Giáo án điện tử sinh học 10 kết nối bài 18. Thực hành - Làm và quan sát tiêu bản quá trình nguyên phân và giảm phân

BÀI 18. THỰC HÀNH: LÀM VÀ QUAN SÁT TIÊU BẢN QUÁ TRÌNH NGUYÊN PHÂN VÀ GIẢM PHÂN

1. KHỞI ĐỘNG

Kiểm tra kiến thức: Trình bày ngắn gọn quá trình nguyên phân, giảm phân và nêu điểm giống nhau, khác nhau cơ bản giữa hai quá trình này.

1. NỘI DUNG BÀI HỌC
2. Chuẩn bị
3. Cách tiến hành

III. Thu hoạch

1. PHẦN TRIỂN KHAI KIẾN THỨC
2. Chuẩn bị
3. Dụng cụ: kính hiển vi quang học, lam kính, lamen, đĩa đồng hồ, giấy thấm, kéo, kim mũi mác, ống nhỏ giọt, bếp cồn hoặc bếp điện.
4. Hóa chất: nước cất; dung dịch cố định các kì của nguyên phân; thuốc nhuộm acetocarmine 2%.

Lưu ý: Dung dịch cố định các kì của nguyên phân, thuốc nhuộm acetocarmine 2%, glaciad acetic acid 45%, dung dịch nhược trương KCl 0,56 M.

3. Mẫu vật:

- Rễ cây (hành tây, hành ta, tỏi, lay ơn, khoai môn)

- Châu chấu lúa (Oxya chinensis): con đực

Hình ảnh (1.Hình 18.1)

- Tùy điều kiện, có thể chọn mẫu vật khác dễ kiếm, dễ làm, dễ quan sát NST như hoa hành,...

1. Cách tiến hành
2. Thực hành: làm và quan sát tiêu bản quá trình nguyên phân của tế bào

Bước 1: Cố định mẫu

- Cắt các đầu rễ hành (khoảng 5 mm từ đầu rễ).

- Ngâm đầu rễ hành trong dung dịch cố định carnoy ít nhất 24 giờ.

Bước 2: Nhuộm mẫu vật

- Dùng panh gắp đầu rễ hành sang ống nghiệm đựng thuốc nhuộm acetocarmine 2%.

- Đung nóng nhẹ (không đun sôi) ống nghiệm chứa rễ hành cùng thuốc nhuộm khoảng 5 – 8 phút.

Bước 3: Làm tiêu bản

- Dùng panh gắp một đầu rễ hành đặt lên giữa lam kính.

- Dùng dao mổ hoặc dao lam cắt lấy một phần rễ (ở vị trí cách đầu chóp rễ khoảng 3 mm – vị trí có nhiều tế bào phân chia).

- Nhỏ một giọt nước cất lên đầu rễ rồi đậy lamen. Đặt lam kính lên lớp giấy thấm, đặt vài tờ giấy thấm lên trên lamen.

- Một tay giữ một cạnh của lamen, tay kia dùng đầu bút chì hoặc chuôi gỗ của kim mổ gõ nhẹ rồi ép nhẹ lên lamen để dàn mòng tế bào.

Bước 4: Quan sát tiêu bản

- Đặt lam kính lên kính hiển vi và quan sát tiêu bản, ở vật kính 10x để tìm vùng rễ có nhiều tế bào đang phân chia.

- Quan sát tiêu bản ở vật kính 40x để nhận dạng tế bào tại các kì khác nhau cảu nguyên phân.

- Quan sát, nhận biết và vẽ các kì của nguyên phân vào vở.

à Kết quả

A – Kì đầu: NST co xoắn, màng nhân tiêu biến.

B – Kì giữa: NST xếp 1 hàng trên mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào.

D – Kì sau: NST phân li về 2 cực tế bào.

C – Kì cuối: NST nằm trong nhân, màng nhân xuất hiện, tế bào chất phân chia → 2 tế bào con.

2. Thực hành: làm và quan sát tiêu bản quá trình giảm phân của tế bào

Bước 1: Mổ châu chấu

- Cắt bỏ cánh, mổ bụng từ phía lưng.

- Dùng kim mổ/panh gắp các ống sinh tinh (các ống trắng đục) sang đĩa Petri chứa dung dịch nhược trương KCl.

- Loại bỏ các phần mỡ màu vàng bám xung quanh các ống sinh tinh.

Bước 2: Cố định mẫu

Chuyển các ống sinh tinh vào ống nghiệm hoặc lọ đựng dung dịch cố định carnoy và ngâm trong khoảng 24 giờ.

Bước 3: Làm tiêu bản

- Dùng panh gặp một đoạn ống sinh tinh từ dung dịch cố định, đặt lên giữa lam kính.

- Nhỏ lên đó một giọt thuốc nhuộm acetocarmine 2% và một giọt glacial acetic acid để làm mềm mô rồi đậy lamen.

- Đặt lam kính lên lớp giấy thấm, đặt vài tờ giấy thấm lên trên lamen.

- Một tay giữ một cạnh của lamen, tay kia dùng đầu bút chì hoặc chuỗi gỗ của kim mổ gõ nhẹ rồi ép nhẹ lên lamen để dàn mỏng tế bào.

Bước 4: Quan sát tiêu bản

- Quan sát tiêu bản (cách quan sát tương tự như nguyên phân).

- Nhận biết và vẽ các kì của giảm phân vào vở.

à Kết quả