Đáp án Tiếng Việt 5 chân trời Chủ điểm 6 Bài 1: Sự tích con Rồng cháu Tiên

BÀI 43. SỰ TÍCH CON RỒNG CHÁU TIÊN

KHỞI ĐỘNG                   

Câu hỏi: Cùng bạn trao đổi:

- Câu ca dao dưới đây nhắc đến lễ hội nào?

- Lễ hội đó được tổ chức ở đâu và nhằm mục đích gì?

Tháng Ba nô nức hội đền,

Nhớ ngày giỗ Tổ bốn nghìn năm nay.

                             Ca dao

Hướng dẫn chi tiết:

- Câu ca dao nhắc đến Lễ hội Đền Hùng.

- Lễ hội Đền Hùng được tổ chức tại Khu di tích lịch sử Đền Hùng, nằm trên núi Nghĩa Lĩnh, thuộc thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ, Việt Nam. Lễ hội này nhằm mục đích tưởng nhớ và tôn vinh công lao dựng nước và giữ nước của các vị vua Hùng. Đồng thời, lễ hội thể hiện tinh thần đoàn kết toàn dân trong việc giữ gìn và bảo tồn những truyền thống văn hóa cao đẹp. Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương đã được Bộ văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam công nhận trở thành di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

ĐỌC: SỰ TÍCH CON RỒNG CHÁU TIÊN

Câu hỏi, bài tập:

Câu 1: Tìm trong đoạn đầu những chi tiết nói về vẻ đẹp và tài năng của Lạc Long Quân và Âu Cơ.

Hướng dẫn chi tiết:

Những chi tiết nói về vẻ đẹp và tài năng của Lạc Long Quân và Âu Cơ:

- Lạc Long Quân: Thân mình rồng, thường ở dưới nước, thỉnh thoảng lên sống trên cạn, sức khoẻ vô địch, có nhiều phép lạ.

- Âu Cơ: xinh đẹp tuyệt trần. 

Câu 2: Mỗi chi tiết sau nhằm giải thích điều gì?

Hướng dẫn chi tiết:

- Âu Cơ sinh ra một bọc trăm trứng: Chi tiết này nhằm giải thích nguồn gốc huyền thoại về sự ra đời của dân tộc Việt Nam, thông qua việc Âu Cơ - một người mẹ mang dòng máu của người trên trời, sinh ra một bọc trăm trứng, từ đó nở ra một trăm người con. Điều này tượng trưng cho sự sinh sôi, phát triển và đa dạng của dân tộc, đồng thời nhấn mạnh ý nghĩa về sự kết hợp giữa yếu tố thiên nhiên và nhân văn trong nguồn gốc của người Việt.

- Lạc Long Quân và Âu Cơ dẫn các con chia nhau cai quản các phương: Chi tiết này giải thích về sự phân chia lãnh thổ và sự hình thành các bộ tộc đầu tiên trong lịch sử Việt Nam. Lạc Long Quân, người cha mang dòng máu rồng và Âu Cơ, người mẹ mang dòng máu tiên, sau khi sinh ra một trăm người con, đã quyết định chia nhau dẫn dắt các con để cai quản các phương khác nhau của đất nước. Lạc Long Quân xuống biển cai quản vùng đất phía nam, còn Âu Cơ lên núi cai quản vùng đất phía bắc. Qua đó, hình thành nên những bộ tộc đầu tiên và đặt nền móng cho sự phát triển của dân tộc Việt Nam. Chi tiết này cũng nhấn mạnh tới sự gắn kết giữa con người với thiên nhiên và sự phân bố địa lý của dân cư trong việc xây dựng và phát triển đất nước.

Câu 3: Kể tóm tắt câu chuyện.

Hướng dẫn chi tiết:

Câu chuyện "Con Rồng Cháu Tiên" là một truyền thuyết về nguồn gốc dân tộc Việt Nam. Lạc Long Quân có sức mạnh phi thường và sống dưới nước, trong khi Âu Cơ là một nàng tiên xinh đẹp sống trên núi cao. Họ gặp nhau, yêu nhau và kết hôn.

Sau một thời gian, Âu Cơ sinh ra một bọc trăm trứng, từ đó nở ra một trăm người con khỏe mạnh, đẹp đẽ. Tuy nhiên, vì cuộc sống và tập quán khác biệt giữa Lạc Long Quân và Âu Cơ, họ quyết định chia nhau đưa con cái đi hai hướng khác nhau. Lạc Long Quân đưa năm mươi con xuống biển, còn Âu Cơ đưa năm mươi con lên núi, cùng nhau chia sẻ trách nhiệm cai quản các phương, hứa sẽ giúp đỡ nhau khi cần.

