BÀI 18. NAM CHÂM

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Em đã bao giờ trông thấy hay có một vật gọi là “nam châm” chưa? Bằng cách nào có thể xác định được vật đó là nam châm?

Trả lời:

Có thể xác định bằng cách: đưa vật đó lại gần các vật bằng sắt. Nếu nó hút được sắt thì là nam châm.

II. TÍNH CHẤT TỪ CỦA NAM CHÂM

Câu 1: Một đầu kim luôn chỉ hướng nào và đầu kia của kim luôn chỉ hướng nào (hướng Bắc hay hướng Nam)

Trả lời:

Một đầu kim luôn chỉ hướng nào Bắc và đầu kia của kim luôn chỉ hướng Nam.

Câu 2: Từ các thí nghiệm trên có thể rút ra những tính chất gì của nam châm?

Trả lời:

Tính chất của nam châm:

Nam châm luôn có hai cực.

Nam châm hút được sắt.

Hai nam châm đặt gần nhau có cùng cực thì đẩy nhau, khác cực thì hút nhau.

Câu 3: Dùng kim nam châm xác định các hướng Nam, Bắc, Đông, Tây ở trong phòng học

Trả lời:

Dùng kim nam châm xác định các hướng Nam, Bắc, Đông, Tây ở trong phòng học

Câu 4: Làm thế nào để xác định được cực Bắc và cực Nam của một nam châm khi trên nam châm không đánh dấu cực?

Trả lời:

Làm thế nào để xác định được cực Bắc và cực Nam của một nam châm khi trên nam châm không đánh dấu cực?

III. TƯƠNG TÁC GIỮA HAI NAM CHÂM

Câu hỏi: Treo thanh nam châm thẳng bằng hai sợi chỉ lên thanh ngang của giá đỡ để cho thanh nam châm nằm cân bằng. Đưa một cực của thanh nam châm khác lại gần  một đầu thanh nam châm được treo (hình 18.4). Sau đó đưa cực kia của nam châm được treo. Mô tả hiện tượng

Trả lời:

Hiện tượng xảy ra:

Hiện tượng 2 thanh nam châm đẩy nhau khi đưa đầu thanh nam châm kí hiệu cực N lại gần đầu thanh nam châm kí kiệu đầu N được treo bằng sợi dây

Hiện tượng 2 thanh nam châm hút nhau khi đưa đầu thanh nam châm kí hiệu cực  lại gần đầu thanh nam châm kí kiệu đầu N được treo bằng sợi dây

Câu hỏi: Qua thí nghiệm có thể rút ra kết luận gì về tương tác giữa hai nam châm?

Trả lời:

Các nam châm tương tác với nhau: các cực cùng tên của hai nam châm đẩy nhau, các cực khác tên hút nhau

IV- Định hướng của một kim nam châm tự do

Thí nghiệm:

Đặt một kim nam châm tự do tại vị trí gần một nam châm thẳng (Hình 18.5). Xác định hướng của kim nam châm

Đẩy kim nam châm lệch khỏi hướng vừa xác định rồi buông tay. Khi kim đã đứng yên, kim còn lại chỉ hướng lúc đầu nữa không? Làm lại thí nghiệm 2 lần và nhận xét.

Làm lại thí nghiệm trên ở vị trí khác của kim nam

Câu hỏi: Từ thí nghiệm trên rút ra nhận xét gì về tác dụng của một nam châm lên một nam châm 

Trả lời:

Thí nghiệm:

Đặt một kim nam châm tự do tại vị trí gần một nam châm thẳng (Hình 18.5) Hướng đầu S của nam châm hướng về nam châm cố định

Đẩy kim nam châm lệch khỏi hướng vừa xác định rồi buông tay. Khi kim đã đứng yên, kim còn lại vẫn chỉ hướng lúc đầu. không thay đổi

Nhận xét: Kim nam châm đặt gần nam châm sẽ chịu tác dụng của nam châm làm cho kim nằm theo hướng xác định