậy?

Trả lời:

1. Nghĩa hàm ẩn của các câu:

• "Con chỉ được ăn ở nhà bữa này nữa thôi.": Đây là bữa ăn cuối cùng cuảng cái Tí ở nhà, Tí sắp phải xa nhà.
• "Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài.": Chị Dậu sẽ đem cái Tí bán cho nhà cụ Nghị thôn Đoài. Chị Dậu không dám nói thẳng với con vì chị sợ bản thân mình sẽ tổn thương đứa nhỏ sâu sắc, làm nó cảm thấy trong gia đình không ai yêu thương, không cần nó nữa. 

1. Nghĩa hàm ẩn trong câu "Con sẽ ăn ở nhà cụ Nghị thôn Đoài." rõ hơn vì chị Dậu muốn cho Tí biết rõ nới mà Tí sắp đến ở.

Câu 3: Ghép câu tục ngữ ở cột bên trái với nghĩa hàm ẩn tương ứng ở cột bên phải:

Trả lời:

a - 3

b - 1

c - 4

d - 5

e - 2

Câu 4: Viết một đoạn văn (khoảng 5 – 7 dòng) nêu cách hiểu về một câu tục ngữ mà em thích và bài học em rút ra được từ câu tục ngữ đó.

Gợi ý:

Câu tục ngữ ''Thương người như thể thương thân'' đã nói lên một trong những truyền thống quý báu của dân tộc ta từ xưa đến nay. Thương người như thể thương thân. Thân tức là thân thể hay thân xác; là phần vật chất sấng của mỗi người, được cha mẹ ban cho mà có. Câu tục ngữ đang muốn nói đến tình yêu thương của con người với con người trong xã hội. Nghĩa đen của câu nói này ý nói thương người như thể thương chính mình. Ngoài ra, câu tục ngữ còn muốn nói đến tình yêu thương to lớn, quan trọng của con người trong xã hội, đó là những việc làm mang lại ý nghĩa nhân sinh to lớn, để lại những ý nghĩa quan trọng để tạo nên những giá trị, cũng như những ảnh hưởng tích cực đối với xã hội.