Giáo án powerpoint dạy thêm Ngữ văn 8 cánh diều Bài 8 Đọc 1: Quang Trung đại phá quân Thanh

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC HÔM NAY!

Lược đồ diễn biến trận Ngọc Hồi – Đống Đa

Tượng đài Hoàng đế Quang Trung tại TP Quy Nhơn, tỉnh Bình Định

Trả lời câu hỏi: Những hình ảnh sau gợi cho em nhớ đến tác giả nào?

KHỞI ĐỘNG

Bài 8: Truyện lịch sử và tiểu thuyết

ÔN TẬP VĂN BẢN 1: QUANG TRUNG ĐẠI PHÁ QUÂN THANH

01

Hiểu biết chung về tác phẩm

NỘI DUNG BÀI HỌC

02

Nhắc lại kiến thức

04

Củng cố kiến thức

05

Vận dụng

• Tác giả.
• Thể loại.
• Tóm tắt văn bản.

a. Vẻ đẹp của hình tượng người anh hùng áo vải Quang Trung – Nguyễn Huệ

b. Sự thảm bại của quân tướng nhà Thanh và số phận bi đát của vua tôi Lê Chiêu Thống

03

Tổng kết

HIỂU BIẾT CHUNG VỀ TÁC PHẨM

01

LÀM VIỆC CÁ NHÂN

Dựa vào kiến thức đã học về văn bản Quang Trung đại phá quân Thanh, trả lời các câu hỏi sau:

Nêu một vài nét về nhóm tác giả Ngô Gia văn phái?

Văn bản Quang Trung đại phá quân Thanh thuộc thể loại gì?

Tóm tắt văn bản Quang Trung đại phá quân Thanh?

Trong đó, Ngô Thì Chí (1753-1788) làm quan dưới thời Lê Chiêu Thống , Ngô Thì Du (1772-1840) làm quan dưới triều Nguyễn là hai tác giả chính.

a. Tác giả

Một nhóm tác giả dòng họ Ngô Thì, làng Tả Thanh Oai, trấn Sơn Nam Thượng (nay thuộc huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội)

Nhóm tác giả Ngô Gia văn phái

Thể chí – là một lối văn ghi chép sự vật, sự việc

b. Thể loại

Đây là cuốn tiểu thuyết viết theo lối chương hồi

• Trước thế mạnh của giặc, quân Tây Sơn ở Thăng Long đã rút quân về Tam Điệp và cho người vào Phú Xuân cấp báo với Nguyễn Huệ.
• Ngày 25 tháng chạp: Nguyễn Huệ làm lễ lên ngôi lấy hiệu là Quang Trung thân chinh cầm quân ra Bắc dẹp giặc.
• Dọc đường, vua Quang Trung cho kén lính, duyệt binh chỉ dụ tướng lĩnh, mở tiệc khao quân rồi chia quân làm 5 đạo tiến ra Bắc.
• Quân Tây Sơn đánh đâu thắng đó khiến quân Thanh đại bại.
• Giữa trưa mùng 5 tết, Quang Trung tiến vào Thăng Long, đội quân của Tôn Sĩ Nghị vội vàng tháo chạy về nước, Lê Chiêu Thống cùng gia quyến trốn theo. Bọn chúng nhìn nhau than thở, oán giận chảy nước mắt.

c. Tóm tắt văn bản

NHẮC LẠI KIẾN THỨC

02

HOẠT ĐỘNG NHÓM

Tìm hiểu vẻ đẹp của hình tượng anh hùng áo vải Quang Trung – Nguyễn Huệ

Tìm hiểu về sự thảm bại của quân tướng nhà Thanh và số phận bi đát của vua tôi Lê Chiêu Thống

Cả lớp chia thành 4 nhóm, mỗi nhóm hãy thảo luận với nhau và thực hiện các nhiệm vụ sau:

GỢI Ý THỰC HIỆN

Chú ý quan sát các chi tiết trong SGK, đồng thời liên hệ kiến thức liên môn để hiểu rõ về nhân vật người anh hùng áo vải Nguyễn Huệ - Quang Trung.

Là một người có hành động mạnh mẽ quyết đoán

• Trong toàn bộ đoạn trích, Nguyễn Huệ là người luôn hành động mạnh mẽ, xông xáo, nhanh gọn có chủ đích và rất quyết đoán.
• Nghe tin giặc chiếm thành Thăng Long, mất cả một vùng đất đai rộng lớn, ông không hề nao núng “định thân chinh cầm quân đi ngay”.
• Chỉ khoảng hơn một tháng Nguyễn Huệ đã làm được rất nhiều việc lớn:

a. Vẻ đẹp của hình tượng người anh hùng áo vải Quang Trung – Nguyễn Huệ

Là một người có hành động mạnh mẽ quyết đoán

• Tế cáo trời đất lên ngôi hoàng đế
• Đốc suất đại binh ra Bắc
• Gặp gỡ người cống sĩ ở huyện La Sơn
• Tuyển mộ quân lính, mở cuộc duyệt binh lớn ở Nghệ An, truyền dụ đến quân lính, định ra kế hoạch hành quân, đánh giặc và cả kế hoạch đối phó với quân Thanh sau này
• Mở tiệc khao quân, sau đó 5 đạo quân ra đường tiến quân ra Bắc.

a. Vẻ đẹp của hình tượng người anh hùng áo vải Quang Trung – Nguyễn Huệ

Là người có trí tuệ sáng suốt, nhạy bén

Sáng suốt trong việc phân tích tình hình thời cuộc và thế tương quan chiến lược giữa ta và địch.

