Giáo án và PPT KHTN 9 chân trời Bài 17: Dãy hoạt động hóa học của kim loại. Một số phương pháp tách kim loại

BÀI 17: DÃY HOẠT ĐỘNG HÓA HỌC CỦA KIM LOẠI.

MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP TÁCH KIM LOẠI

A. KHỞI ĐỘNG

- GV nêu câu hỏi: Dựa vào kiến thức đã học, em hãy cho biết hiện tượng đã xảy ra trong các hình trên. Chỉ ra những kim loại phản ứng được với dung dịch hydrochloric acid.

- GV nêu vấn đề trong hoạt động mở đầu: Em có khả nhận xét gì về khả năng phản ứng của các kim loại trên?

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Xây dựng dãy hoạt động hóa học của kim loại

Dựa vào kiến thức đã học từ bài trước, theo em vàng, bạc có tác dụng với nước hay hơi nước ở nhiệt độ cao không?

Sản phẩm dự kiến:

1. Kim loại sodium và magnesium phản ứng với nước có hiện tượng không giống nhau:

+ Sodium: phản ứng mãnh liệt ngay ở điều kiện thường.

+ Magnesium: hầu như không phản ứng ở điều kiện thường, phản ứng chậm với nước nóng, phản ứng mạnh với hơi nước nóng.

2. Mức độ phản ứng hoá học của Na>Mg.

3. Người ta cần bảo quản những kim loại như sodium, potasium trong các lọ có chứa dầu hoả để ngăn sự tiêp xúc của sodium, potassium với không khí và nước nhằm hạn chế sự cháy nổ khi tiếp xúc với nước.

Hoạt động 2: Ý nghĩa dãy hoạt động hóa học

- Từ trái sang phải, mức độ hoạt động hóa học giảm dần.

- Các kim loại hoạt động hóa học đứng trước Mg phản ứng được với nước ở điều kiện thường, giải phóng khí hydrogen.

- Kim loại đứng trước H có thể tác dụng với dung dịch acid, giải phóng khí hydrogen.

- Kim loại đứng trước (trừ K, Na, Ca,…) có thể đẩy kim loại đứng sau ra khỏi dung dịch muối.

Hoạt động 3: Tách một số kim loại có nhiều ứng dụng.

Phương pháp điện phân nóng chảy dùng để điều chế các kim loại nào?

Sản phẩm dự kiến:

Phương pháp điện phân nóng chảy được sử dụng để điều chế các kim loại hoạt động hoá học mạnh như Li, Na, K, Ca,... Từ những hợp chất của chúng.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH

Câu 1: Kim loại đứng trước Mg trong dãy hoạt động hóa học của kim loại

A. tác dụng được với nước ở nhiệt độ thường tạo base và H₂.                        

B. chỉ tác dụng được với nước nóng tạo base và H₂.

C. không tác dụng với nước ở điều kiện thường.     

D. chỉ tác dụng với nước khi có chất xúc tác.

Câu 2: Trong dãy hoạt động hóa học của kim loại, kim loại đứng trước H

A. tác dụng được với dung dịch acid tạo H₂.                    

B. chỉ tác dụng với dung dịch acid ở nhiệt độ cao tạo H₂.

C. chỉ tác dụng với dung dịch đậm đặc tạo H₂.        

D. tác dụng được với dung dịch acid tạo khí SO₂ hoặc Cl₂.

Câu 3: Trong dãy hoạt động hóa học của kim loại, các kim loại như thế nào sẽ đẩy được kim loại khác ra khỏi dung dịch muối?

A. Na, K, Ca, Ba,..                   

B. Kim loại đứng sau có thể đẩy kim loại đứng trước ra khỏi muối.

C. Kim loại đứng sau H có thể đẩy kim loại đứng trước H tra khỏi muối.      

D. Kim loại đứng trước có thể đẩy kim loại sau trước ra khỏi muối.

Câu 4: Phương pháp điện phân nóng chảy được sử dụng để điều chế các kim loại

A. hoạt động hóa học yếu.        

B. hoạt động hóa học mạnh.     

C. hoạt động hóa học trung bình.        

D. bất kì trong dãy hoạt động hóa học.

Câu 5: Phương pháp nhiệt luyện được sử dụng để điều chế các kim loại

A. hoạt động hóa học trung bình.                 

B. hoạt động hóa học yếu.                  

C. hoạt động hóa học mạnh.     

D. bất kì trong dãy hoạt động hóa học.

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: C

Câu 2: A

Câu 3: D

Câu 4: B

Câu 5: A

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, trả lời các câu hỏi sau.

Câu 1. Theo em, tại sao tách nhôm lại không dùng phương pháp nhiệt luyện như tách sắt? Ngược lại, tách sắt lại không dùng phương pháp điện phân nóng chảy như tách nhôm?

Câu 2. Cho một dây kim loại M chưa biết tên vào dung dịch CuSO₄ (có màu xanh). Sau một thời gian thấy màu xanh nhạt dần. Hãy so sánh độ hoạt động hóa học của kim loại M và Cu.

Câu 3. Thực hiện thí nghiệm: cho một mẩu kim loại nickel, calcium, thiếc (tin) vào nước. Kết quả nhận thấy: calcium phản ứng với nước và có khí thoát ra; nickel và thiếc không phản ứng. Từ thí nghiệm trên rút ra kết luận gì?