Ngày soạn: …/…/…

Ngày dạy: …/…/…

BUỔI: TỰ TÌNH

 ( Thu điếu-Nguyễn Khuyến)

1. MỤC TIÊU
2. Kiến thức

-  Cảm nhận đ­­ược tâm trạng vừa buồn tủi , vừa phẫn uất tr­ớc tình cảnh éo le và khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc của Hồ Xuân H­­ương.

  - Thấy đư­­ợc tài năng nghệ thuật thơ Nôm của Hồ Xuân H­­ơng: Thơ Đ­­ờng luật viết bằng tiếng Việt, cách dùng từ ngữ, hình ảnh giản dị, đầy sức biểu cảm, táo bạo và tinh tế.

2. Năng lực
3. Năng lực chung

- Năng lực tự chủ và tự học: Tìm kiếm thông tin, đọc sách giáo khoa, quan sát tranh ảnh để hiểu về văn bản đã học

- Năng lực giao tiếp và hợp tác: Thảo luận nhóm để thực hiện phiếu học tập, hợp tác giải quyết vấn đề  để hiểu về văn bản đã học.

- Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Năng lực trình bày và trao đổi thông tin trước lớp.

1. Năng lực riêng biệt

- Năng lực thu thập thông tin liên quan đến văn bản

- Năng lực giải quyết những tình huống đặt ra trong các văn bản

- Năng lực đọc hiểu một văn bản thơ trung đại theo đặc trưng thể loại

- Năng lực trình bày suy  nghĩ, cảm nhận  của cá nhân về ý  nghĩa văn bản

3.Về phẩm chất

Giúp học sinh rèn luyện bản thân phát triển các phẩm chất tốt đẹp như yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm.

1. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
2. Giáo viên:

- SGK, SGV Ngữ văn 11

 - Tài liệu tham khảo

2. Học sinh:

- Sgk, vở soạn, vở ghi.

- Các tài liệu tham khảo khác

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

1. KHỞI ĐỘNG
2. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (MỞ ĐẦU)
3. Mục tiêu: tạo hứng thú cho HS tìm hiểu về bài học
4. Nội dung: HS quan sát SGK để tìm hiểu nội dung kiến thức theo yêu cầu của GV.
5. Sản phẩm: Từ bài HS vận dụng kiến thức để trả lời câu hỏi GV đưa ra.
6. Tổ chức thực hiện:

Dẫn dắt vào bài : Ở buổi học hôm trước chúng ta đã tìm hiểu về Hồ Xuân Hương người phụ nữ mệnh danh là “ bà chúa thơ Nôm” với nhiều bài thơ xuất sắc cho nền văn học trung đại Việt Nam. Tự tình cũng là một trong những bài thơ nổi tiếng của bà. Buổi ngày hôm nay chúng ta sẽ ôn tập lại kiến thức về bài thơ Tự tình và phân tích thêm về tác phẩm này

1. HỆ THỐNG LẠI KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Ôn tập kiến thức văn bản “Tự tình”

1. Mục tiêu: Hệ thống lại và nắm vững những nội dung chính của bài thơ tự tình
2. Nội dung: HS thảo luận, trả lời câu hỏi được phân công.
3. Sản phẩm: Câu trả lời của HS.
4. Tổ chức thực hiện:

Hoạt động 2: Phân tích bài thơ “Tự tình II”- Hồ Xuân Hương

1. Mục tiêu: HS phân tích được nội dung chính của bài thơ
2. Nội dung: HS đựa vào SGK và kiến thức giáo viên giảng để tìm hiểu nội dung kiến thức theo yêu cầu của GV.
3. Sản phẩm: bài văn phân tích của HS
4. Tổ chức thực hiện:

1. BÀI TẬP LUYỆN TẬP VẬN DỤNG
2. Mục tiêu : Học sinh được củng cố lại kiến thức thông qua bài tập vận dụng.
3. Nội dung : HS sử dụng SGK và vận dụng kiến thức đã học để trả lời câu hỏi.
4. Sản phẩm : HS làm các bài tập
5. Tổ chức thực hiện:

- GV yêu cầu HS thực hiện hoàn thiện bài tập trong PHT sau:

Nhiệm vụ 1. GV phát đề luyện tập theo từng bàn, các bạn trong cùng bàn thảo luận, khoanh vào đáp án đúng:

- HS thảo luận, tìm ra câu trả lời.

- GV thu phiếu bài tập, cùng cả lớp chữa bài, đưa ra đáp án:

Câu 1: Tựa đề của bài thơ trên là: Tự tình II của Hồ Xuân Hương.

