Giáo án điện tử Lịch sử 8 chân trời Bài 4: Xung đột Nam - Bắc triều và Trịnh - Nguyễn

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI GIẢNG NGÀY HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Quảng Bình Quan (Cổng Hạ Lũy Thầy)

Một đoạn thành nhà Mạc (Lạng Sơn)

• Các em đã từng đến các địa danh, di tích này chưa?
• Nếu có, hãy chia sẻ về những sự kiện lịch sử có liên quan đến các địa danh hoặc di tích đó mà em biết?

Hệ thống Lũy Thầy:

• Là một tuyến phòng thủ kiên cố.
• Năm 1672, Quân Trịnh liên tục tấn công mặt lũy Trấn Ninh nhưng không hạ được thành, phải rút lui, chấm dứt cuộc chiến gần 50 năm và mở ra hơn một thế kỷ hòa hoãn.

Thành nhà Mạc

• Là một trong số khá ít di tích còn lại của thời kỳ nhà Mạc trong lịch sử Việt Nam.
• Năm 1592, nhà Mạc thua trận, các quý tộc và quan lại rút về vùng núi Lạng Sơn, Cao Bằng, Thái Nguyên, Tuyên Quang.
• Trong thập niên cuối thế kỷ XVI, một quý tộc nhà Mạc đã tổ chức đắp thành ở núi Vệ Sơn - Đông Kinh.

CHƯƠNG 3: VIỆT NAM TỪ ĐẦU THẾ KỈ XVI ĐẾN THẾ KỈ XVIII

BÀI 4: XUNG ĐỘT NAM – BẮC TRIỀU VÀ TRỊNH – NGUYỄN

NỘI DUNG BÀI HỌC

Sự ra đời Vương triều Mạc

Các cuộc xung đột Nam – Bắc triều và Trịnh – Nguyễn

Hệ quả xung đột Nam – Bắc triều và Trịnh Nguyễn

PHẦN 1. SỰ RA ĐỜI VƯƠNG TRIỀU MẠC

THẢO LUẬN NHÓM

Nhóm 1

Khai thác Tư liệu 4.1 và cho biết: Nạn đói có thường xuyên xảy ra không? Tình cảnh đói khổ ra sao? Những nơi nào xảy ra nạn đói?

Nhóm 2

Khai thác Tư liệu 4.1 và cho biết: Vì sao thành nhà Mạc lại được xây dựng ở Lạng Sơn?

          “(Năm 1512). Hạn hán, trong nước đói to…

          Năm ấy (năm 1517), trong nước đói to, xác người chết đói nằm gối lên nhau. Những nơi trải qua binh lửa như Đông Triều, Giáp Sơn ở Hải Dương, Yên Phong, Tiên Du, Đông Ngàn ở Kinh Bắc lại càng đói dữ…”

(Đại Việt sử ký toàn thư, tập 3, NXB Khoa học Xã hội, Hà Nội,

1998, trang 64, 86))

Một đoạn tường thành nhà Mạc (Tam Thanh, Lạng Sơn)

THẢO LUẬN NHÓM ĐÔI

Đọc thông tin trong mục 1 SGK tr.26, em hãy trả lời câu hỏi: Em hãy cho biết những nét chính về sự ra đời của Vương triều Mạc.

Một đoạn tường thành nhà Mạc (Tam Thanh, Lạng Sơn)

• Sự suy yếu của nhà Lê

Thế kỉ XVI, nhà Lê bắt đầu suy thoái.

Dân chúng nổi dậy chống lại triều đình

Các cuộc khởi nghĩa nổ ra.

• Sự ra đời của Triều Mạc:

Năm 1527, Mạc Đăng Dung dần thâu tóm quyền hành.

Ông lật đổ Triều Lê sơ, lên ngôi vua.

Triều Mạc được thành lập, đóng đô ở Thăng Long.

Xác định những điểm giống nhau về quá trình thâu tóm quyền lực và phế truất ngôi vua của Hồ Quý Ly và Mạc Đăng Dung.

PHẦN 2. CÁC CUỘC XUNG ĐỘT NAM – BẮC TRIỀU VÀ TRỊNH – NGUYỄN

1. a) Xung đột Nam – Bắc triều

THẢO LUẬN NHÓM ĐÔI

Em hãy quan sát hình bên, đọc thông tin mục 2a SGK tr.27 và trả lời câu hỏi: Em hãy giải thích nguyên nhân làm bùng nổ xung đột Nam – Bắc triều.

Năm 1677

Năm 1592

Năm 1533

60 năm

Xung đột

Phù Lê diệt Mạc

Nam triều

Kết luận

• Năm 1533, Nguyễn Kim đưa con của vua Lê Chiêu Tông lên làm vua, nhân danh “phù Lê diệt Mạc”. Sử gọi là Nam triều.

→ Xung đột Nam – Bắc triều.

• Năm 1592, Nam triều chiếm Thăng Long, nhà Mạc chạy lên Cao Bằng.
• Năm 1677, triều Mạc chấm dứt.

Xung đột chấm dứt

Thành nhà Mạc ở Lạng Sơn

Các em xem video sau về cuộc xung đột Nam – Bắc triều

• Tại sao các cựu thần nhà Lê không chấp nhận vị trí chính thống của nhà Mạc?
• Khẩu hiệu “phù Lê diệt Mạc” giúp ích gì cho Nguyễn Kim?

1. b) Trịnh – Nguyễn phân tranh

THẢO LUẬN NHÓM ĐÔI

Em hãy quan sát hình bên, đọc thông tin mục 2b SGK tr.27 và trả lời câu hỏi: Em hãy giải thích nguyên nhân làm bùng nổ xung đột Trịnh – Nguyễn.

Gợi ý câu hỏi thảo luận:

Việc vua Lê trao toàn bộ binh quyền vào tay Trịnh Kiểm nói lên điều gì?

Năm 1558, Nguyễn Hoàng được cử vào trấn thủ Thuận Hóa đã tạo nên một tình thế mới nào?

Vì sao Nguyễn Phúc Nguyên lại tỏ rõ thái độ đối lập và chấm dứt việc nộp thuế cho họ Trịnh?