Từ đó định sẵn kế hoạch đánh giặc: Lên ngôi ổn định lòng dân, chiêu mộ nhân tài, truyền lời dụ tới quân lính.

a. Vẻ đẹp của hình tượng người anh hùng áo vải Quang Trung – Nguyễn Huệ

Là người có ý chí quyết chiến, quyết thắng và tầm nhìn xa trông rộng

a. Vẻ đẹp của hình tượng người anh hùng áo vải Quang Trung – Nguyễn Huệ

Mới khởi binh đánh giặc, chưa giành được một tấc đất nào, vậy mà Quang Trung đã tự tin nói chắc như đinh đóng cột “phương lược tiến đánh đã có tính sẵn”. Chẳng qua mươi ngày có thể có thể đuổi được người Thanh”. Câu nói khẳng định ý chí quyết thắng và niềm tin chiến thắng.

Quang Trung còn tính cả kế ngoại giao sau khi chiến thắng đối với một nước lớn gấp 10 lần nước mình để có thể dẹp yên việc binh đao, cho ta thấy được yên ổn mà nuôi dưỡng lực lượng.

Là một thiên tài quân sự với tài dụng binh như thần

Cuộc hành quân thần tốc do Quang Trung chỉ huy đến nay vẫn còn làm cho chúng ta kinh ngạc

a. Vẻ đẹp của hình tượng người anh hùng áo vải Quang Trung – Nguyễn Huệ

• Đội quân của ông không phải hoàn toàn là thiện chiến lại vừa trải qua những ngày hành quân cấp tốc, không có thì giờ nghỉ ngơi vậy mà dưới sự chỉ đạo của Quang Trung họ đã đánh những trận thật đẹp giành thế áp đảo quân địch.
• Đặc biệt, hình ảnh người anh hùng được khắc họa oai phong lẫm liệt trong trận đánh Ngọc Hồi
• Ông là một tổng chỉ huy chiến dịch thực sự.

Là một thiên tài quân sự với tài dụng binh như thần

• Hình tượng vua Quang Trung là hình tượng người anh hùng đẹp nhất trong văn học cổ điển Việt Nam.
• Hình ảnh người anh hùng được khắc họa đậm nét với tính cách mạnh mẽ, sáng suốt, tài dụng binh như thần, là người tổ chức và là linh hồn của chiến công vĩ đại.

KẾT LUẬN

Sự thảm bại của quân tướng nhà Thanh

b. Sự thảm bại của quân tướng nhà Thanh và số phận bi đát của vua tôi Lê Chiêu Thống

Tôn Sĩ Nghị là tên tướng bất tài, kiêu căng, tự mãn chủ quan, khinh thường đối phương (bị quân ta tấn công bất ngờ, hắn “sợ mất mật, ngựa không kịp đóng yên, người không kịp mặc áo giáp…chuồn trước qua cầu phao”).

Quân Thanh là một đội quân ô hợp. Cả đội quân chỉ quen diễu võ giương oai, giờ đây trở nên hồn loạn, dẫm đạp lên nhau mà chạy trốn.

Lê Chiêu Thống đã phải chịu nỗi nhục của kẻ đi cầu cạnh, van xin, không có tư cách làm một bậc đế vương. Kết cục phải chịu chung số phận bị đát của những kẻ bán nước.

Lê Chiêu Thống và những kẻ bề tôi trung thành của ông ta đã vì lợi ích riêng của dòng họ mà đem mệnh của cả dân tộc đặt vào tay kẻ thù xâm lược.

Số phận thảm hại của bọn Lê Chiêu Thống

b. Sự thảm bại của quân tướng nhà Thanh và số phận bi đát của vua tôi Lê Chiêu Thống

TỔNG KẾT

03

Dựa vào kiến thức đã học về văn bản Quang Trung đại phá quân Thanh, em hãy rút ra đặc trưng thể loại của truyện lịch sử.

LÀM VIỆC CÁ NHÂN

CỦNG CỐ KIẾN THỨC

04

Nhiệm vụ 1: Trả lời câu hỏi trắc nghiệm

Câu 1: Đoạn trích Quang Trung đại phá quân Thanh nằm trong tác phẩm nào?

A. Hoàng Lê nhất thống chí.

C. Đào hoa mộng ký.

B. Nam Triều công nghiệp diễn chí.

D. Hoàng Việt long hưng chí.

……………………………………..

Câu 8: Trận đánh tan quân Thanh của vua Quang Trung gọi là gì?