      - Đôi nét về tác phẩm:

      + Bài thơ “Tự tình II” nằm trong chùm thơ Tự tình gồm 3 bài của Hồ Xuân Hương.

      + Được viết theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật

Câu 2: Ý nghĩa nhan đề của bài thơ là:

      + Tự tình có nghĩa là bộc lộ tâm tình, tâm tình ở đây không phải che đậy hay vay mượn bất cứ cảnh vật nào để bộc lộ. Xuân Hương nói về chính mình, về nỗi cô đơn của kiếp người, nỗi bất hạnh của kiếp má hồng.

      + Bài thơ là nỗi tự tình của riêng Xuân Hương nhưng cũng là nỗi đau đáu, bẽ bàng của một lớp phụ nữ bị chèn ép, bị chế độ phong kiến làm cho dang dở, lẻ loi.

Câu 3: Giá trị nội dung và nghệ thuật của bài thơ là:

- Giá trị nội dung:

      - Bài thơ nói lên bi kịch tình yêu, gia đình của người phụ nữ trong xã hội phong kiến xưa. Đồng thời đó là tâm trạng vừa buồn tủi, vừa phẫn uất trước duyên phận éo le và cuộc sống, số phận cay đắng của họ, dù đã gắng gượng vương lên nhưng vẫn rơi vào bi kịch của cuộc đời.

      - Bài thơ cũng cho thấy khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc - những điều vô cùng giản đơn, bình dị nhưng lại là khao khát, niềm mơ ước cả cuộc đời của Hồ Xuân Hương nói riêng, của tất cả những người phụ nữ trong xã hội phong kiến nói chung.

- Giá trị nghệ thuật:

      - Tác giả đã vận dụng sáng tạo thể thơ thất ngôn bát cú Đường Luật với ngôn ngữ tiếng Việt nhưng không làm mất đi giá trị của thể thơ mà trái lại nó còn mang đến cho thể thơ cổ điển ấy một vẻ đẹp mới, gần gũi, thân thuộc hơn với người Việt.

      - Sử dụng từ ngữ giản dị mà đặc sắc với những động từ mạnh (xiên ngang mặt đất/ đâm toạc chân mây), từ láy tượng thanh đã thể hiện khao khát đến cháy bỏng và sự nổi loạn trong tâm hồn của Hồ Xuân Hương

      - Sử dụng những hình ảnh giàu sức gợi (trăng khuyết chưa tròn, rêu từng đám, đá mấy hòn,...) để diễn tả các cung bậc cảm xúc, sự tinh tế, phong phú trong tâm trạng của người phụ nữ khi nghĩ đến thân phận của mình.

Câu 4: Tên một số tác phẩm khác cùng viết về thân phận người phụ nữ mà em đã học là: Bánh trôi nước (Hồ Xuân Hương), Chinh phụ ngâm khúc (Đặng Trần Côn), Cung oán ngâm khúc (Nguyễn Gia Thiều).

Nhiệm vụ 2. GV chia lớp thành các nhóm, thảo luận, tìm ra câu trả lời cho phiếu bài tập số 2:

- GV gọi bất kì một số cá nhân trình bày kết quả, sau đó chuẩn kiến thức.

Gợi ý đáp án:

Câu 1: Bài thơ viết theo thể thất ngôn bát cú đường luật/ tám câu bảy chữ đường luật/ thất ngôn bát cú.

Câu 2: Từ Hán Việt trong bài thơ là: hồng nhan.

Câu 3: Biện pháp tu từ cú pháp được sử dụng trong 2 câu đầu của bài thơ là: Biện pháp tu từ đảo ngữ (trơ cái hồng nhan…).

      - Hiệu quả nghệ thuật của biện pháp tu từ đó là: lột tả được thái độ buồn, chán và bực dọc của nhân vật trữ tình.

Câu 4: Từ xuân trong hai câu thơ Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại có nghĩa là:

      - Từ (xuân lại lại): mùa xuân của trời đất;

      - Từ (xuân đi) chỉ tuổi xuân, tuổi trẻ của người con gái.

* HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà:

  - Bài cũ:

  Cảm nhận được tâm trạng vừa buồn tủi, vừa phẫn uất trước duyên phận éo le và khát vọng sống hạnh phúc của Hồ Xuân Hương.

  Thấy được tài năng thơ Nôm với cách dùng từ độc đáo, táo bạo của nữ sĩ Hồ Xuân Hương.

  - Bài mới:

  Tìm hiểu  : Câu cá mùa thu