Giáo án điện tử hóa học 10 cánh diều bài 3: Nguyên tố hóa học

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC NGÀY HÔM NAY

• Hãy nêu những điều em đã biết về nguyên tố hóa học (Nguyên tố hóa học là gì? Nhìn vào một ô nguyên tố trong bảng tuần hoàn, ta biết những điều gì?...)

BÀI 3: NGUYÊN TỐ HÓA HỌC

NỘI DUNG BÀI HỌC

Mô hình nguyên tử

Đồng vị, nguyên tử khối trung bình

1. Nguyên tố hóa học
2. Khái niệm nguyên tố hóa học

• Nguyên tố hóa học là gì?
• Nguyên tố hóa học là tập hợp các nguyên tử có cùng số hạt proton.
• Quan sát hình 3.2, so sánh về cấu tạo của 3 nguyên tử H.

So sánh:

• Giống: đều có 1 proton và 1 electron trong nguyên tử
• Khác:
  + Nguyên tử H thứ nhất không có neutron
  + Nguyên tử H thứ hai chứa 1 neutron
  + Nguyên tử H thứ ba chứa 2 neutron

Câu 1: Nguyên tử lithium (Li) có 3 proton trong hạt nhân. Khi Li tác dụng với khí chlorine (Cl₂) sẽ thu được muối lithium chloride (LiCl), trong đó, Li tồn tại ở dạng ion Li⁺. Ion Li⁺ có bao nhiêu proton trong hạt nhân?

2. Số hiệu nguyên tử, số khối, kí hiệu nguyên tử

• Số hiệu nguyên tử là gì? Kí hiệu là gì?
• Số khối là gì? Nêu công thức tính số khối.
• Kí hiệu nguyên tử được viết như thế nào?
• Kí hiệu nguyên tử có ý nghĩa gì? Cho ví dụ.
• Số proton trong mỗi hạt nhân nguyên tử được gọi là số hiệu nguyên tử, kí hiệu là Z.
• Số khối là tổng số proton (Z) và neutron (N) trong một hạt nhân nguyên tử , kí hiệu là A
• Công thức: A= Z + N
• Kí hiệu nguyên tử:
• Ý nghĩa: cho biết kí hiệu hóa học của nguyên tố (X), số hiệu nguyên tử Z và số khối A

Câu hỏi luyện tập 1: Phân tử S₈ có 128 electron, hãy cho biết số hiệu nguyên tử của lưu huỳnh (S) là bao nhiêu?

Câu trả lời:

Phân tử S₈ có 128 electron

→ S có 128 : 8 = 16 (electron)

→ p = e = 16

Vậy số hiệu nguyên tử của lưu huỳnh là 16.

Câu hỏi luyện tập 2: Một nguyên tử có Z hạt proton, Z hạt electron và N hạt neutron. Tính khối lượng (gần đúng, theo amu) và số khối của nguyên tử này. Nhận xét về kết quả thu được.

Câu trả lời:

Khối lượng gần đúng của nguyên tử này:

Z.1 + Z.0,00055 + N.1 = Z + N (amu)

Số khối của nguyên tử này: Z + N

Khối lượng gần đúng theo amu xấp xỉ bằng số khối của nguyên tử.

Câu 2: Một loại nguyên tử lithium có 3 proton và 4 neutron. Viết kí hiệu nguyên tử của lithium đó.

1. Đồng vị, nguyên tử khối trung bình
2. Đồng vị

• Giải thích ý nghĩa kí hiệu sau:

 ,  ,

• Phát biểu khái niệm đồng vị.
• Trả lời câu hỏi 3 sách giáo khoa trang 18
• : Nguyên tử H có điện tích hạt nhân là 1 và số khối là 1 → số neutron = 0

 : Nguyên tử H có điện tích hạt nhân là 1 và số khối là 2
→ số neutron =1

 : Nguyên tử H có điện tích hạt nhân là 1 và số khối là 3

→ số neutron = 2

(2) Khái niệm đồng vị: Các nguyên tử của cùng một nguyên tố hóa học có cùng số neutron khác nhau là đồng vị của nhau.

(3) Nguyên tử M và T là đồng vị của nhau