Giáo án và PPT Sinh học 10 chân trời Bài 21: Công nghệ tế bào

BÀI 21: CÔNG NGHỆ TẾ BÀO

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời: Các phương pháp lai tạo giống vật nuôi và cây trồng truyền thống tạo ra các cả thể con mang những đặc tính di truyền giống bố mẹ và những đặc điểm sai khác so với bố mẹ. Vậy, để tạo ra hàng loạt cây trồng từ một phần cơ thể (mô hoặc tế bào) và mang đặc điểm giống hệt cơ thể bố hoặc mẹ thì người ta thường dùng phương pháp nào? Tại sao?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Công nghệ tế bào

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Thế nào là công nghệ tế bào? Công nghệ tế bào dựa vào đâu? Trình bày nguyên lý của công nghệ tế bào?

Sản phẩm dự kiến:

1. Khái niệm công nghệ tế bào 

- Công nghệ tế bào là quy trình kĩ thuật ứng dụng phương pháp nuôi cấy tế bào hoặc nuôi cấy mô trên môi trường dinh dưỡng nhân tạo để tạo ra cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh 

- Quá trình này dựa trên tính toàn năng, nguyên lí phân chia và biệt hóa của tế bào để tạo ra các sản phẩm là các dòng tế bào, mô, cơ quan, cơ thể với số lượng lượng lớn.   

2. Nguyên lý của công nghệ tế bào

- Cơ sở khoa học của công nghệ tế bào là tính toàn năng của tế bào. 

- Mỗi tế bào chữa hệ gene của tế bào quy định tất cả các đặc tính và tính trạng của cơ thể sinh vật. Các tế bào toàn năng có khả năng biệt hoá và phân biệt hoả. 

- Tuỳ thuộc điều kiện môi trường nuôi cấy mà tế bào có thể tạo ra các sản phẩm công nghệ khác nhau

Hoạt động 2: Công nghệ tế bào thực vật

GV đưa ra câu hỏi: Theo em, thế nào là công nghệ tế bào thực vật. Em hãy trình bày quy trình thực hiện nhân giống cây trồng bằng công nghệ tế bào thực vật. Nêu những thành tựu của công nghệ tế bào thực vật.

Sản phẩm dự kiến:

1. Công nghệ tế bào thực vật 

- Công nghệ tế bào thực vật được thực hiện dựa trên tính toàn năng của tế bào để tạo ra các mô tế bào, các cơ quan hay các cơ thể mới. 

- Quy trình thực hiện nhân giống cây trồng bằng công nghệ tế bào thực vật. 

• Tách các mẫu mô từ cơ quan của cơ thể thực vật. 

• Cho các mẫu mô nuôi cấy trong môi trường thích hợp để tạo mô sẹo. 

• Bổ sung hormone kích thích sinh trưởng để kích thích mô sẹo phát triển thành cây con. 

Đem cây con chuyển sang trồng trong vườn ươm cho phát triển thành cây trưởng thành.

2. Một số thành tựu của công nghệ tế bào thực vật 

Một số thành tựu nuôi cấy mô tế bào thực vật ở Việt Nam

- Các giống cây ăn quả bao gồm chuối già Nam Mỹ, chuối sứ, dâu tây chịu nhiệt, dừa, dứa,... 

- Các giống cây cảnh có giá trị cao như lan hồ điệp, lan rừng đột biến,... và cây cảnh ngắn ngày như hoa hồng, thược dược, cúc, đồng tiền,... 

- Các giống cây dược liệu như đinh lăng, đẳng sâm, sâm Ngọc Linh,...

- Các giống cây lấy gỗ như bạch đàn, keo lai, cẩm lai,...

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Cho biết: Phương pháp nào sau không tạo ra được nguồn biến dị di truyền?

A. Cấy truyền phôi.

B. Cho các cá thể cùng loài có kiểu gen khác nhau lai với nhau.

C. Dung hợp tế bào trần khác loài.

D. Chuyển gen từ loài này sang loài khác.

Câu 2: Chọn ý đúng: Trong quy trình nhân bản vô tính ở động vật, tế bào được sử dụng để cho nhân là?

A. tế bào động vật.

B. tế bào tuyến sinh dục.

C. tế bào tuyến vú.

D. tế bào xôma.

Câu 3: Cho biết: Khi nói về hoạt động nhân bản vô tính ở động vật, phát biểu nào đúng?

A. Người ta sử dụng tế bào chất của tế bào xôma.

B. Người ta sử dụng tế bào chất của tế bào trứng.

C. Người ta lai 2 tế bào xôma với nhau.

D. Người ta lai tế bào xôma và tế bào trứng.

Câu 4: Hãy xác định: Nội dung không đúng khi nói đến thành tựu nổi bật của phương pháp lai tế bào?

A. Dùng các hoocmôn phù hợp để kích thích tế bào lai phát triển thành cây lai

B. Tạo loài mới từ các loài khác xa nhau trong hệ thống phân loại, mà lai hữu tính không thực hiện được

C. Tìm được virut Xenđê tác động lên màng tế bào như một chất kết dính

D. Tìm được phương pháp này nhờ vào sự hiểu biết tế bào sinh dục.

Câu 5: Hãy cho biết: Con cừu được tạo ra bằng phương pháp sinh sản vô tính có tên là gì?

A. A-my.

B. Lo-li-ta

C. Do-ly

D. Ma-ry

 Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Liệu pháp gene được ứng dụng như thế nào trong việc điều trị các bệnh di truyền?

Câu 2: Nêu một số thành tựu trong chọn giống cây trồng ở Việt Nam mà em biết.