Giáo án Công nghệ 9 Trồng cây ăn quả Kết nối bài 7: Kĩ thuật trồng và chăm sóc cây chuối

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia lớp thành 4 nhóm, dạy học theo kĩ thuật khăn trải bàn.

- GV trình chiếu các hình ảnh về cây chuối cho HS quan sát. (Đính kèm bên dưới Nhiệm vụ 1).

- GV yêu cầu các nhóm thảo luận thực hiện các nhiệm vụ sau:

+ Nhóm 1, 2: Trình bày các đặc điểm thực vật học của cây chuối vào bảng nhóm.

+ Nhóm 3, 4: Trình bày các yêu cầu ngoại cảnh của cây chuối vào bảng nhóm.

- GV tiếp tục yêu cầu HS thảo luận nhóm để trả lời câu hỏi trong hộp Khám phá: Mô tả đặc điểm thực vật học của một số giống chuối đang được trồng phổ biến ở gia đình, địa phương em. 
Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin SGK và trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS khi cần.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời các nhóm trình bày.

+ HS trả lời câu hỏi của GV: DKSP.

+ HS trả lời câu hỏi hộp Khám phá:

• Giống chuối được trồng phổ biến ở địa phương em là chuối tiêu. 

• Chuối tiêu thuộc loại cây thảo, chiều cao từ 5 m đến 6 m, thân tròn, mềm, thẳng, có bẹ lá. Cuống hình tròn có khuyết rãnh, lá to, dài. Trái nhỏ, dài, có mùi thơm. Lúc chưa chín vỏ có màu xanh, khi chín thì vỏ màu vàng và càng chín càng có đốm đen.

- GV mời một số HS khác nhận xét, bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, học tập 

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới. 

I. Thực vật học và yêu cầu ngoại cảnh

1. Đặc điểm thực vật học

a) Bộ rễ

- Rễ chuối thuộc loại rễ chùm, gồm các rễ ngang và rễ thẳng. 

+ Rễ ngang mọc xung quanh củ chuối và phân bố ở lớp đất mặt, loại rễ này sinh trưởng khoẻ, đảm nhận chức năng hút nước và dinh dưỡng nuôi cây. 

+ Rễ thẳng mọc ở phía dưới củ, tác dụng chủ yếu giúp cây đứng vững.

b) Thân, cành

- Thân chuối là thân củ, nằm dưới mặt đất (thân thật). 

- Phần thân trên mặt đất là thân giả:

+ Có hình trụ, được hình thành bởi các bẹ lá xếp chồng lên nhau, cao từ 3 m đến 4 m, đường kính khoảng 20 – 30 cm tuỳ từng loài. 

+ Thân giả của cây chuối có đến 90% là nước.

c) Lá

- Cây chuối trưởng thành có thể có từ 10 lá đến 15 lá tuỳ từng giống. 

- Lá chuối có diện tích tương đối lớn, phiến lá có thể rộng tới 0,6 m và dài tới 3 m.

d) Hoa

- Hoa chuối thuộc loại hoa chùm (Hình 7.2a), gồm ba loại: hoa cái, hoa lưỡng tính và hoa đực. 

- Trong đó, chỉ có hoa cái có khả năng phát triển thành quả.

e) Quả

- Quả chuối ra thành nải trên trục hoa tạo thành buồng chuối, số quả của mỗi nải và số hải của mỗi buồng tuỳ thuộc vào từng giống. 

- Khi quả chín thường có màu vàng, thịt quả mềm, vị ngọt (Hình 7.2b).

2. Yêu cầu ngoại cảnh

a) Nhiệt độ

- Trong điều kiện nhiệt độ từ 25 °C đến 35 °C, cây chuối sinh trưởng, phát triển tốt. 

- Khi nhiệt độ xuống dưới 16 °C, cây chuối sẽ sinh trưởng chậm và ngừng sinh trưởng khi nhiệt độ dưới 12 °C.

b) Lượng mưa và độ ẩm

- Cây chuối cần nhiều nước cho quá trình sinh trưởng, phát triển nhưng không chịu được ngập úng. 

