Giáo án chuyên đề Hoá học 11 chân trời CĐ 3 Bài 8: Chế biến dầu mỏ (P2)

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS nghiên cứu nội dung mục 2 SCĐ 45 – 48, quan sát hình 8.2, 8.3 và thực hiện nhiệm vụ: Công nghệ lọc dầu gồm các quá trình cơ bản nào? Cung cấp nhiên liệu, các sản phẩm phi nhiên liệu, hóa chất cơ bản nào?

- GV yêu cầu HS làm việc nhóm thảo luận trả lời CH thảo luận 9 – 15 SCĐ 45 – 48:

9. Tại sao dầu mỏ được gọi là ‘‘vàng đen’’ ?

10. Vì sao dầu hỏa dân dụng dùng để đun nấu, thắp sáng nhưng hiện nay ít được sử dụng?

11. Xăng máy bay nặng hơn so với xăng thông thường, phải có thành phần phân đoạn tương thích, hãy tìm hiểu và giải thích.

12. Nhà máy lọc dầu Dung Quất đang sản xuất nhiên liệu phản lực JET A-1 cung cấp cho thị trường hàng không Việt Nam. Tìm hiểu những đặc điểm của loại nhiên liệu này

13. Nhựa đường được nghiên cứu để tạo ra nhiều ứng dụng mới trong các lĩnh vực khác nhau từ xây dựng, y tế, quân sự, công nghiệp chế tạo,… Hãy tìm hiểu những ứng dụng khác của nhựa đường.

14. Hãy tìm hiểu một số sản phẩm trên thị trường là sản phẩm ứng dụng của hóa dầu

15. Nền văn minh mà loài người đã xây dựng liệu có bị đe dọa khi thế giới hết dầu mỏ?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS mục 2 SCĐ, quan sát hình 8.2, 8.3, thực hiện nhiệm vụ được giao

- HS làm việc nhóm trả lời CH thảo luận 9 – 15 SCĐ trang 45 – 48.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện HS trình bày kết quả thảo luận

- Đại diện nhóm báo cáo trả lời CH thảo luận 9 – 15 SCĐ trang 45 – 48.

- GV mời HS nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức về các sản phẩm dầu mỏ

2. Các sản phẩm của dầu mỏ

 Công nghệ lọc dầu gồm các quá trình cơ bản là chưng cất, cracking xúc tác và reforming cung cấp nhiên liệu xăng, nhiên liệu diesel, nhiên liệu phản lực,…; các sản phẩm phi nhiên liệu: dầu bôi trơn, chất lỏng thủy lực, dung môi, nhựa đường,… và cung cấp các hóa chất cơ bản, các alkane nhẹ như ethylene, propene, butene và các arene chủ yếu là benzene, toluene và xylene; nguyên liệu cho công nghệ hóa học hữu cơ  

Trả lời CH thảo luận 9 – 15 SCĐ trang 45 – 48:

9. Dầu mỏ được đánh giá là ‘‘vàng đen’’, ‘‘dòng máu của công nghiệp’’. Dầu mỏ là một trong những nhiên liệu quan trọng nhất của xã hội hiện đại. Dầu mỏ được dùng để sản xuất điện và cũng là nhiên liệu của tất cả các phương tiện giao thông vận tải. Hơn nữa, dầu cũng được sử dụng trong công nghiệp hóa dầu để sản xuất các chất dẻo (plastic) và nhiều sản phẩm quan trọng khác.

10. Dầu hỏa được sử dụng như là nhiên liệu cho các bếp dầu để nấu ăn ở các nước có nền kinh tế thấp, thông thường ở đó dầu hỏa không được tinh khiết và còn nhiều tạp chất trong đó có lưu huỳnh. Lưu huỳnh gây ăn mòn phá hoại các bể chứa và dụng cụ đốt đèn. Ngoài ra, do dầu hỏa được sử dụng trực tiếp để thắp đèn, lưu huỳnh khi cháy bốc hơi sẽ trực tiếp gây hại đến sức khỏe con người nên hiện nay ít được sử dụng

11.

- Xăng máy bay thuộc loại xăng cao cấp, các tiêu chí về chỉ số octane và áp suất hơi đòi hỏi nghiêm ngặt hơn xăng thông thường

- Về chỉ số octane, giá trị phải  100. Do phần cất của phân đoạn xăng máy bay hẹp (40 ^oC – 180 ^oC) nên xăng máy bay nặng hơn so với xăng thông thường.

12.

