Giáo án và PPT Hoá học 12 chân trời bài 5: Tinh bột và cellulose

BÀI 5. TINH BỘT VÀ CELLULOSE

A. KHỞI ĐỘNG

HS quan sát hình ảnh GV cung cấp và thực hiện yêu cầu theo hướng dẫn của GV.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Trạng thái tự nhiên và công thức cấu tạo của tinh bột, cellulose

Nêu kết luận về công thức cấu tạo của tinh bột và cellulose.

Sản phẩm dự kiến:

* Giống nhau:

- Là polysaccharide.

- Công thức phân tử: (C₆H₁₀O₅)_n.

* Khác nhau:

- Tinh bột: gồm amylose và amylopectin

+ Amylose: polymer chuỗi dài xoắn, không nhánh, tạo thành từ nhiều -glucose nối với nhau bằng liên kết -1,4-glycoside.

+ Amylopectin: mạch phân nhánh; -glucose liên kết với nhau bằng liên kết -1,4-glycoside; liên kết -1,6-glycoside nối giữa các đoạn mạch.

- Cellulose: -glucose liên kết với nhau qua liên kết -1,4-glycoside tạo mạch dài, không nhánh (tương tự amylose).

2. Tính chất hóa học cơ bản của tinh bột và cellulose

Nêu kết luận về tính chất hóa học cơ bản của tinh bột và cellulose.

Sản phẩm dự kiến:

a) Phản ứng thủy phân

- Tinh bột và cellulose bị thủy phân trong môi trường acid hoặc enzyme tạo thành glucose.                                     (C₆H₁₀O₅)_n + nH₂O nC₆H₁₂O₆

b) Phản ứng của hồ tinh bột với iodine: Tinh bột tác dụng với iodine tạo hợp chất có màu xanh tím ⇒ phản ứng đặc trưng để nhận biết tinh bột.

c) Phản ứng của cellulose với nitric acid

- Cellulose tác dụng với hỗn hợp nitric acid đặc và sulfuric acid đặc thường tạo thành cellulose dinitrate và cellulose trinitrate: 

[C₆H₇O₂(OH)₃]_n + 3nHONO₂ [C₆H₇O₂(ONO₂)₃]_n + 3nH₂O

- Cellulose nitrate (màu vàng): cháy nhanh, không khói, không tàn ⇒ Ứng dụng: làm thuốc súng

d) Phản ứng của cellulose với nước Schweizer: Cellulose tan trong nước Schweizer, tạo dung dịch có độ nhớt, màu xanh thẫm

3. Sự chuyển hóa tinh bột trong cơ thể, sự tạo thành tinh bột trong cây xanh, ứng dụng của tinh bột và cellulose

Nêu kết luận về sự chuyển hóa tinh bột trong cơ thể, sự tạo thành tinh bột trong cây xanh, ứng dụng của tinh bột và cellulose

Sản phẩm dự kiến:

a) Sự chuyển hóa tinh bột trong cơ thể

- Khoang miệng: Khi ăn tinh bột, enzyme amylase (trong nước bọt) phân giải tinh bột tạo dextrin, maltose.

- Ruột non: Enzyme trong dịch ruột tiếp tục thủy phân dextrin, maltose thành glucose.

- Glucose được hấp thụ qua thành ruột vào máu, chuyển đến tế bào; lượng glucose dư được lưu trữ dưới dạng glycogen trong gan và cơ. 

b) Sự tạo thành tinh bột trong cây xanh: Trong quá trình quang hợp, dưới tác dụng của chlorophyll (diệp lục), khí carbon dioxide kết hợp với nước tạo thành glucose: 

6CO₂ + 6H₂O C₆H₁₂O₆ + 6O₂

- Các phân tử glucose kết hợp tạo tinh bột: nC₆H₁₂O₆ → (C₆H₁₀O₅)_n + nH₂O

c) Ứng dụng : Tinh bột ; Cellulose

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1. Tinh bột hình thành trong cây nhờ quá trình

A. cháy.                                             B. hô hấp.             

C. quang hợp.                                    D. tạo muối. 

Câu 2. Dung dịch thu được sau khi đun nóng tinh bột với nước được gọi là

A. tinh bột khô.                                 B. cellulose. 

C. nước bromine.                               D. hồ tinh bột.

Câu 3. Enzyme thủy phân tinh bột trong khoang miệng là

A. dextrin.            B. amylase.           C. maltose.           D. amylopectin.

Câu 4. Thành phần chính của thành tế bào thực vật là

A. cellulose.                                       B. glucose.  

C. fructose.                                        D. tinh bột.

Câu 5. Hóa chất để phân biệt tinh bột và cellulose là

A. Cu(OH)₂.                                      B. fructose. 

C. ethanoic acid.                                D. iodine.

Đáp án gợi ý:

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

GV yêu cầu HS dựa vào kiến thức đã học để trả lời câu hỏi sau: Tại sao tinh bột và cellulose đều có thể dùng để sản xuất ethanol?