Giáo án điện tử sinh học 10 kết nối bài 24: Khái quát về virus

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI TIẾT HỌC HÔM NAY!

BÀI 24: KHÁI QUÁT VỀ VIRUS

KHỞI ĐỘNG

Một dạng vật chất không có cấu tạo tế bào, vô cùng nhỏ bé làm khuynh đảo thế giới có tên là virus. Virus là gì và có cấu tạo như thế nào mà khiến cho con người đã, đang và sẽ liên tục phải đối phó với những dịch bệnh do chúng gây ra?

Hãy kể tên một số loại virus mà em biết.

NỘI DUNG BÀI HỌC

Khái niệm virus

Quá trình nhân lên của virus

1. Khái niệm virus

Thảo luận nhóm

1. Virus là gì? Tại sao virus lại không được xem là một vật sống hoàn chỉnh?
2. Nêu một số vật trung gian truyền bệnh virus ở người mà em biết.
3. Nêu một số vật trung gian truyền bệnh virus mà em biết.
4. Nếu vật chất di truyền của virus là RNA thì mỗi hạt virus, ngoài các phân tử RNA và lớp vỏ capsid còn có thêm những protein gì? Giải thích.

Câu 1:

• Virus là một dạng vật chất được cấu tạo chủ yếu bởi protein và nucleic acid.
• Virus không được xem là vật sống vì virus chưa có cấu tạo tế bào hoàn chỉnh, chúng không có đủ các enzyme cũng như các cấu trúc tế bào cần thiết để có thể tự tiến hành các hoạt động chuyển hoá, trao đổi chất, sinh sản và các đặc điểm khác của vật sống.

• Câu 2:
• Tất cả các loại virus đều có chung các đặc điểm là sống kí sinh bắt buộc trong tế bào, chỉ có thể nhân bản trong tế bào sống. Các loại virus đều có hai thành phần là protein và nucleic acid (DNA hoặc RNA).
• Câu 3: Muỗi văn là vật trung gian truyền virus gây bệnh sốt xuất huyết, còn muỗi Anrophen truyền kí sinh trùng gây bệnh sốt rét mà không phải virus; Chó, mèo cũng là vật truyền virus gây bệnh dại.
• Câu 4: Virus còn có thể có thêm vỏ ngoài giúp chúng dễ xâm nhập vào các tế bào động vật và người. Vỏ ngoài có thành phần cấu tạo tương tự như màng tế bào động vật. Ngoài ra, virus là RNA còn mang theo các enzyme phiên mã ngược và enzyme tích hợp, một số loại còn mang theo cả enzyme phân giải protein.

Kết luận

• Virus là thực thể chưa có cấu tạo tế bào, có kích thước vô cùng nhỏ bé, chỉ được nhân lên trong tế bào của sinh vật sống.
• Virus có hình dạng khá đa dạng, được cấu tạo từ hai thành phần chính là lõi nucleic acid và vỏ protein, một số virus có thêm vỏ ngoài.
• Vật chất di truyền của virus có thể là DNA hoặc RNA, mạch kép hoặc mạch đơn.
• Virus có thể sống kí sinh ở tất cả các nhóm sinh vật, từ vi khuẩn đến động vật, thực vật.
• Mỗi loại virus chỉ xâm nhập và lây nhiễm cho một số loài sinh vật nhất định (phổ vật chủ của virus).

1. Quá trình nhân lên của virus

Quan sát hình ảnh video tư liệu sau, các nhóm hãy thảo luận mô tả các bước và vẽ sơ đồ quá trình nhân lên của virus

Kết luận

• Sự gia tăng số lượng của virus trong tế bào gọi là sự nhân lên của virus.
• Quá trình nhân lên của virus tương đối giống nhau, được chia thành 5 giai đoạn:
• Giai đoạn hấp phụ
• Giai đoạn xâm nhập
• Giai đoạn tổng hợp
• Giai đoạn lắp ráp
• Giai đoạn giải phóng