- Nhiên liệu phản lực là loại nhiên liệu hàng không được thiết kế để sử dụng trong máy bay chạy bằng động cơ tua-bin khí. Nhiên liệu phản lực có màu từ không màu đến màu vàng rơm. Nhiên liệu được sử dụng phổ biến nhất cho hàng không thương mại là Jet A và Jet A-1, được sản xuất theo tiêu chuẩn quốc tế.

- Do đặc điểm của quá trình cháy trong động cơ phản lực, yêu cầu nhiên liệu phải có tốc độ cháy cao, dễ dàng bốc cháy khi có tia lửa điện, nhiệt trị cao, cháy điều hòa, ngọn lửa ổn định và cháy không tạo cặn.

13. Ứng dụng chính của nhựa đường đặc là sản xuất bê tông nhựa đường, nhựa  đường lỏng và nhũ tương nhựa đường nhằm phục vụ cho thi công đường bộ, các công trình giao thông. Ngoài ra, nhựa đường đặc còn có thể sử dụng vật liệu xử lí bề mặt, chống thấm hoặc gắn kết các ván ốp trong công nghiệp xây dựng

14.

- Ethylene: Nguyên liệu chế tạo nhiều hóa phẩm và sản phẩm như polyethylene, ethylene oxide, ethylene glycol,…

- Propylene: Nguyên liệu để điều chế polypropylene; isopropyl alcohol (propan-2-ol), thường dùng làm dung môi, sản xuất propylene glycol,…

- Buta-1,3-diene: Ứng dụng lớn nhất là tổng hợp cao su styrene-butadiene và cao su butadiene, chủ yếu dùng trong công nghiệp sản xuất lốp ô tô.

15.

- Ngày nay, ngành công nghiệp sản xuất, phân phối, lọc dầu là ngành công nghiệp lớn nhất về mặt doanh thu trên toàn thế giới. Dầu đã có mặt trong mọi hoạt động của đời sống xã hội

- Nếu một ngày dầu mỏ cạn kiệt, nền kinh tế toàn cầu sẽ sụp đổ nhanh chóng. Tất cả các vật dụng hằng ngày được làm từ dầu mỏ sẽ không được sản xuất nữa. Việc vận chuyển và sản xuất hàng hóa cũng sẽ bị dừng lại. Hàng triệu người sẽ bị mất việc làm. Xu thế phát triển của nhiều ngành khác cũng sẽ đóng băng. Ngành sản xuất thực phẩm cũng sẽ bị đình trệ. Hàng triệu người sẽ bị mất việc làm. Xu thế phát triển của nhiều ngành khác cũng sẽ đóng băng. Ngành sản xuất thực phẩm cũng sẽ bị đình trệ. Hàng triệu người có nguy cơ chết đói.

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN - HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

Tìm hiểu chỉ số octane, ý nghĩa của chỉ số octane

- GV yêu cầu HS quan sát bảng 8.2, nghiên cứu nội dung mục 3 SCĐ trang 48, 49 để tìm hiểu về chỉ số octane, ý nghĩa của chỉ số octane.

GV cho HS làm việc theo nhóm, trả lời CH thảo luận 16 SCĐ trang 48:

 Biển báo dưới đây cho biết thông tin gì?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS tìm hiểu về chỉ số octane và ý nghĩa của chỉ số; thảo luận trả lời CH 16 SCĐ trang 48.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện HS trình bày kết quả thảo luận, câu trả lời CH thảo luận 16 SCĐ trang 48, các HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức về chỉ số octane và ý nghĩa chỉ số octane.

3. Chỉ số octane

Chỉ số octane, ý nghĩa của chỉ số octane

- Chỉ số octane là một đại lượng quy ước đặc trưng cho khả năng chống kích nổ của nhiên liệu. Chỉ số octane càng cao thì khả năng chịu nén của nhiên liệu trước khi phát nổ (đốt cháy) càng lớn.

- Ý nghĩa của chỉ số octane: chỉ số octane là chỉ tiêu quan trọng của nhiên liệu.

Trả lời CH thảo luận 16 SCĐ trang 48

- Biển báo trên cho biết thông tin về chỉ số octane thường thấy ở các cây xăng dầu

- Chỉ số octane là chỉ tiêu quan trọng của nhiên liệu. Khi dùng nhiên liệu có chỉ số octane thấp hơn so với quy định của nhà chế tạo sẽ gây ra hiện tượng kích nổ làm giảm công suất của động cơ, nóng máy, gây mài mòn các chi tiết máy, tạo khói đen gây ô nhiễm môi trường. Ngược lại nếu dùng nhiên liệu có chỉ số octane cao quá sẽ gây lãng phí