Đề thi giữa kì 1 ngữ văn 10 kết nối tri thức (Đề số 9)

MA TRẬN ĐỀ KIỂM TRA GIỮA HỌC KÌ I

Năm học: 2025-2026

Môn: Ngữ văn 10

KHUNG BẢNG ĐẶC TẢ ĐỀ KIỂM TRA GIỮA KÌ I

MÔN HỌC: NGỮ VĂN, LỚP 10

ĐỀ KIỂM TRA GIỮA HỌC KÌ I

NGỮ VĂN 10 – KẾT NỐI TRI THỨC

NĂM HỌC: 2025 – 2026

Thời gian làm bài: 120 phút (Không kể thời gian phát đề)

1. ĐỌC HIỂU (6,0 ĐIỂM)

THẦN LỬA

Ngọc Hoàng Thượng đế cai quản cả trên trời dưới đất. Bộ hạ của Ngọc Hoàng có rất nhiều, trong đó nữ thần Lửa được Ngọc Hoàng giao cho một trọng trách: giữ lửa. Lửa của nữ thần này có rất nhiều loại, có loại lửa thường, thần rất sẵn lòng cho nếu ai thành tâm đến xin, có loại lửa xanh chỉ thần Sét mới được dùng… Đặc biệt, có một thứ lửa rất màu nhiệm có thể đặt nồi không mà nấu sẽ đủ những thức rất ngon lành. Những thứ lửa này chỉ nhà trời mới được dùng còn những người trần mắt thịt thì không bao giờ được biết đến. Những người hạ giới cũng biết thứ lửa này nhưng chưa ai có thể lấy được vì nữ thần lửa là một bà già rất khô khan và hung dữ. Bà có một thứ bảo bối dùng làm vũ khí luôn luôn ngậm trong miệng. Đó là rất nhiều chiếc lưỡi đỏ lòm, có thể liếm một cái là cháy trụi hàng cánh đồng, hàng dải núi và làm khô cạn hết nước ao hồ. 

Nhưng có một lần, một người đốn củi vào rừng, tình cờ bắt gặp một bếp lửa thần khi nữ thần đi đâu vắng. Người này mừng lắm bèn chặt một ống nứa, đặt lên trên bếp và chỉ một lúc sau trong ống đã hiện ra vừa cơm, vừa cá, thịt…cho anh ta một bữa chén thỏa thuê. Ăn uống no say người đốn củi nằm lăn ra ngủ. Chẳng dè một lúc sau bà thần trở về. Thấy có người lạ khám phá ra bí mật của mình, bà thần bèn rút bát nước luôn luôn mang theo mình giội tắt bếp lửa rồi bỏ đi mất. Khi người đốn củi tỉnh dậy thì bếp nguội, tro lạnh, anh ta biết thần không muốn cho mình hưởng của quý này, nhưng vì tiếc của anh cố bới đống tro tàn ra xem, thì may thay hãy còn một chấm đỏ. Anh mừng rỡ vội bọc vào khố mang về nhà nhen nhúm nó lên. Từ ấy, ngày nào gia đình anh cũng cơm thịt ê hề. Và cũng từ đó anh luôn chú ý giữ gìn không bao giờ để cho lửa tắt. Nhưng có một lần anh đi đâu vắng, ngọn lửa được ủ trong bếp bỗng bốc lên và cháy cả vào vách nhà. Bà vợ ở nhà thấy thế hốt hoảng, lật đật mang cả vò nước bên chái nhà xối vào. Đến khi chồng về thì tiếc thay ngọn lửa thần đã tắt ngấm. Từ đó người trần không ai còn được dùng đến ngọn lửa thần nữa. Họ chỉ có thứ lửa thường và cả ngọn lửa này nếu không biết cách giữ gìn thì cũng có thể bị mất nốt.

Người ta rất sợ những cơn giận của thần Lửa nên họ hết sức chiều chuộng ngọn lửa. Không mấy ai dám để cho cơn giận của thần bốc lên vì như vậy dễ gây ra những đám cháy. Người ta lại còn sợ rằng những lúc cháy ấy mà hốt hoảng đổ nước nhiều thì lửa lại tắt đi mất.

   (Theo Văn học Việt Nam -Văn học dân gian - Những tác phẩm chọn lọc, NXB Giáo Dục, 2000, tr.16-17)

Thực hiện các yêu cầu:

Câu 1. Xác định  không gian của câu chuyện.

Câu 2. Theo truyện, thần Lửa có hình dáng và tính khí như thế nào?

Câu 3. Những dấu hiệu nào giúp em nhận ra Thần Lửa là một truyện thần thoại?

Câu 4. .............................................

.............................................

.............................................
 

Câu 6. Qua câu chuyện, em hãy nhận xét về sự nhận thức và cách lí giải các hiện tượng tự nhiên của người xưa.

Câu 7. Từ việc người trần không ai còn được dùng đến ngọn lửa thần nữa, họ chỉ có thứ lửa thường và cả ngọn lửa này nếu không biết cách giữ gìn thì cũng có thể bị mất nốt, em rút ra được bài học gì cho bản thân?

Câu 8. Nêu cảm nhận về một chi tiết hoang đường, kì ảo mà em cho là thú vị nhất trong câu chuyện trên. (Viết một đoạn ngắn từ 3 đến 5 câu).

II. PHẦN VIẾT (4,0 ĐIỂM).

Hãy viết một bài văn nghị luận (Khoảng 500 chữ) trình bày suy nghĩ của mình về ý nghĩa của lối sống hòa đồng.

---------------------- HẾT ---------------------- 

- Thí sinh không được sử dụng tài liệu; 

- Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.

HƯỚNG DẪN CHẤM VÀ ĐÁP ÁN

.............................................

.............................................

.............................................