Con trưởng của họ theo mẹ lên núi được tôn làm vua, lấy hiệu là Hùng Vương, đặt nước tên là Văn Lang, đóng đô tại Phong Châu. Từ đó, mười tám đời Hùng Vương kế nghiệp, truyền ngôi vua cho con trưởng, dẫn dắt dân tộc phát triển. Câu chuyện "Con Rồng Cháu Tiên" không chỉ là biểu tượng của sự kết hợp giữa thiên nhiên và con người mà còn là nguồn gốc huyền thoại, tạo nên niềm tự hào và bản sắc dân tộc Việt Nam.

Câu 4: Theo em, người xưa muốn nhắn nhủ điều gì qua câu chuyện?

Hướng dẫn chi tiết:

- Nguồn gốc dân tộc: Câu chuyện khẳng định nguồn gốc cao quý của dân tộc Việt Nam, với sự kết hợp giữa dòng dõi của Rồng (Lạc Long Quân) và Tiên (Âu Cơ). Điều này nhấn mạnh tới sự đặc biệt, mạnh mẽ và thiêng liêng của dân tộc Việt, cũng như tạo nên niềm tự hào dân tộc.

- Sự đoàn kết và yêu thương: Mặc dù Lạc Long Quân và Âu Cơ phải chia tay để cùng cai quản các vùng đất khác nhau, họ vẫn nhấn mạnh tới tinh thần giúp đỡ lẫn nhau và không quên lời hẹn. Điều này gửi gắm thông điệp về sự đoàn kết, yêu thương giữa các thành viên trong gia đình và cộng đồng, kể cả khi gặp phải khó khăn hay hoàn cảnh đặc biệt.

- Trách nhiệm và sứ mệnh: Câu chuyện cũng thể hiện trách nhiệm và sứ mệnh của con người đối với việc bảo vệ và phát triển đất nước. Từ việc Lạc Long Quân và Âu Cơ chia nhau cai quản các phương và truyền lại trách nhiệm cho con cái, câu chuyện nhắc nhở mỗi người về trách nhiệm của bản thân trong việc xây dựng và bảo vệ quê hương.

Câu 5: Thi tìm những câu tục ngữ, ca dao nói về tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái của dân tộc ta.

Hướng dẫn chi tiết:

Những câu tục ngữ, ca dao nói về tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái của dân tộc ta:

- Một cây làm chẳng nên non, ba cây chụm lại nên hòn núi cao.

- Lá lành đùm lá rách.

- Bầu ơi thương lấy bí cùng, tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn.

- Thương người như thể thương thân.

- Một giọt máu đào hơn ao nước lã.

 - Có chí thì nên, có nhau thì sống.

- Xóm làng đùm bọc lẫn nhau, gió lốc không ngã được cây tre già.

LUYỆN TỪ VÀ CÂU: LUYỆN TẬP VỀ CÂU GHÉP

Câu 1: Ghép hai câu đơn trong mỗi trường hợp sau thành một câu ghép bằng một trong ba cách:

a. Mùa xuân đến. Hoa mơ nở trắng rừng.

b. Biển động. Tàu thuyền nhanh chóng tìm nơi trú ẩn.

c. Hạt cải được gieo xuống. Đất phù sa và mưa xuân giúp chúng nảy mầm nhanh.

Hướng dẫn chi tiết:

a. Mùa xuân đến, hoa mơ nở trắng rừng.

b. Nếu biển động thì tàu thuyền cần nhanh chóng tìm nơi trú ẩn.

c. Nếu hạt cải được gieo xuống thì đất phù sa và mưa xuân giúp chúng nảy mầm nhanh.

Câu 2: Dựa vào nội dung bài đọc “Sự tích con Rồng cháu Tiên”, đặt một câu ghép theo mỗi yêu cầu sau:

a. Giới thiệu về Âu Cơ và Lạc Long Quân, trong đó các về câu ghép được nối với nhau bằng kết từ.

b. Giải thích lí do người Việt ta thường tự hào xưng là “con Rồng cháu Tiên”, trong đó các về câu ghép được nói với nhau bằng cặp kết từ.

Hướng dẫn chi tiết:

a. Âu Cơ là một nàng tiên xinh đẹp đến từ núi cao còn Lạc Long Quân là vị thần đến từ miền sông nước với hình dáng rồng.

b. Vì tổ tiên là Lạc Long Quân và Âu Cơ nên 

Câu 3: Viết đoạn văn (từ 4 đến 5 câu) giới thiệu về một di tích lịch sử mà em biết, trong đó có ít nhất một câu ghép.

…