Giáo án powerpoint dạy thêm Ngữ văn 8 cánh diều Bài 4 TH tiếng Việt

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC!

KHỞI ĐỘNG

Mời các em đón xem đoạn video và trả lời câu hỏi:

Nghĩa hàm ẩn trong lời thoại “Từ lúc em mặc cái áo mới này chẳng thấy con lợn nào chạy qua”?

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: NGHĨA TƯỜNG MINH VÀ NGHĨA HÀM ẨN

I

CỦNG CỐ LẠI KIẾN THỨC BÀI HỌC

Dựa  vào nội dung kiến thức các em đã được học hoàn thành nhiệm vụ sau đây:

• Nêu khái niệm nghĩa tường minh và nghĩa hàm ẩn? Cho ví dụ?
• Trình bày tác dụng của nghĩa hàm ẩn? Cho ví dụ nghĩa hàm ẩn xuất hiện trong các tác phẩm văn học.

Nghĩa tường minh

Khái niệm: nội dung thông báo được diễn đạt trực tiếp bằng các từ ngữ trong câu

Nghĩa hàm ẩn

Khái niệm: là nội dung thông báo được suy ra từ nghĩa tường minh và từ ngữ cảnh.

Ví dụ: “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”

Nghi nhớ công ơn người đã làm ra thành quả mà mình đang hưởng thụ

a) Xác định nghĩa tường minh và nghĩa hàm ẩn trong các câu ca dao tục ngữ dưới đây:

Nhiễu điều phủ lấy giá gương

Người trong một nước phải thương nhau cùng

Hàm ý: khuyên nhủ chúng ta – những công dân của tổ quốc hãy biết yêu thương, san sẻ, đùm bọc nhau từ những điều nhỏ nhặt nhất và đoàn kết

Gần mực thì đen gần đèn thì rạng

Nghĩa tường minh: để thứ gì gần mực thì sẽ bị mực làm cho đen đi. Để thứ gì gần đèn sẽ được ánh sáng chiếu làm cho nó trở nên sáng sủa hơn.

Hàm ý: khuyên nhủ con người tránh xa những điều xấu xa, sai trái, hướng đến những điều tốt đẹp, những chân lí của cuộc sống

Em hãy phân tích nghĩa tường minh và nghĩa hàm ẩn trong đoạn hội thoại sau:

•       Chị Dậu nhìn con mếu máo nói: U không ăn, các con ăn đi. Con chỉ còn được ăn bữa này ở nhà nữa thôi. Con cố gắng ăn thật no, không cần lo cho u.

•       Cái Tí nghe mẹ nói, xám mặt lại, luống cuống hỏi mẹ: Vậy bữa sau con ăn ở đâu?

•       Chị nức nở, nhìn con bằng ánh mắt xót xa: Con sẽ được ăn ở nhà cụ Nghị bên thôn Đoài.

•       Cái Tí nghe tới đây giật mình, nó giãy nảy, tay cầm củ khoai ném vào rổ, òa khóc: U bán con ư? Con xin u, con lạy u, con còn nhỏ, xin u đừng bán con đi mà tội nghiệp. Xin u cho con được ở nhà với u, với các em.

•       Các câu nói chứa hàm ý và hàm ý của chúng:

“Con chỉ còn được ăn bữa này ở nhà nữa thôi”

Đây là bữa ăn cuối cùng của con ở nhà, u sẽ bán con đi, con sẽ không còn được ăn cùng u, các em trong nhà này nữa.

“Con sẽ được ăn ở nhà cụ Nghị bên thôn Đoài”

U bán con cho cụ Nghị sống ở thôn Đoài.

II

LUYỆN TẬP