Giáo án powerpoint dạy thêm Ngữ văn 8 cánh diều Bài 7 TH tiếng Việt

CHÀO MỪNG CÁC EM HỌC SINH ĐẾN VỚI BÀI GIẢNG HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

• Cả lớp chia thành 4 đội, mỗi đội cử ra một người bốc thăm và một diễn viên, GV sẽ làm ban giám khảo.
• Cách tổ chức:
• Đầu tiên GV đưa ra các lá thăm có các từ sau:
• Sau đó các đội bốc thăm, diễn viên dùng hành động không dùng lời nói diễn tả lá thăm sao cho đồng đội đoán được đúng.
• Trong vòng 5 phút đội nào diễn tả nhanh, đúng  nhiều thăm nhất đội đó chiến thắng và nhận được một phần quà.

BÀI 7: THƠ ĐƯỜNG LUẬT

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: ĐẢO NGỮ, CÂU HỎI TU TỪ, TỪ TƯỢNG HÌNH VÀ TỪ TƯỢNG THANH

NỘI DUNG BÀI HỌC

01

Hiểu biết chung về đảo ngữ, câu hỏi tu từ, từ tượng hình và từ tượng thanh

LÀM VIỆC NHÓM

Cả lớp chia thành 4 nhóm, mỗi nhóm thảo luận với nhau, làm rõ những yếu tố (khái niệm, tác dụng) của đảo ngữ, câu hỏi tu từ, từ tượng hình và từ tượng thanh và nêu ví dụ.

a. Đảo ngữ

•       Khái niệm: Đảo ngữ là biện pháp tư từ, theo đó, một bộ phận câu được chuyển từ vị trí thông thường (vốn có) sang vị trí khác nhằm nhấn mạnh vào sự vật, sự việc được biểu thị bởi bộ phận đó hoặc tạo sự liên kết chặt chẽ giữa các câu văn.

•       Tác dụng: Trong một số trường hợp, đảo ngữ vừa nhấn mạnh vừa tạo sự liên kết.

•       Ví dụ: “Chị Mơ thấy cháu mệt thì đi nấu cháo. Cháo, cháu cũng không ăn được.” (Nguyễn Thị Ngọc Tú)

b. Câu hỏi tu từ

−      Khái niệm: Là câu có đặc điểm hình thức của câu hỏi nhưng không dùng để hỏi mà để gián tiếp biểu thị các mục đích giao tiếp khác như cầu khiến, biểu cảm, khẳng định, phủ định.

−      Ví dụ: Các câu hỏi sau là những câu biểu cảm: “Đưa người, ta không đưa qua sông/ Sao có tiếng sóng ở trong lòng/ Bóng chiều không thắm, không vàng vọt/ Sao đầy hoàng hôn trong mắt trong?” (Thâm Tâm)

c. Từ tượng hình và từ tượng thanh

−         Khái niệm:

 + Từ tượng hình là từ gợi tả hình ảnh của sự vật, ví dụ: lom khom, lênh khênh, rũ rượi, xộc xệch, vắt vẻo,…

 + Từ tượng thanh là từ gợi tả (mô phỏng) âm thanh của tự nhiên hoặc âm thanh do con người tạo ra, ví dụ: ào ào, ha hả, róc rách, ù ù,…

−         Tác dụng: Từ tượng hình và từ tượng thanh gợi được hình ảnh, âm thanh cụ thể, sinh động, có giá trị biểu cảm cao à thường được sử dụng trong thơ văn và lời ăn tiếng nói hằng ngày.

02     Nhắc lại kiến thức về đảo ngữ, câu hỏi tu từ, từ tượng hình và từ tượng thanh

LÀM VIỆC CÁ NHÂN

• Xác định đảo ngữ và nêu tác dụng trong đoạn thơ sau:

Bên này là núi uy nghiêm

Bên kia là cánh đồng liền chân mây

Xóm làng xanh mát bóng cây

Sông xa trắng cánh buồm bay lưng trời

(Quê em - Trần Đăng Khoa)

Nêu một đoạn thơ có sử dụng câu hỏi tu từ mà em biết

• Tìm từ tượng hình và từ tượng thanh trong đoạn thơ sau và phân tích tác dụng của những từ ngữ đó:

Thu Điếu

Ao thu lạnh lẽo nước trong veo

Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo

Sóng biếc theo làn hơi gợn tí

Lá vàng trước gió khẽ đưa vèo

Tầng mây lơ lững, trời xanh ngắt

Ngõ trúc quanh co, khách vắng teo

Tựa gối ôm cần lâu chẳng được

Cá đâu đớp động dưới chân bèo

(Nguyễn Khuyến)

a. Ví dụ Đảo ngữ

Bên này là núi uy nghiêm

Bên kia là cánh đồng liền chân mây

Xóm làng xanh mát bóng cây

Sông xa trắng cánh buồm bay lưng trời

(Quê em - Trần Đăng Khoa

• Các tính từ “xanh mát” ở trong câu thơ thứ ba và “trắng” ở trong câu thơ thứ tư thường được diễn đạt như sau: bóng cây xanh mát, cánh buồm trắng.
• Cách diễn đạt đảo ngữ “xanh mát bóng cây”; “trắng cánh buồm” làm cho hai tính từ được chuyển loại “xanh mát”, “trắng” mang đặc điểm của động từ à có tác dụng nhấn mạnh ý miêu tả và gợi cảm xúc cho người đọc.