A. Trận Bạch Đằng.

C. Trận Chi Lăng – Xương Giang.

B. Trận Ngọc Hồi - Đống Đa.

D. Trận Rạch Gầm – Xoài Mút.

Câu 9: Trong tác phẩm Bình Ngô đại cáo của Nguyễn Trãi, cũng có những câu văn nhằm khẳng định chủ quyền dân tộc giống với lời vua Quang Trung nói với binh sĩ, đó là những câu nào?

A. Như nước Đại Việt ta từ trước

Vốn xưng nền văn hiến đã lâu

Núi sông bờ cõi đã chia

Phong tục Bắc, Nam cũng khác.

C. Từ Triệu, Đinh, Lý, Trần bao đời gây nền độc lập

Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên xưng đế một phương

Tuy mạnh, yếu từng lúc khác nhau

Song hào kiệt thời nào cũng có.

B. Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân

Quân điếu phạt trước lo trừ bạo.

D. Xã tắc từ đây vững bền

Giang sơn từ đây đổi mới

Kiền khôn bĩ rồi lại thái

Nhật nguyệt hối rồi lại minh

Muôn thuở nền thái bình vững chắc.

Câu 10: Tác phẩm Hoàng Lê nhất thống chí được viết bằng chữ gì?

A. chữ Quốc ngữ

C. chữ Hán

B. chữ Nôm

Nhiệm vụ 2: Luyện tập theo văn bản

• Câu 1: Ngòi bút của tác giả khi miêu tả cuộc tháo chạy của quân Thanh và vua tôi Lê Chiêu Thống có gì khác biệt? Vì sao có sự khác biệt đó?
• Câu 2: Viết đoạn văn làm rõ nét đẹp về người anh hùng áo vải Nguyễn Huệ - Quang Trung.

Câu 1

• Đoạn văn miêu tả sự tháo chạy của quân tướng nhà Thanh: Với nhịp điệu, nhanh, mạnh, hối hả, ngòi bút miêu tả khách quan của tác giả hàm chứa thái độ hả hê, sung sướng của người thắng trận trước sự thảm hại của lũ cướp nước.
• Đoạn văn miêu tả cuộc tháo chạy của vua tôi Lê Chiêu Thống: Nhịp điệu chậm hơn dường như để làm nổi bật số phận bi đát. Miêu tả tỉ mỉ những giọt nước mắt của người thổ hào, giọt nước mắt tủi hổ của vua tôi Lê Chiêu Thống, cuộc thiết đại thịnh tình của kẻ bề tôi…  Âm hưởng ngậm ngùi, chua xót.
• Là những kẻ cựu thần của nhà Lê, các tác giả không thể không mủi lòng trước sự sụp đổ của vương triều mà mình phụng thờ, tuy đó là kết cục không thể tránh khỏi.

Câu 2

Trong tác phẩm “Hoàng Lê nhất thống chí” hồi thứ 14, hình tượng Nguyễn Huệ nổi lên sáng ngời phẩm chất của một người anh hùng. Điều đó được thể hiện rõ nét qua hành động mạnh mẽ, quyết đoán, trí tuệ sáng suốt, sâu sắc, nhạy bén, ý chí quyết thắng, tầm nhìn xa trông rộng và tài dụng binh như thần, oai phong lẫm liệt trong trận đấu. Trong mọi tình huống, Nguyễn Huệ luôn thể hiện là một con người hành động xông xáo, nhanh gọn, có chủ đích và quả quyết vô cùng. Nghe tin giặc đánh chiếm đến tận Thăng Long mà ông không hề nao núng “định thân chinh cầm quân đi ngay”. Rồi sau đó, chỉ trong vòng một tháng, Nguyễn Huệ làm được nhiều việc lớn. Ông còn là một người có trí tuệ sáng suốt hơn người, trí tuệ ấy được biểu hiện trong việc xét đoán, dùng người, biết phân tích tình hình thời cuộc và tương quan ta – địch. Qua lời phủ dụ quân lính ở Nghệ An, ông đã đánh thức, khơi dậy ý thức độc lập cũng như tinh thần tự hào dân tộc, tinh thần quật khởi để kích thích mọi người. Khi mới khởi binh đánh giặc, chưa giành được tấc đất nào vậy mà Quang Trung tuyên bố như đinh đóng cột “phương lược tiến đánh đã có tính sẵn”, còn tính sẵn cả kế hoạch ngoại giao sau khi thắng một nước lớn gấp mười lần nước mình. Điều đó đã thể hiện ý chí quyết thắng, tầm nhìn xa trông rộng của một vị vua sáng suốt, một người anh hùng không chỉ chiến đấu trên danh nghĩa, chỉ huy một chiến dịch thực sự. Khí thế của nghĩa quân Tây Sơn khiến kẻ thù khiếp vía thốt nên rằng “tướng ở trên trời xuống, quân ở dưới đất lên”. Nổi bật trong trận đánh là hình ảnh Quang Trung “cưỡi voi đốc thúc, mặc áo bào đỏ, mặt sạm đen khói súng.” Thật oai phong, lẫm liệt biết nhường nào! Quang Trung - Nguyễn Huệ thật sự là một người anh hùng trí dũng song toàn, sáng ngời hào khí dân tộc.

VẬN DỤNG

--------------- Còn tiếp ---------------