Giáo án điện tử sinh học 10 kết nối bài 17: Giảm phân

BÀI 17: GIẢM PHÂN

1. KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Cơ thể con có bộ NST lưỡng bội từ sự kết hợp vật chất di truyền của bố và mẹ là đặc trưng của sinh sản hữu tính. Vậy, bằng cơ chế nào mà bộ NST lưỡng bội (2n) của loài sinh sản hữu tính được duy trì nguyên vẹn từ thế hệ này sang thế hệ khác?

1. NỘI DUNG BÀI HỌC
2. Diễn biến của giảm phân
3. Các yếu tố ảnh hưởng đến giảm phân

1. PHẦN HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
2. Diễn biến của giảm phân

Hoạt động nhóm: Giảm phân là gì?

à Kết luận: Giảm phân là hình thức phân chia tế bào mầm sinh dục trong sản sinh giao tử ở cơ quan sinh sản.

1. Giảm phân I

Hoạt động nhóm: Quan sát hình 17.1 (SGK tr.104), nêu diễn biến các kì của giảm phân I.

Hình ảnh (1.Hình 17.1)

à Kết luận

- Giai đoạn phân chia thứ nhất → giảm 1 nửa số NST, tạo tổ hợp NST mới

- Giai đoạn diễn ra phân li của NST tương đồng khác nhau và tổ hợp NST không tương đồng.

2. Giảm phân II

Hoạt động nhóm: Quan sát hình 17.2 (SGK tr.105):

Hình ảnh (2.Hình 17.2)

+ Mô tả các kì của giảm phân II.

+ Cho biết cơ chế nào dẫn đến số lượng NST giảm đi một nửa sau giảm phân?

à Kết luận: Diễn ra tương tự nguyên phân → phân tách chromatid và hoàn thành quá trình giảm phân.

3. Kết quả của giảm phân

Hoạt động nhóm: Quan sát hình 17.3 (SGK tr.105), cho biết kết quả của giảm phân tạo ra 4 tế bào con có vật chất di truyền giống hệt nhau hay không? Giải thích.

Hình ảnh (3.Hình 17.3)

- 1 tế bào  4 tế bào con NST giảm 1 nửa

- Giảm phân tạo tế bào chứa gene đơn bội khác nhau

- Sau giảm phân, tế bào con biến đổi hình thái thành giao tử

1. Các yếu tố ảnh hưởng đến giảm phân

Hoạt động cặp đôi:

Câu 1. Quá trình giảm phân chịu ảnh hưởng của những yếu tố nào? Giải thích.

Câu 2. Cây hoa giấy trồng trong điều kiện khô cằn so với cây cùng loại được tưới đủ nước, cây nào sẽ ra hoa nhiều hơn? Giải thích.

Trả lời

Câu 1. Yếu tố ảnh hưởng đến giảm phân:

+ Di truyền

+ Môi trường

+ Hormone sinh dục

+ Tuổi tác

Câu 2. Cây hoa giấy trồng trong điều kiện khô cằn ra hoa nhiều hơn cây cùng loại được tưới đủ nước là do khi tưới đủ nước → cây tập trung tăng kích thước → thời gian sinh trường dài, ngăn quá trình ra hoa

à Kết luận: Yếu tố ảnh hưởng quá trình giảm phân:

+ Yếu tố di truyền: đến độ tuổi trưởng thành, tế bào sinh dục giảm phân → giao tử → đánh dấu sự sinh sản của cơ thể

+ Yếu tố môi trường: ra hoa khi gặp điều kiện thời tiết, ánh sáng thích hợp,...

+ Hormone sinh dục: tiêm hormone sinh dục kích thích sinh sản cho vật nuôi

+ Tuổi tác: Ở người, phụ nữ tuổi càng lớn (tuổi 35 trở lên) thì quá trình giảm phân → giao tử càng dễ rối loạn → sinh con bị chứng Down càng tăng

III. Ý nghĩa của giảm phân

Hoạt động nhóm: Đọc thông tin mục III, quan sát hình 17.4 và thực hiện:

Hình ảnh (4.Hình 17.4)

Dừng lại và suy ngẫm

1. Giải thích vì sao quá trình giảm phân kết hợp với thụ tinh và nguyên phân là cơ sở của sinh sản hữu tính ở sinh vật, đảm bảo duy trì bộ NST 2n đặc trưng cho loài?
2. Nêu điểm khác nhau cơ bản nhất giữa nguyên phân và giảm phân.
3. Trao đổi chéo giữa các NST tương đồng trong giảm phân I có vai trò gì?

Trả lời

1. Giảm phân kết hợp thụ tinh và nguyên phân là cơ sở sinh sản hữu tính, duy trì bộ NST 2n đặc trưng cho loài:

- Giảm phân tạo giao tử NST (n) → kết hợp 2 giao tử (n)  hợp tử (2n)

- Tế bào hợp tử 2n  cơ thể đa bào trưởng thành

2. Điểm khác nhau giữa nguyên phân và giảm phân: