Đáp án Sinh học 10 chân trời sáng tạo Bài 21: Công nghệ tế bào (P1)

BÀI 21 - CÔNG NGHỆ TẾ BÀO

MỞ ĐẦU

Câu 1: Các phương pháp lai tạo giống vật nuôi và cây trắng truyền thông tạo ra các cá thể con mang những đặc tính di truyền giống bố mẹ và những đặc điểm sai khác so với bố mẹ. Vậy, để tạo ra hàng loạt cây trắng từ một phân cơ thể (mô hoặc tế bào) và mang đặc điểm giống hệt cơ thể bố. mẹ thì người ta thường đùng phương pháp nào? Tại sao?

Trả lời:

Người ta sử dụng công nghệ tế bào để nhân bản vô tính vật nuôi, cây trồng. Tại vì phương pháp này dựa trên tính toàn năng của tế bào, nguyên lý phân chia và biệt hóa của tế bào để tạo ra sản phẩm là các dòng tế bào, cơ quan, cơ thể với số lượng lớn.

I. CÔNG NGHỆ TẾ BÀO LÀ GÌ?

Câu 1: Quan sát Hình 21.1 và 21.2 hãy cho biết thế nào là công nghệ tế bào.

Trả lời:

Công nghệ tế bào là quy trình kĩ thuật ứng dụng phương pháp nuôi cấy tế bào hoặc nuôi cấy mô trên môi trường dinh dưỡng nhân tạo để tạo ra cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh.

Luyện tập: Nêu những thành tựu của công nghệ tế bào mà em biết.

Trả lời:

Nhân bản vô tính cừu Dolly, nhân giống các loại cây dược liệu quý, các giống cây ăn quả tốt và các loại cây cảnh có giá trị cao.

Câu 2: Cơ sở khoa học của công nghệ tế bào là gì?

Trả lời:

Cơ sở khoa học của công nghệ tế bào là dựa trên tính toàn năng của tế bào, khả năng biệt hóa và phân biệt hóa, khả năng phân chia và điều khiển sự biệt hóa bằng thành phần môi trường, trong đó quan trọng nhất là hormone sinh trưởng.

Câu 3: Quan sát Hình 21.2 và 21.3, cho biết nguyên lí để thực hiện công nghệ tế bào là gì?

Trả lời:

Nguyên lí để thực hiên công nghệ tế bào là tách riêng mô hoặc tế bào đẻ nuôi trong một môi trường thích hợp, đầy đủ chất dinh dưỡng, mô tế bào có thể phát triển thành cơ quan hoặc mô cơ thể.

Câu 4: Quan sát hình 21.3 và 21.4 cho biết tính toàn năng của tế bào là gì. Tính toàn năng của tế bào thực vật và tế bào động vật giống hay khác nhau?

Trả lời:

Tính toàn năng của tế bào quy định tất cả các đặc tính và tính trạng của cơ thể sinh vật. Tính toàn năng của tế bào thực vật có thể tạo ra 1 cá thể mới từ 1 mô hoặc tế bào ban đầu. Còn động vật có hai khả năng: một là tạo ra các tế bào mới giống hệt nó, hai là biệt hóa thành các tế bào trưởng thành,

II. CÔNG NGHỆ TẾ BÀO THỰC VẬT

Câu 5: Hãy cho biết mô sẹo có thể phát triển thành bộ phận nào của cây con?

Trả lời:

Mô sẹo có thể phát triển thành tất cả các bộ phận của cây con để tạo thành cây con hoàn chỉnh.

Câu 6: Trình bày tóm tắt quy trình thực hiện nhân giống vây trồng bằng công nghệ tế bào thực vật.

Trả lời:

Quy trình thực hiện nhân giống cây trồng bằng công nghệ tế bào thực vật:

•  Tách và nuôi cấy mô phân sinh.
•  Nuôi cấy mô sẹo thành cơ thể mới.
•  Nuôi trồng các cây con ở môi trường thực địa.

III. CÔNG NGHỆ TẾ BÀO ĐỘNG VẬT

Câu 7: Quan sát hình 21.6 và trình vày quy trình nhân bản vô tính vật nuôi.

Trả lời:

Quy trình thực hiện nhân bản vô tính vật nuôi (các cơ thể tham gia trong quá trình là cùng loài):

• Xử lý các tế bào thực hiện nhân bản vô tính.
• Dung hợp tế bào.
• Nuôi cấy tế bào lai.
• Tạo cơ thể mới.

Câu 8: Quan sát Hình 21.7 và cho biết thế nào là cấy truyền phôi động vật.

Trả lời:

Công nghệ cấy truyền phôi bò là một quá trình nuôi cấy và đưa phôi được tạo ra từ cơ thể bò mẹ này (bò cho phôi) vào cơ thể bò mẹ khác (bò nhận phôi) để tạo thành cá thể bò mới.

Câu 9: Trình bày sơ đồ quy trình cấy truyền phôi động vật.

Trả lời:

• Bước 1: Tách lấy phôi từ động vật cho phôi
• Bước 2: Sử dụng các biện pháp để tác động vào phôi đó trước khi cho vào tế bào nhận
• Bước 3: Cấy phôi đã chịu tác động ở bước 2 bào tử cung của các động vật nhận phôi để các động vật này mang thai và sinh con.

Luyện tập: Trong thực tế , đã có những thành tựu công nghệ tế bào động vật nào được đưa vào ứng dụng và sản xuất?

Trả lời:

Những thành tựu công nghệ tế bào động vật nào được đưa vào ứng dụng và sản xuất:

• Ghép da của bệnh nhân bị tổn thương da do bỏng từ một phần da ở chân, tay.
• Ghép nội tạng từ mô nội tạng lợn.
• Sản xuất trứng có khả năng chữa bệnh Wolman từ gà chuyển gene , sữa chữa bệnh suy giảm antithrombin alfa từ dê chuyển gene,...

Vận dụng: Hãy tìm hiểu về một thành tựu của công nghệ tế bào thực vật hoặc động vật. Đánh giá tính hiệu quả của việc ứng dụng thành tựu đó trong đời sống.

Trả lời:

Ví dụ về một thành tựu của công nghệ tế bào thực vật hoặc động vật: Sử dụng nuôi cấy mô để nhân nhanh các giống cây trồng. Thành tựu này tuy đòi hỏi quy trình công nghệ cao nhưng giúp người trồng có các loại giống cây trồng sạch bệnh, thu hoạch đồng loạt, chất lượng ổn định để xuất khẩu với số lượng lớn.