- Vùng trồng chuối thích hợp là nơi có lượng mưa khoảng 1.200 – 2.400 mm/năm và phân bố đều trong các tháng.

c) Ánh sáng

- Cây chuối có khả năng thích ứng trong phạm vi cường độ ánh sáng rộng. 

- Cường độ ánh sáng thích hợp cho cây chuỗi sinh trưởng, phát triển từ 1;000 Lux đến 10.000 Lux. 

- Để đạt năng suất và chất lượng quả tốt, vào thời kì ra hoa và mang quả, cây cần nhiều ánh sáng.

d) Đất trồng

- Chuối là loại cây dễ trồng, thích hợp với nhiều loại đất như đất thịt nhẹ, đất pha cát, đất phù sa,... 

- Tuy nhiên, do bộ rễ chuối khá mềm, dễ bị tổn thương do các điều kiện bất lợi, đặc biệt như ngập úng. 

- Do đó, đất trồng chuối tốt nhất ở những nơi thoát nước tốt, độ pH trong khoảng 6,0 – 7,4.

e) Gió

- Cây chuối rất dễ bị ảnh hưởng bởi gió. 

- Gió mạnh có thể tạo ra sự thoát hơi nước bất thường, làm rách lá, gãy đổ cây.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Nhiệm vụ 1. Tìm hiểu về kĩ thuật trồng

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV tiếp tục chia lớp thành 4 nhóm, yêu cầu các nhóm đọc thông tin II.1 SGK tr.56 và trả lời câu hỏi: Nêu kĩ thuật trồng cây chuối.

- GV hướng dẫn HS đọc thêm thông tin bổ ích trong SGK để nắm được một số giống chuối được trồng phổ biến ở Việt Nam. 

- GV mở rộng kiến thức, trình chiếu cho HS xem video:

Video: Hướng dẫn cách trồng chuối tây từ A - Z.

https://www.youtube.com/watch?app=desktop&v=eRd2A6mnzBE

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS quan sát hình ảnh, đọc thông tin SGK và trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS khi cần.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời một số HS trình bày về kĩ thuật trồng cây chuối.

- GV mời một số HS khác nhận xét, bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, học tập 

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới. 

II. Quy trình kĩ thuật trồng và chăm sóc

1. Kĩ thuật trồng

a) Thời vụ

- Miền Nam: thời vụ trồng thích hợp từ đầu đến giữa mùa mưa (từ tháng 5 đến tháng 8).

- Miền Bắc: trồng vụ xuân (từ tháng 2 đến tháng 4) và vụ thu (từ tháng 8 đến tháng 10).

b) Khoảng cách

- Đối với chuối tiêu: cây cách cây 2 m, hàng cách hàng khoảng 2 – 2,5 m, tương đương với mật độ khoảng 2 000 − 2 500 cây/ha.

- Đối với chuối tây: cây cách cây 2 m, hàng cách hàng khoảng 2 – 2,8 m, tương đương mật độ khoảng 1 800 – 2 000 cây/ha.

c) Chuẩn bị hố trồng

- Đào hố theo kích thước mỗi chiều 40 cm × 40 cm × 40 cm.

- Bón phân lót: 

+ Lượng phân bón lót cho mỗi hố khoảng 15 kg phân hữu cơ và từ 380 g đến 410 g supe lân.

+ Trộn đều phần đất đã đào với toàn bộ lượng phân bón lót, sau đó lấp trở lại hố trồng.

d) Trồng cây

- Tạo một hố nhỏ chính giữa hố trồng, xé bỏ túi bầu, đặt cây xuống hố trồng, lấp đất và dùng tay chèn chặt đất xung quanh bầu cây đến khi đất cao hơn mặt bầu khoảng 5 cm. 

- Có thể dùng nylon che phủ đất để ngăn cỏ dại và giữ ẩm.

Nhiệm vụ 2. Tìm hiểu về kĩ thuật chăm sóc

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia HS thành 4 nhóm, mỗi nhóm thực hiện nhiệm vụ sau:

+ Nhóm 1 + 2: Đọc nội dung  SGK và tìm hiểu về kĩ thuật làm cỏ; vun xới và bón phân thúc của cây sầu riêng. 

+ Nhóm 3 + 4: Đọc nội dung  SGK và tìm hiểu về kĩ thuật tưới nước; một số sâu, bệnh hại và biện pháp phòng, trừ; một số kĩ thuật chăm sóc khác trên cây chuối.

