Giáo án điện tử hóa học 10 cánh diều bài 1: Nhập môn hóa học

CHÀO MỪNG CÁC EM HỌC SINH ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI.

Nêu những điều em đã biết về các lĩnh vực chủ yếu của khoa học tự nhiên; đối tượng của từng lĩnh vực.

Các lĩnh vực chủ yếu và đối tượng nghiên cứu của KHTN:

1. a) Thiên văn học nghiên cứu về vũ trụ.
2. b) Khoa học Trái Đất nghiên cứu về Trái Đất.
3. c) Vật lí nghiên cứu về vật chất, năng lượng và sự vận động của chúng.
4. d) Hóa học nghiên cứu về sự biến đổi của chất.
5. e) Sinh học nghiên cứu các sinh vật và sự sống trên Trái Đất.

• Nội dung nào dưới đây thuộc đối tượng nghiên cứu của hóa học?

1) Sự hình thành hệ mặt trời.

2) Cấu tạo của chất.

3) Quá trình phát triển của loài người.

4) Tốc độ của ánh sáng trong chân không.

Câu trả lời:

Nội dung “2) Cấu tạo chất” thuộc đối tượng nghiên cứu của hóa học.

Hóa học nghiên cứu cụ thể những nội dung gì?

Đặc điểm của hóa học là gì?

Hóa học có mấy nhánh nghiên cứu chính?

Câu trả lời:

• Hóa học nghiên cứu về thành phần, cấu trúc, tính chất, sự biến đổi của các đơn chất, hợp chất và năng lượng đi kèm những quá trình biến đổi đó.
• Hóa học có đặc điểm là kết hợp chặt chẽ giữa lí thuyết và thực nghiệm, là cầu nối giữa các ngành khoa học tự nhiên khác như vật lí, sinh học, y dược, môi trường, địa chất học.

3) Hóa học gồm có 5 nhánh chính:

• Hóa lí thuyết và hóa lí
• Hóa vô cơ
• Hóa hữu cơ
• Hóa phân tích
• Hóa sinh

BÀI 1: NHẬP MÔN HÓA HỌC

NỘI DUNG BÀI HỌC

• Đối tượng nghiên cứu của hóa học
• Phương pháp học tập và nghiên cứu hóa học
• Vai trò của hóa học trong thực tiễn

1. Đối tượng nghiên cứu của hóa học

1) Đối tượng nghiên cứu của hóa học là chất và sự biến đổi chất, vậy những câu hỏi nghiên cứu cần được hóa học trả lời cho nội dung này là gì?

2) Hiểu biết về cấu tạo hóa học có vai trò như thế nào trong nghiên cứu hóa học? Lấy ví dụ minh họa.

Câu trả lời:

1) Những câu hỏi nghiên cứu cần được hóa học trả lời là:

• Nguyên tử có cấu tạo như thế nào?
• Bản chất của liên kết hóa học là gì? Có những loại liên kết nào?
• Cấu tạo có quyết định đến tính chất của chất hay không?
• Các chất phản ứng với nhau theo quy luật nào để tạo ra chất mới mong muốn?
• Phản ứng xảy ra ở điều kiện nào?
• Tốc độ phản ứng thay đổi ra sao?

2) Các phân tử hợp chất hữu cơ có cùng công thức phân tử nhưng khác công thức cấu tạo thì chúng sẽ có những tính chất vật kí và tính chất hóa học khác nhau,

• Ví dụ: Cùng công thức phân tử C₂H₆O, nhưng ethanol (C₂H₅-OH) hóa hơi ở 78,4 độ C và tác dụng được với Na; Trong khi dimethyl ether (CH₃-O-CH₃) hóa hơi ở ngay nhiệt độ thấp, -24 độ C và không tác dụng với Na.

1. Chất

Câu 1: Hãy kể tên một số chất thông dụng xung quanh em và cho biết chất đó được tạo nên từ các nguyên tử của nguyên tố nào?

Câu trả lời:

          Muối ăn (NaCl): được tạo nên từ nguyên tử nguyên tố Na và Cl

Nước (H₂O): được tạo nên từ nguyên tử nguyên tố H và O

FeO: được tạo nên từ nguyên tố Fe và O

Câu 2: Hãy cho biết loại liên kết trong phân tử nước và trong muối ăn.

Câu trả lời:

• NaCl: liên kết ion.
• H₂O: Liên kết cộng hóa trị phân cực.

Câu 3: Do có cấu tạo khác nhau mà kim cương, than chì và than đá dù đều tạo nên từ những nguyên tử carbon nhưng lại có một số tính chất vật lí, hóa học khác nhau. Hãy nêu những tính chất khác nhau của chúng mà em biết.

Câu trả lời:

• Kim cương cứng và rắn, lấp lánh không dẫn điện.
• Than chì mềm hơn, dễ bị bẻ vụn, đốt cháy, có tính dẫn điện.
• Cấu tạo quyết định đến tính chất (vật lí và hóa học) của chất.