- GV tiếp tục yêu cầu HS làm việc nhóm và trả lời câu hỏi trong hộp Khám phá tr. 57 và tr. 61:

+ Giải thích tại sao đối với chuối vụ 1 thì không bón phân hữu cơ?

+ Theo em, vì sao cây chuối lại dễ bị đổ ngã? Nêu một số biện pháp chống đổ ngã cho cây chuối thường được sử dụng ở địa phương em.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS quan sát Bảng, hình ảnh, đọc thông tin SGK và trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS khi cần.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời một số HS trình bày về kĩ thuật chăm sóc cây chuối.

- GV mời 2 - 3 HS trả lời câu hỏi mở rộng:

+ Chuối vụ 1 thì không bón phân hữu cơ vì khi chuẩn bị hố trồng, mỗi hố đã được trộn đất cùng khoảng 15kg phân hữu cơ. Trong khi đó, khối lượng phân hữu cơ mỗi một vụ dao động từ 10 – 15kg. Do đó, không cần bón thêm phân hữu cơ ở chuối vụ 1 để tránh trường hợp chất dinh dưỡng quá tải, cây sẽ bị chết. 

+ Cây chuối dễ đổ ngã vì có thân nặng, đầy nước, quả nặng ra hoa và rễ ăn nông.

+ Một số biện pháp chống đổ ngã cho cây chuối: DKSP.

- GV mời một số HS khác nhận xét, bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ, học tập 

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

- GV chuyển sang nội dung mới. 

………………

2. Kĩ thuật chăm sóc

a) Làm cỏ, vun xới

Tiến hành làm cỏ, vun xới quanh gốc cây để trừ cỏ dại, hạn chế nơi ẩn nấp của sâu, bệnh và làm cho đất tơi xốp.

b) Bón phân thúc

* Lượng bón

- Lượng phân bón hằng năm cho cây chuối phụ thuộc vào từng giống chuối và loại đất trồng. 

- Lượng phân bón phổ biến như Bảng 7.1 (Đính kèm bên dưới phần Nhiệm vụ).

* Thời điểm và mục đích bón phân

- Vụ 1: Toàn bộ lượng phân được chia làm 7 lần bón, lần 1 sau khi trồng một tháng, các lần tiếp theo cách nhau 1,5 tháng.

- Vụ 2: Lượng phân được chia làm 5 lần bón, lần 1 sau khi thu hoạch vụ 1, các lần tiếp theo cách nhau một tháng.

* Cách bón

- Khi cây còn nhỏ, bón phân cách gốc từ 20 cm đến 30 cm (Hình 7.4a). 

- Khi cây lớn, bón cách gốc từ 30 cm đến 60 cm (Hình 7.4b). 

- Bón lần 1 và lần 2 bằng cách rạch đất để tạo rãnh nông, rải phân và lấp đất. Lần 3 trở đi chỉ cần rải phân trên mặt đất, sau đó tưới nước.

Lưu ý: Trên đất dốc, bắt buộc phải xới rãnh nông ở phía trên của cây rồi mới rải phân, lấp đất và tưới giữ ẩm (Hình 7.4c).

c) Tưới nước

- Giai đoạn từ sau trồng đến 1 tháng: Hai ngày tưới một lần, mỗi lần từ 4 lít đến 5 lít/cây. 

- Giai đoạn từ 1 tháng tuổi đến khi trổ hoa: Bảy ngày tưới một lần, mỗi lần từ 5 lít đến 10 lít/cây.

- Giai đoạn trổ hoa, hình thành và phát triển quả: Tưới từ 20 lít đến 25 lít/cây, 3 ngày tưới một lần.

- Giai đoạn 30 ngày trước khi thu hoạch, hạn chế tưới nước.

- Ưu tiên sử dụng các kĩ thuật tưới nước tiết kiệm (tưới nhỏ giọt, tưới phun mưa,...) để bảo vệ nguồn nước, thích ứng với biến đổi khí hậu.

d. Một số sâu, bệnh hại và biện pháp phòng, trừ

- Một số loại sâu hại:

+ Sâu đục thân chuối.

……………..